Tác giả : Lep Tolstoi
Chương 1
Đarya Alecxandrovna cùng các con đến
nghỉ hè tại nhà cô em Kitty Levina ở Pocrovxcoie. Nhà bà ở Ecgusôvô đã đổ nát,
và hai vợ chồng Levin cố mời bà đến nghỉ hè với họ, Stepan Ackađich nhiệt liệt
tán thành cách thu xếp đó. Ông ta nói vì việc bận nên rất tiếc không thể về
nông thôn nghỉ hè cùng gia đình, một hạnh phúc tuyệt vời đối với ông; ông phải
ở lại Moskva và chỉ thỉnh thoảng mới về chơi một hai ngày. Ngoài gia đình
Oblonxki, lũ trẻ và cô gia sư, vợ chồng Levin còn mời cả quận công phu nhân, bà
tự coi mình có bổn phận trông nom cô con gái chưa từng trải đang có thai. Thêm
vào đó, Varenca, cô bạn mà Kitty làm quen ở nước ngoài, đã giữ lời hứa: bao giờ
Kitty cưới sẽ đến thăm, và hiện cũng đang là khách của nàng. Toàn là họ hàng,
bè bạn của vợ Levin. Và mặc dầu quý mến tất cả bọn họ, chàng vẫn thấy hơi tiếc
cái thế giới riêng cùng những thói quen của mình bị chìm nghỉm trong cái mà
thâm tâm chàng vẫn gọi là "thành phần Trerbaxki". Mùa hè năm ấy, ở đó
chỉ có Xergei Ivanovich là họ hàng bên chàng; mà ông này lại họ Koznưsev chứ
không phải là họ Levin, thành thử cái tinh thần dòng họ Levin đâm lép vế hoàn
toàn.
Nhà này bấy lâu nay vắng vẻ, giờ đây
đông đúc đến nỗi hầu hết các phòng đều có người ở và gần như ngày nào, khi ngồi
vào bàn ăn, phu nhân cũng phải đếm lại số người ăn và xếp người thứ mười ba,
một đứa cháu trai hoặc cháu gái, ngồi sang bàn nhỏ. Kitty vốn làm tròn nhiệm vụ
rất chu đáo cũng phải vất vả lắm mới kiếm đủ gà giò, gà tây, vịt để làm vừa
lòng khách, do ở nơi thoáng đằng này, họ càng ăn được.
Cả nhà đang ăn trưa. Các con Đôly
cùng cô gia sư và Varenca dự định sẽ đi hái nấm. Xergei Ivanovich, người mà ai
nấy đều kính phục trí tuệ và học vấn đến mức gần như sùng bái, cũng xen vào
chuyện đi hái nấm khiến mọi người ngạc nhiên.
- Cho tôi đi với. Tôi rất thích hái
nấm, - ông vừa nói vừa nhìn Varenca. Tôi cho đó là một công việc lí thú.
- Vâng, xin mời ông cùng đi cho vui,
- Varenca đỏ mặt trả lời.
Kitty và Đôly đưa mắt nhìn nhau. Lời
đề nghị của nhà thông thái và trí thức Xergei Ivanovich tỏ ý muốn đi hái nấm
cùng Varenca đã khẳng định một số giả thuyết làm Kitty bận tâm trong thời gian
gần đây. Nàng vội bắt chuyện với mẹ để mọi người khỏi thấy cái liếc mắt của
mình.
Sau bữa ăn, Xergei Ivanovich cầm
tách cà phê đến ngồi cạnh cửa sổ phòng khách, tiếp tục nói nốt câu chuyện dở
chừng với em trai, thỉnh thoảng lại liếc nhìn về phía cửa, nơi bọn trẻ sẽ đi
ra. Levin ngồi trên thành cửa sổ cạnh ông anh.
Kitty đứng bên chồng, rõ ràng đang
chờ câu chuyện chẳng lí thú gì ấy chấm dứt để nói với chồng điều gì đó.
- Từ khi lấy vợ, chú thay đổi nhiều
lắm, và thay đổi tốt lên kia, - Xergei Ivanovich vừa nói vừa mỉm cười với Kitty
và rõ ràng ông cũng chẳng tha thiết gì lắm với câu chuyện, nhưng chú vẫn trung
thành với thói ham thích những lí luận ngược đời.
- Katya, em đứng như vậy không tốt
đâu, - Levin nói, kéo một cái ghế cho vợ và nhìn nàng, vẻ nghiêm trang.
- Nhưng tôi phải tạm kiếu vợ chồng
chú thôi, - Xergei Ivanovich nói khi thấy bọn trẻ con chạy lại.
Đi đầu là Tanya, bít tất phẳng phiu,
chạy nghiêng người một bên. Tay nó đong đưa cái lẵng và cái mũ của Xergei
Ivanovich.
Nó mạnh dạn chạy đến chỗ ông và đưa
mũ, vẻ như muốn đội lên đầu ông; một nụ cười dịu dàng và rụt rè khiến cử chỉ nó
bớt phần quá trớn và cặp mắt đẹp giống bố như đúc, ngời lên rực rỡ.
- Cô Varenca đang đợi đấy, - nó nói
và thận trọng đội mũ lên đầu ông, vì thấy Xergei Ivanovich mỉm cười; nó đoán
ông cho phép làm thế.
Varenca đứng trên ngưỡng cửa ra vào.
Cô mặc áo vải hoa màu vàng và đầu bịt khăn trắng.
- Tôi đi ngay, đi ngay đây, Varenca
Andreievna, - Xergei Ivanovich vừa nói vừa uống cạn tách cà phê và đút mùi soa
cùng hộp xì gà vào túi.
- Cô bạn Varenca của em đáng yêu đấy
chứ, phải không anh?- Kitty nói với chồng khi Xergei Ivanovich vừa đi khỏi. Rõ
ràng nàng cố nói để cho Xergei Ivanovich nghe thấy. - Và đẹp, đẹp một cách quý
phái làm sao! Varenca ơi! - Kitty gọi to, - chị đến khu rừng cối xay phải
không? Chúng tôi sẽ tới gặp chị sau.
- Kitty ạ, con quên đứt là con có
thai rồi à, - phu nhân vội bước vào nói. Không được kêu ầm lên thế.
Khi nghe thấy tiếng Kitty và lời
trách mắng của mẹ nàng, Varenca bèn nhẹ bước lại gần bạn. Cử chỉ hoạt bát, vẻ
mặt linh lợi đỏ bừng, tất cả đều chứng tỏ trong lòng cô đang xảy ra điều gì
khác thường. Kitty hiểu đó là cái gì và chăm chú theo dõi bạn. Sở dĩ nàng gọi
Varenca giữa lúc này, đó là để cầu phúc thầm cho cô bạn trước cái sự kiện quan
trọng mà Kitty cho là sẽ xảy ra ngoài rừng sau bữa trưa.
- Varenca, tôi sẽ sung sướng vô cùng
nếu thành chuyện gì, - nàng nói nhỏ và ôm hôn bạn.
- Anh có đi với chúng tôi không?
- Varenca bối rối nói với Levin, làm
như không nghe thấy gì.
- Có, nhưng chỉ đi tới kho lúa thôi;
tôi sẽ dừng lại ở đấy.
- Anh đến đấy có việc gì?- Kitty
hỏi.
- Anh phải xem những xe bò mới và
soát lại sổ sách. Còn em, lát nữa em ở đâu?
- Ở ngoài sân thượng.
Chương
2
Tất cả phụ nữ đều tụ tập ở sân
thượng. Nói chung họ thích ngồi đấy sau bữa ăn trưa, nhưng hôm đó họ ra sân
thượng vì một lí do đặc biệt. Ngoài việc tất cả đều cặm cụi, may tã và yếm dãi,
hôm nay họ còn nấu mứt theo một cách mới không chế thêm nước mà Agafia
Mikhailovna chưa từng biết. Chính Kitty là người du nhập phương pháp mới này,
vốn đã được áp dụng ở nhà cha mẹ nàng. Khi được giao làm việc đó, Agafia
Mikhailovna đã cho thêm nước vào dâu tây, vì ở gia đình Levin vẫn làm thế, và
dĩ nhiên làm thế không phải là dở; nhưng bà ta đã bị bắt quả tang không chịu
nghe lời và bây giờ một mẻ mứt phúc bồn tử được làm trước mặt đông đủ mọi người
để thuyết phục Agafia Mikhailovna về cách nấu mới rất tốt này.
Agafia Mikhailovna, vẻ phật ý và cáu
kỉnh, tóc rối bù, tay áo xắn lên đến khuỷu, đôi cánh tay gầy gò vần chậu mứt
trên cái hoả lò nhỏ, đang lầm lầm nhìn món mứt phúc bồn tử, hết lòng cầu mong
sau cho nó bết xuống đáy chậu. Phu nhân cảm thấy có lẽ Agafia Mikhailovna cáu
với bà vì bà là người chịu trách nhiệm chính, bèn cố giả vờ như đang bận, không
chú ý gì đến món phúc bồn tử cả, nhưng vừa nói chuyện con cà con kê, bà vừa
liếc mắt theo dõi việc nấu mứt.
- Bao giờ tôi cũng thân hành đi mua
được với giá rẻ những áo dài cho bọn đầy tớ gái, - phu nhân nói, - tiếp tục câu
chuyện bỏ dở. - Đã đến lúc hớt bọt rồi phải không vú? - bà nói với Agafia
Mikhailovna. - Không ai khiến con phải mó tay vào, nóng lắm đấy, - bà vừa nói
vừa ngăn Kitty.
- Để tôi làm cho, - Đôly nói và lại
gần chậu mứt thận trọng lấy thìa quấy vào nước đường sủi bọt; thỉnh thoảng bà
lại rút thìa ra và gỡ cái chất quánh dính quanh thìa bằng cách đập nhẹ vào một
cái đĩa đã phủ đầy bọt màu vàng hồng nhạt, từ đó chảy ra một thứ nước ngọt đỏ
như máu. "Đến bữa trà, chúng nó sẽ được chén thoả thích", bà thầm
nghĩ, vừa nhớ đến các con, vừa hồi tưởng lại khi còn nhỏ, bao giờ bà cũng ngạc
nhiên thấy người lớn không thích cái chất ngon nhất là váng bọt.
- Theo ý Xtiva thì cứ đưa tiền cho
chúng là hơn cả! - Đôly nói tiếp, trở lại câu chuyện ai nấy đang chú ý - Những
món quà tốt nhất cho đầy tớ. Nhưng…
- Tiền ấy à! - cả phu nhân và Kitty
đồng thanh thốt lên. Không, mua cho họ cái gì thì họ vẫn cảm động hơn.
- Chẳng hạn như mẹ đây, năm ngoái mẹ
mua cho Matriôna Xemionovna nhà ta chiếc áo pôpơlin đấy, - phu nhân nói. - Con
nhớ là u ấy đã mặc áo đó vào dịp sinh nhật mẹ. Vải in hoa rất đẹp, giản dị và
nhã. Vì mụ ta dùng hàng đó rồi, nếu không mẹ cũng may một chiếc như thế. Đại
loại như kiểu áo của Varenca ấy. Thật đẹp mà chả đắt tí nào.
- Có lẽ được rồi đấy, - Đôly vừa nói
vừa nghiêng thìa cho nước đường chảy xuống.
- Khi nó đóng cục là vừa chín tới
đấy. Cứ để nó sôi thêm tí nữa, Agafia Mikhailovna ạ.
- Dào ôi! Cái lũ ruồi này! - Agafia
Mikhailovna càu nhàu nói. Rồi kết quả cũng thế thôi, - bà ta nói.
- Ồ! Con chim xinh quá, đừng làm nó
sợ! - Kitty bỗng nói khi thấy một con chim sẻ đến đậu trên lan can, lật ngửa
cuống một quả phúc bồn tử lên, rồi bắt đầu mổ.
- Ừ được, nhưng con đừng có đến gần
hoả lò quá, - mẹ nàng nói.
- Lại nói về Varenca 1, - Kitty nói
tiếng Pháp, thứ tiếng họ thường dùng để Agafya không hiểu được. - Mẹ ạ, chắc mẹ
cũng biết hôm nay con chờ đợi một sự quyết định. Mẹ hiểu đó là quyết định gì
rồi chứ. Nếu được như vậy thì thật hay quá!
- Cô ấy làm bà mối khá lắm, - Đôly
nói. - Cô ấy xử sự thật khôn ngoan, khéo léo…
- Không, mẹ ơi, mẹ nói cho con biết
mẹ nghĩ thế nào về chuyện này.
- Con bảo mẹ còn nghĩ thế nào nữa?
Ông ta (ông ta đây là Xergei Ivanovich) lúc nào cũng có thể với được những đám
xộp nhất nước Nga, và ngay bây giờ, mặc dầu ông ấy không còn trẻ, mẹ cũng biết
khối cô sẵn sàng lấy ông ta… Cô ấy thì tốt lắm, nhưng có thể là…
- Mẹ ạ, mẹ nên hiểu là cả ông ấy lẫn
cô ta đều không thể mơước gì hơn thế nữa. Trước hết, cô ấy thật dịu dàng, -
Kitty vừa nói vừa bẻ gập một ngón tay lại.
- Ông ta mến cô ấy lắm, - Đôly tán
thành.
- Lại nữa, cô ấy giữ một địa vị cao
trong xã hội, nên không cần gì đến tiền tài và danh giá. Ông ấy chỉ cần một
người vợ hiền, xinh đẹp và dịu dàng.
- Ừ, lấy cô này thì có thể yên tâm
được, - Đôly nói.
- Sau hết, điều cần thiết là cô ấy
phải yêu ông ta… Mà cô quả có yêu ông ta!… Thật tuyệt diệu biết bao! Con tin
chắc khi họ ở rừng bước ra là mọi sự xong xuôi cả. Con chỉ cần nhìn mắt họ là
biết ngay tức khắc. Con sẽ mừng biết chừng nào! Chị nghĩ sao, chị Đôly?
- Nhưng con đừng có cuống lên thế,
con không việc gì phải khích động, - mẹ nàng nói.
- Mẹ ơi, con có khích động gì đâu.
Con có cảm tưởng là hôm nay, ông ấy sẽ hỏi cô ta làm vợ.
- Chao! Kì lạ sao, khi có một người
đàn ông đến hỏi mình làm vợ… Một cái gì đang ngăn cách tự dưng đổ xuống, Đôly
vừa nói vừa mỉm cười, vẻ tư lự; bà hồi tưởng lại quá khứ của mình với Stepan
Ackađich.
- Mẹ ơi, trước kia ba hỏi mẹ thế
nào?- Kitty đột nhiên hỏi.
- Không có gì là khác thường cả,
chuyện rất giản dị thôi, phu nhân đáp, nhưng mặt bà sáng ngời lên, khi nhớ lại
chuyện ấy.
- Vâng, nhưng như thế nào kia? Mẹ
yêu ba từ trước khi được phép nói chuyện với ba phải không ạ? Kitty cảm thấy
đặc biệt thích thú giờ đây Được nói chuyện ngang hàng với mẹ về mọi vấn đề loại
này, những vấn đề quan trọng nhất trong đời người đàn bà.
- Tất nhiên rồi. Ba con về thăm nhà
mẹ ở thôn quê.
- Nhưng rồi chuyện được giải quyết
thế nào, hở mẹ!
- Vậy ra cô tưởng các cô đã phát
minh được cái gì mới mẻ hơn à? Chuyện đó bao giờ chả thế, nó được quyết định
bằng những cái nhìn, những nụ cười…
- Thật mẹ nói đúng quá, mẹ ạ! Đúng
như vậy thật! Những cái nhìn và những nụ cười, - Đôly xác nhận thêm.
- Nhưng ba đã nói với mẹ những gì?
- Thế còn con, Koxtia đã nói với con
những gì?
- Anh ấy viết bằng phấn… Thật kì lạ!
Sao mà con thấy chuyện đó đã xa xôi thế, - nàng nói.
Và cả ba đều triền miên trong những
ý nghĩ chung. Kitty là người đầu tiên phá tan im lặng. Nàng nhớ lại mùa đông
cuối cùng trước ngày cưới và mối tình của nàng với Vronxki.
- Chỉ có một trở ngại thôi… đó là
mối tình đầu của Varenca, - nàng nói và trở lại câu chuyện này do một liên
tưởng tự nhiên. - Tôi muốn nói điều đó với Xergei Ivanovich, chuẩn bị tư tưởng
cho ông ta. Đàn ông người nào cũng ghen tuông kinh khủng về quá khứ của chúng
ta, - nàng nói thêm.
- Không phải tất cả đâu, - Đôly nói.
- Cô lại đem chú ấy ra mà suy rồi.
Chú ấy vẫn còn đau khổ vì nghĩ tới Vronxki. Có đúng thế không?
- Đúng thế, - Kitty đáp và đôi mắt
nheo cười, tư lự.
- Nhưng mẹ thấy quá khứ của con
chẳng có gì khiến nó phải băn khoăn cả, - phu nhân nói xen vào, cảm thấy việc
mình trông nom con cái đang bị chỉ trích. - Bảo là Vronxki đã theo đuổi con,
chuyện đó là thường đối với mọi thiếu nữ.
- Chúng con có nói tới chuyện ấy
đâu, - Kitty đỏ mặt nói.
- Để yên cho mẹ nói đã, - mẹ nàng
tiếp, - chính con đã ngăn không cho mẹ nói chuyện với Vronxki. Con còn nhớ
không?
- Chao! Mẹ ơi! - Kitty nói, vẻ đau
đớn.
- Thời buổi này, không ai giữ nổi
các cô nữa rồi… Nhưng quan hệ của các cô không thể vọt quá một giới hạn nào đó,
lẽ ra tôi phải cho triệu hắn ta đến mới đúng. Với lại, nàng tiên của mẹ, con
không nên kích động thế. Mẹ xin con nên nhớ lấy điều đó, phải bình tĩnh lại.
- Nhưng con vẫn hoàn toàn bình tĩnh,
thưa mẹ.
- May thay cho Kitty là có Anna chen
vào và cũng bất hạnh thay cho cô ta! - Đôly nói. - Thay bậc đổi ngôi tất cả, -
bà ta nói tiếp, - kinh ngạc vì ý nghĩ đó. Dạo ấy, Anna sung sướng bao nhiêu,
thì Kitty tự cho mình là khổ sở bấy nhiêu. Bây giờ thì hoàn toàn ngược lại! Tôi
vẫn nghĩ đến cô ta luôn.
- Hoài hơi mà nghĩ đến nó! Còn nghĩ
tới con người xấu xa ấy, cái đồ phụ nữ vô lương tâm ấy làm gì! - bà mẹ nói, vẫn
không thể nguôi được vì nỗi Kitty đã lấy Levin chứ không phải Vronxki.
- Thôi, đừng nói chuyện ấy nữa, -
Kitty sốt ruột nói, - tôi không hề nghĩ và cũng không muốn nghĩ tới chuyện đó…
- nàng nhắc lại, lắng tai nghe tiếng chân quen thuộc của chồng đang bước lên
cầu thang sân thượng.
- Em không muốn nghĩ tới chuyện gì
kia? - Levin bước ra sân thượng và hỏi vợ.
Nhưng không ai trả lời và chàng cũng
không nhắc lại câu hỏi.
- Tôi xin lỗi đã đột nhập vào thế
giới phụ nữ của các bà, chàng nói và đưa mắt nhìn mọi người, vẻ không bằng
lòng. Chàng hiểu họ không thể tiếp tục câu chuyện kia trước mặt mình.
Trong giây lát, chàng cảm thấy mình
cũng đồng tình với Agafia Mikhailovna đang bực bội vì phải làm món mứt phúc bồn
tử không trộn nước và phải chịu sự áp chế ngoại lai của họ nhà Trerbaxki. Tuy
nhiên chàng vẫn mỉm cười và lại gần Kitty.
- Thế nào? - chàng hỏi và nhìn vợ
với cái vẻ thăm nom mà hiện giờ ai nấy đều tỏ ra mỗi khi nói với nàng.
- Em khoẻ lắm, - Kitty mỉm cười nói.
- Thế còn khoản xe tải của anh?
- Nó chở nặng hơn xe têlegơ gấp ba
lần. Ta đi đón bọn trẻ nhé? Anh sai thắng ngựa rồi.
- Thế nào, anh định đưa Kitty đi xe
ghế gỗ à, - phu nhân hỏi chàng, giọng trách móc.
- Con sẽ cho ngựa đi bước một, thưa
phu nhân.
Levin không bao giờ gọi phu nhân
bằng mẹ 2 như các chàng rể thường gọi và bà nhạc lấy thế làm mếch lòng. Tuy yêu
mến và kính trọng phu nhân, chàng vẫn không thể quyết định gọi bà như vậy vì
cho rằng làm thế sẽ xúc phạm đến hương hồn mẹ chàng.
- Mẹ đi với chúng con, mẹ nhé, -
Kitty nói.
- Mẹ không muốn nhìn thấy những trò
dại dột của các con.
- Thôi, con đi bộ vậy. Như thế sẽ
tốt hơn cho con. Kitty đứng dậy, đến bên chồng và khoác tay chàng.
- Đi bộ thì tốt, nếu không quá sức,
- phu nhân nói.
- Thế nào, Agafia Mikhailovna, mứt
chín tới chưa? - Levin nói và mỉm cười với Agafia Mikhailovna, muốn cho bà ta
tươi tỉnh lên. Cách làm mới có gì tốt hơn không?
- Hình như có. Nhưng theo tôi, mứt
chín quá đấy.
- Thế thì càng tốt, Agafia
Mikhailovna ạ; ít ra, cũng không mau hỏng: đá nhà mình chảy hết rồi, chả còn gì
để ướp nữa - Kitty nói, nàng đoán ngay được ý chồng và nói với bà già cũng với
vẻ trìu mến như vậy. - Còn món dưa góp của u thì mẹ tôi nói cụ chưa bao giờ
được ăn ngón đến thế, - nàng nói thêm, mỉm cười với bà già và sửa lại khăn
quàng cho bà ta.
Agafia Mikhailovna bực bội nhìn
Kitty.
- Mợ đừng có an ủi tôi. Tôi chỉ cần
thấy mợ đứng với cậu ấy là tôi bằng lòng rồi, - bà ta nói và cách nói thô kệch
tiếng "cậu ấy" làm Kitty cảm động.
- U đi hái nấm với chúng tôi đi;
chúng tôi sẽ chỉ chỗ tốt cho.
Agafia Mikhailovna mỉm cười và lắc
đầu, vẻ như nói "Nếu cáu được với cô cậu thì tôi đã hả dạ, nhưng thật
không thể nào cáu nổi".
- U cứ nghe theo lời tôi, - phu nhân
nói:
- U cứ lấy mảnh giấy tròn tẩm rượu
rum phủ lên mỗi chậu, và không cần ướp đá, mứt cũng không thối được.
--------------------------------
1 A propos de Varenka (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
2 Maman (tiếng Pháp trong nguyên
bản).
Chương
3
Kitty hết sức hài lòng có dịp được
một mình với chồng, vì nàng đã nhận thấy một thoáng buồn phảng phất trên sắc
mặt lồ lộ của Levin khi chàng bước lên sân thượng, hỏi mọi người nói chuyện gì
mà không ai trả lời cả.
Khi họ đã vượt lên trước trên con
đường lầm bụi, rải rác những bông cùng hạt lúa mạch và đi khuất khỏi nhà, nàng
bèn tì mạnh hơn xuống cánh tay chồng và đi nép hẳn vào người chàng. Chàng đã
quên mất cái cảm giác nặng nề chỉ kéo dài chừng một phút kia, và còn lại một
mình với Kitty, chàng vui thích được ở cạnh người vợ yêu, một niềm vui mới rất
trong trắng và không vẩn chút dục tình, giờ đây, khi ý nghĩ nàng đang có mang
không rời chàng một phút. Chàng không có chuyện gì cần nói với vợ, nhưng muốn
được nghe tiếng nàng nói, cảm thấy mắt nàng đang nhìn mình, cái nhìn đã đổi khác
từ khi nàng có thai. Trong giọng nói cũng như trong khoé mắt nàng, có cái vẻ êm
ái và trang nghiêm riêng biệt của những người mà lòng chăm chút yêu thương đang
tập trung vào một đối tượng duy nhất.
- Em có mệt không? Em hãy dựa mạnh
nữa vào anh, - chàng bảo vợ.
- Không, em rất sung sướng được có
dịp chuyện trò riêng với mình. Có mẹ, có chị ở cùng kể cũng tốt, nhưng phải thú
thực là em rất tiếc những đêm đông của chúng mình.
- Dạo ấy thích thật, nhưng bây giờ
còn vui hơn chứ. Mọi sự đều tốt đẹp, - chàng nói và xiết chặt tay nàng.
- Anh có biết bọn em đang nói gì khi
anh tới không?
- Nói về chuyện làm mứt?
- Vâng, nói cả về chuyện làm mứt
nữa; nhưng rồi bọn em nói đến cách thức hỏi vợ.
- Thế à! - Levin nói, chăm chú nghe
giọng Kitty hơn là lời nàng nói và nhìn kĩ mặt đường họ đang men theo trong
rừng để tránh cho vợ khỏi trượt chân.
- Và nói đến cả Xergei Ivanovich và
Varenca nữa. Anh có để ý thấy chuyện đó không?… Em mong muốn như thế lắm, -
nàng nói tiếp. - Anh thấy thế nào? Và nàng nhìn vào mắt chồng.
- Anh cũng chẳng biết nên nghĩ thế
nào, - Levin mỉm cười đáp. Về phương diện này thì anh thấy anh Xergei rất kì
lạ. Có phải anh đã nói với em rằng…
- Có, nói rằng anh ấy yêu một thiếu
nữ đã chết rồi..
- Hồi đó, anh còn bé; anh chỉ được
nghe người ta kể lại thôi. Anh vẫn còn nhớ dáng dấp anh ấy hồi đó. Anh ấy đẹp
trai lắm. Từ đó đến nay, anh vẫn để ý xem thử anh ấy tiếp xúc với phụ nữ ra
sao; anh ấy rất đáng yêu, cũng thích một số cô, nhưng xem chừng anh ấy vẫn coi
họ như những con người nói chung mà thôi, chứ không phải là đàn bà.
- Nhưng bây giờ, đối với Varenca… em
thấy hình như đã có một cái gì…
- Có lẽ… Tuy nhiên, cần phải biết
tính anh ấy. Anh ấy là một người độc đáo, kì lạ. Anh ấy chỉ sống bằng tinh
thần. Tâm hồn anh ấy trong trắng quá và cao cả quá.
- Thế nào kia? Thế anh cho rằng
chuyện đó hạ thấp anh ấy xuống hay sao?
- Không phải thế, nhưng anh ấy quen
sống bằng tinh thần quá đến nỗi không thể hoà hợp với thực tại được nữa và cô
Varenca thì dù sao cũng vẫn là thực tại.
Levin có thói quen mạnh dạn phát
biểu ý nghĩ mình, không cần mất công khoác cho nó những từ ngữ thật cụ thể;
chàng biết trong lúc âu yếm nhau, chỉ cần nói nửa câu là vợ hiểu và quả thực
nàng hiểu hết.
- Thế nhưng thực tại ở chị ấy không
giống như ở em, em chắc chắn anh ấy chẳng bao giờ lại đi yêu một người như em
cả. Còn chị ấy, chị ấy hoàn toàn là tinh thần.
- Có chứ, em cứ như thế này, anh ấy
vẫn yêu được, anh luôn sung sướng thấy những người thân của anh đều yêu em…
- Anh ấy rất tốt với em, nhưng mà…
- Tất nhiên anh ấy không như anh
Nicolai đáng thương… Hồi đó, em và anh ấy rất quyến luyến nhau… - Levin nói nốt
- Tại sao không nói thẳng điều ấy ra? Thỉnh thoảng anh vẫn tự trách: rồi mình
đến quên mất anh ấy thôi. Chao! Thật là một người ghê gớm và tuyệt diệu… Ừ, ta
nói sang chuyện gì rồi nhỉ? - Levin nói sau một lúc im lặng.
- Anh cho rằng anh ấy không thể yêu
được à?- Kitty nói lên ý nghĩ của chồng bằng ngôn ngữ của mình.
- Không, không phải thế, - Levin mỉm
cười nói, - nhưng anh ấy không có những phút yếu lòng cần thiết cho… Xưa nay
anh vẫn thèm được như anh ấy và cả đến bây giờ, tuy sung sướng thế này, anh vẫn
ghen với anh ấy.
- Anh ghen với anh ấy về nỗi không
thể yêu nổi ai à?
- Anh ghen với anh ấy vì anh ấy tốt
hơn anh, - Levin mỉm cười nói. - Anh ấy không sống cho riêng mình. Cả đời anh
ấy đều thuộc về nhiệm vụ. Cho nên anh ấy có thể thanh thản và mãn nguyện.
- Thế còn anh?- Kitty hỏi với một nụ
cười giễu cợt và âu yếm.
Nàng không tìm ra được mối liên
tưởng nào đã khiến nàng mỉm cười; nhưng cuối cùng, nàng suy luận đó là chồng đã
không thành thật khi đề cao ông anh và tự hạ mình xuống. Kitty hiểu sự thiếu
thành thực đó là do chàng rất yêu anh trai, do chàng áy náy vì cảm thấy mình
sung sướng quá và nhất là do chàng luôn mong mỏi cho mình ngày càng trở nên
hoàn thiện hơn: nàng yêu thích cái tâm thế đó nên mỉm cười.
- Thế còn mình? Mình không mãn
nguyện à? - nàng hỏi chồng, miệng vẫn tủm tỉm.
Việc Kitty ngờ vực điểm này làm
chàng rất sung sướng và bất giác, chàng muốn gợi cho vợ bày tỏ lí do nỗi ngờ
vực đó.
- Anh sung sướng, nhưng không bằng
lòng mình… - chàng nói.
- Thì ra khi sung sướng anh cũng có
thể không bằng lòng được à?
- Anh biết nói với em thế nào đây?
Trong thâm tâm, lúc này, anh không mong muốn gì hơn là tránh cho em khỏi vấp
ngã. Đấy! Không được nhảy lên như thế! - chàng ngừng lại vì nàng vừa cử động
quá hấp tấp khi bước qua một cành cây chắn ngang đường mòn. Nhưng khi so sánh
anh với người khác và nhất là với anh mình, anh tự cảm thấy còn thấp kém.
- Nhưng thấp kém về cái gì chứ?-
Kitty vẫn mỉm cười hỏi tiếp. - Cả anh nữa, anh chả nghĩ đến mọi người chung
quanh là gì? Thế còn trang trại, việc canh tác và cuốn sách của anh thì sao?
- Không, anh vẫn tự cảm thấy còn
thấp kém, nhất là bây giờ: lỗi tại em đấy, - chàng vừa nói vừa siết chặt tay
vợ, - nhưng không phải thế đâu. Anh làm những việc ấy còn hời hợt lắm. Nếu anh
có thể yêu mến tất cả những công việc này như anh yêu em… nhưng cả thời gian
gần đây, anh chỉ làm việc như do nhiệm vụ bắt buộc.
- Nếu vậy thì anh sẽ nói về ba như
thế nào?- Kitty hỏi. - Cả ba cũng xấu nốt vì cụ chả làm được gì cho lợi ích
công cộng cả?
- Cụ ấy à? Không. Chính ra, phải có
cái giản dị, cái trong sáng, cái lòng tốt của ba em: tất cả những cái ấy anh
đều không có. Anh chẳng làm gì cả và anh băn khoăn. Như vậy là tại em tất cả.
Khi em chưa ở bên anh và cũng chưa có cái này - chàng vừa nói vừa đưa mắt nhìn
vào mình vợ khiến nàng hiểu ý ngay - anh đã để tất cả sức lực vào công việc;
giờ đây anh không làm thế được nữa, và anh lấy đó làm hổ thẹn; chỉ còn là một
nhiệm vụ bắt buộc, một sự vờ vĩnh giả tạo mà thôi…
- Nhưng anh có muốn đổi ngay lập tức
lấy địa vị của Xergei Ivanovich không?- Kitty hỏi. - Anh có muốn hiến mình cho
lợi ích công cộng, yêu mến nhiệm vụ đó như anh ấy và đứng vững ở cương vị đó
không?
- Tất nhiên là không rồi, - Levin
nói. - Với lại anh sung sướng quá đến nỗi chẳng còn hiểu đâu vào đâu nữa. Như
thế là em cho rằng anh ấy hỏi Varenca ngay hôm nay à? - chàng hỏi thêm sau một
lúc im lặng.
- Em cũng không chắc lắm. Nhưng em
hết lòng cầu mong như vậy. Khoan đã anh. - Nàng cúi xuống và hái ở bên đường
một bông cúc dại. - Này, anh bói đi: anh ấy sẽ hỏi vợ, anh ấy không hỏi 3, -
nàng vừa nói vừa đưa hoa cho chồng.
- Anh ấy sẽ hỏi, anh ấy không hỏi, -
Levin vừa nói vừa bứt từng cánh hoa trắng hẹp và có khía.
- Không, không! - Kitty hồi hộp theo
dõi cử chỉ của chồng, giữ tay chàng lại và nói.
Anh vừa ngắt những hai cánh!
- Ừ, nhưng cái cánh nhỏ kia thì
không tính, - Levin vừa nói vừa bứt ra một cánh hoa nhỏ xíu chưa hết độ nở.
- Xe ngựa kia rồi, nó đã đuổi kịp
chúng ta!
- Con không mệt chứ, Kitty? - phu
nhân hỏi to.
- Không mệt tí nào ạ.
- Nếu mệt thì trèo lên đây, ngựa
hiền lắm: chỉ đi bước một thôi. Nhưng chẳng cần lên xe nữa vì đã gần tới nơi.
Mọi người tiếp tục đi bộ.
--------------------------------
1 Một kiểu bói hoa của người châu Âu.
Câu nào trúng vào cánh hoa cuối cùng là ứng với quẻ bói.
Chương
4
Varenca, mớ tóc đen bịt dưới chiếc
khăn quàng trắng, đang vui vẻ dịu dàng trông coi lũ trẻ vây quanh và xúc động
ra mặt trước triển vọng một cuộc tỏ tình có thể sắp diễn ra với người đàn ông
cô ưa thích. Trông cô rất quyến rũ. Xergei Ivanovich đi bên cạnh, lòng ngây
ngất cảm mến. Nhìn cô, ông nhớ đến tất cả mọi điều người ta kể cùng mọi chuyện
cảm động ông được biết về cô, và mỗi lúc một cảm thấy mãnh liệt rằng tình cảm
của mình đối với Varenca chính là thứ tình cảm đặc biệt mà xưa kia ông đã thấy
và chỉ thấy có một lần hồi còn trẻ măng. Niềm vui có người thiếu nữ ấy ở bên
mình mỗi lúc một tăng lên. Khi đặt vào trong lẳng một cái nấm to tướng chân
mảnh cụp xuống và thấy vẻ mặt cô xúc động ửng hồng lên vừa vui thích vừa sợ
sệt, ông đâm bối rối và lặng lẽ mỉm cười với cô, một nụ cười nói lên rất nhiều.
"Đã vậy, ông tự nhủ, ta phải
cân nhắc và quyết định thôi. Không được buông thả mình trong giây phút cám dỗ
như một đứa con nít".
- Bây giờ tôi phải đi tách ra tìm
riêng cho mình kẻo rồi không ai biết là tôi cũng kiếm được nấm, - ông nói và
rời khỏi ven rừng họ vừa men theo trên thảm cỏ ngắn và mượt, giữa đám bạch
dương già lưa thưa lá, rồi đi sâu vào cánh rừng um tùm những hoàn diệp liễu
cùng bụi hạt dẻ lốm đốm xám và đen mọc giữa những hàng bạch dương trắng. Xergei
Ivanovich lánh xa chừng bốn mươi bước và đi vòng quanh một khóm cây chì đầy hoa
óng ánh như mặt trời và đỏ sẫm đang nở rộ, rồi dừng lại khi biết không còn ai
trông thấy mình. Chung quanh là im lặng. Chỉ có đàn ruồi bay vo vo không biết
mỏi như ong, gần những ngọn bạch dương nơi ông đứng và đôi lúc tiếng bọn trẻ
vẳng lại. Đột nhiên, gần đó, chỗ rìa rừng, vang ngân giọng nữ trầm của Varenca
gọi Grisa và một nụ cười vui sướng làm khuôn mặt Xergei Ivanovich rạng rỡ lên.
Ông hiểu vì sao mình cười, bèn lắc đầu ra vẻ không tán thành và rút một điếu xì
gà ra châm hút. Diêm đánh vào thân cây bạch dương không bén lửa ngay. Những lá
to mởn mởn ở vỏ cây trắng dính cả vào lân tinh làm lửa tắt mất. Cuối cùng, một
que diêm bén lửa, và khói xì gà thơm lừng toả thành từng đám rung rinh trước
mặt ông và trên bụi cây, dưới những cành bạch dương rủ xuống. Xergei Ivanovich
đưa mắt nhìn theo dải khói thuốc, thong thả bước đi và ngẫm nghĩ về hoàn cảnh
hiện nay của mình.
"Tại sao lại không nhỉ?",
- ông thầm nghĩ.
"Đây không phải là một thích
thú nhất thời hay cuồng si mà là yêu thương lẫn nhau (mình có thể nói là lẫn
nhau); trong khi lao vào mối tình này, nếu mình cảm thấy sai sót với thiên
chức, với bổn phận mình, thì đó là đi ngược lại lối sống của mình… Thế nhưng
tuyệt nhiên không phải như vậy. Mình thấy chỉ có mỗi một trở ngại là khi mất
Mari, mình đã thề sẽ trung thành trước vong linh nàng. Đó là trở ngại duy nhất
cho tình cảm này… Điều này quan trọng lắm", Xergei Ivanovich tự nhủ vậy
đồng thời lại cảm thấy, với bản thân ông, nguyên cớ đó không có gì quan trọng,
mà chỉ làm tổn hại đến cách nhìn nhận của người khác đối với vai trò thơ mộng
của ông mà thôi. "Ngoài cái ấy ra, dù có moi óc mãi, cũng không thấy gì để
trách cứ tình cảm mình cả. Nếu chỉ là chuyện chọn lựa theo lí trí đơn thuần thì
mình không thể tìm đâu được người tốt hơn nữa".
Ông đã điểm lại trong kí ức những
thiếu phụ, thiếu nữ quen biết mà vẫn không sao tìm ra người nào có thể tập
trung đúng được đến mức độ như vậy tất cả những đức tính mà khi bình thản suy
tính, ông thường mong tìm thấy ở người sẽ là vợ mình. Nàng có tất cả cái duyên
dáng và tươi mát của tuổi trẻ mà không phải là một cô bé, và nếu nàng yêu ông,
thì đó là yêu một cách có ý thức như một người đàn bà cần phải yêu: đó là điểm
thứ nhất. Điểm thứ hai: không những nàng không hề có thói đàng điếm mà rõ ràng
còn ghét giới xã giao, nhưng đồng thời lại hiểu rõ nó, và có phong thái phụ nữ
quý phái vốn cần thiết cho người bạn đời của ta, Xergei Ivanovich thầm nghĩ.
Điểm thứ ba: nàng mộ đạo, không phải mù quáng như kiểu đứa bé, chẳng hạn như
Kitty, mà bởi đời nàng chỉ dựa trên niềm tin đạo giáo. Ngay trong những chi
tiết nhỏ, Xergei Ivanovich cũng tìm thấy ở nàng tất cả những gì ông mong ước
thấy ở một người vợ: nàng vốn nghèo, không có gia đình, do đó, sẽ không buộc
chồng phải chịu đựng sự có mặt và ảnh hưởng của một đống họ hàng như Kitty.
Ngược lại, nàng sẽ là người chịu ơn chồng về mọi mặt, điều xưa nay ông vẫn mong
muốn trong đời sống vợ chồng sau này của mình. Và cô thiếu nữ có đầy đủ những
đức tính ấy lại đang yêu ông. Dù khiêm tốn đến mức nào, cũng không thể không
nhận thấy điều đó. Và ông cũng yêu nàng. Chỉ có lí do phiền phức duy nhất là
tuổi ông. Nhưng vốn tạng người khoẻ mạnh, ông chưa hề có đến một sợi tóc bạc và
không ai đoán ông đến bốn mươi tuổi; hơn nữa, ông còn nhớ một hôm Varenca có
nói chỉ ở nước Nga mới có những người năm mươi tuổi đã tự coi là già, còn ở bên
Pháp, một người đàn ông năm mươi tuổi vẫn tự cho là đang tuổi cường tráng 1 và
người bốn mươi tuổi thấy mình là một thanh niên 2. Mà tuổi tác có nghĩa lí gì
khi ông cảm thấy tâm hồn vẫn trẻ trung như hai mươi năm về trước.
Khi trở lại ven rừng theo con đường
khác, trong ánh sáng rực rỡ của những tia nắng xiên khoai, ông nhìn thấy bóng
dáng uyển chuyển của Varenca mặc áo vàng, tay cầm lẵng, đang nhẹ nhàng bước qua
một thân cây bạch dương già, và khi cảm giác đó hoà lẫn với cảnh cánh đồng lúa
kiều mạch vàng hoe tràn ngập ánh mặt trời chênh chếch, đẹp đến mức làm ông sửng
sốt, và bên kia cánh đồng thì hoà với cảnh khu rừng già lốm đốm vàng mất hút
trong màu xanh lơ xa tít, thì cái cảm giác ông chợt thấy bấy giờ, đó chẳng phải
tuổi thanh xuân là gì? Tim ông thắt lại vì sung sướng, một niềm xúc động tràn
ngập trong lòng. Ông cảm thấy mình đã quyết định. Varenca vừa mềm mại cúi xuống
hái nấm đã đứng lên và quay lại. Xergei Ivanovich bèn vứt điếu xì gà và quả
quyết đi về phía cô.
--------------------------------
1 Dans la force de l'âge (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
2 Un jêun homme (tiếng Pháp trong
nguyên bản).
Chương
5
"Varenca Andreievna ạ, từ khi
còn rất trẻ, tôi đã mường tượng về người đàn bà lí tưởng mà tôi sẽ yêu và sẽ
sung sướng được kết bạn trăm năm. Tôi đã sống bao năm trường và giờ đây, lần
đầu tiên, tôi thấy ở em những điều tôi tìm kiếm mãi. Tôi yêu em và muốn lấy em
làm vợ".
Xergei Ivanovich thầm nói một mình
như vậy, khi đến cách Varenca chừng mười bước. Cô đang quỳ trên cỏ, ngăn không
cho Grisa hái mất nấm và gọi em bé gái Masa.
- Lại đây, lại phía này, các cháu!
Đây nhiều nấm lắm! - cô cất tiếng êm ái, giọng trầm trầm.
Thoáng thấy Xergei Ivanovich lại
gần, cô không đứng dậy và vẫn giữ nguyên tư thế cũ; nhưng tất cả dáng điệu
chứng tỏ với Koznưsev rằng cô vui sướng cảm thấy rõ ông đang tới gần.
- Ông có hái được cái nấm nào không
ạ? - cô hỏi và quay mặt về phía ông, khuôn mặt đẹp sáng lên một nụ cười hiền
dịu.
- Chẳng được cái nào, - Xergei
Ivanovich nói, - còn cô?
Cô đang tíu tít vì lũ trẻ xúm quanh
nên không đáp.
- Còn một cái kia, ở cạnh cành cây
ấy, - cô nói và chỉ cho Masa một cây nấm nhỏ nhú ra khỏi một túm cỏ khô, - có
một ngọn cỏ xuyên qua chóp nấm hồng hồng và chun. Varenca đứng dậy khi Masa đem
đến cho cô cây nấm em đã bẻ đôi - trông thấy thế này, tôi lại nhớ hồi còn bé, -
cô nói thêm và cùng sánh đôi với Xergei Ivanovich bước đi.
Họ im lặng đi vài bước. Varenca thấy
rõ ông đang muốn trò chuyện, và đoán được đó là chuyện gì rồi, cô bồi hồi vui
sướng và lo sợ. Họ đi xa đến nỗi không ai còn nghe thấy tiếng họ, nhưng ông vẫn
chưa dám nói. Varenca thì muốn nín lặng. Giá cứ im lặng một lúc rồi hãy bảy tỏ
những điều cần thổ lộ có lẽ còn dễ hơn là bắt đầu ngay sau câu chuyện về nấm;
nhưng ngược lại với ý định của mình, và gần như bất thình lình, cô nói:
- Thế ông không hái được gì ạ? Với
lại, ở phía bên trong rừng thường vẫn ít nấm hơn.
Xergei Ivanovich thở dài và không
trả lời gì cả. Ông lấy làm buồn vì cô lại nói chuyện nấm. Ông muốn lái trở lại
mấy lời đầu tiên cô nói về thời thơ ấu, nhưng sau một lúc im lặng, ông gần như
miễn cưỡng đáp lại câu sau cùng của cô:
- Tôi nghe nói nấm thông hay mọc
nhất ở rìa rừng, nhưng tôi không phân biệt được nó với các loại nấm khác.
Mấy phút nữa lại trôi qua; họ lại đi
xa thêm, và lúc này hoàn toàn chỉ còn có hai người với nhau. Tim Varenca đập
mạnh đến nỗi cô nghe thấy rõ mồn một; cô cảm thấy mặt mình đỏ bừng, tái đi rồi
lại đỏ bừng lên.
Được làm vợ một người như Koznưsev
sau cái cảnh ở với bà Stan, đối với cô thật là điều hạnh phúc tối cao. Hơn nữa,
cô gần như chắc chắn mình đã yêu ông. Và chuyện này sắp được quyết định trong giây
lát. Cô thấy điều đó thật kì lạ. Cô sợ tất cả những điều ông sẽ nói và cả những
điều ông không nói.
Cần phải tỏ tình ngay bây giờ, hoặc
không bao giờ nữa: Xergei Ivanovich cảm thấy như vậy. Tất cả: từ cái nhìn, vẻ
mặt đỏ bừng đến cặp mắt Varenca cụp xuống đều chứng tỏ một sự chờ đợi đau đớn.
Xergei Ivanovich thấy rõ điều đó và
thương cô. Thậm chí, ông còn cảm thấy bây giờ mà không nói gì, tức là cũng như
xúc phạm tới cô. Ông bèn ôn nhanh trong đầu mọi lí lẽ đã khiến ông đi tới quyết
định. Ông ôn lại cả những chữ định dùng để hỏi cô làm vợ; nhưng đáng lẽ nói ra
mọi điều ấy, đầu óc ông bất ngờ lại nghĩ sang chuyện khác và ông hỏi cô:
- Nấm hương và nấm thông khác nhau ở
chỗ nào?
Môi Varenca run lên khi cô trả lời:
- Chóp của hai loại nấm này gần giống
nhau, chỉ có chân là khác thôi.
Vừa dứt tiếng, cả hai đều hiểu thế
là hết, thế là câu cần nói sẽ không được thốt ra và nỗi hồi hộp lên tới cực độ
của họ lúc này dịu đi dần dần.
- Chân cây nấm thông màu nâu giống
như bộ râu hai ngày không cạo, - Xergei Ivanovich thản nhiên nói.
- Vâng, đúng thế, - Varenca mỉm cười
đáp, và bất giác, họ lại đi về hướng khác.
Họ đến gần bọn trẻ con. Varenca buồn
và ngượng ngùng, nhưng đồng thời lại cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng. Trên đường
trở về nhà, Xergei Ivanovich duyệt lại mọi lí lẽ và nhận ra mình đã lập luận
sai. Ông không thể phản bội hương hồn Mari.
- Từ từ thôi, các cháu, đi từ từ
thôi! - Levin bước lên trước Kitty, bực dọc kêu lên để cho cho vợ chặn lũ trẻ
đang hò reo vui vẻ, đổ xô về phía họ.
Xergei Ivanovich và Varenca ra khỏi
rừng sau bọn trẻ. Kitty không cần hỏi bạn: nhìn thấy nét mặt bình thản và hơi
bối rối của hai người, nàng hiểu kế hoạch của mình thế là đã hỏng kiểu.
- Thế nào? - chồng nàng hỏi khi họ
ra về.
- Không cắn câu rồi, - Kitty nói
bằng cái giọng và nụ cười giống hệt bố, những nét mà Levin vui thích bắt gặp
thường xuyên ở nàng.
- Sao kia?
- Thế đấy, - nàng nói và cầm tay
chàng, đưa lên môi, miệng ngậm lại khẽ chạm vào tay chồng. - Người ta vẫn hôn
tay đức giám mục như thế đấy.
- Ai không cắn câu? - chàng cười
hỏi.
- Cả đôi bên. Và phải cắn câu như
thế này này…
- Có toán nông dân đến kia kìa…
- Không, họ không nhìn thấy gì đâu.
Chương
6
Trong lúc lũ trẻ uống trà thì người
lớn tụ tập ở bao lơn trò chuyện như không có gì xảy ra. Tuy vậy, mọi người và
nói riêng là Xergei Ivanovich cùng Varenca, đều biết rất rõ là vừa xảy ra một
sự kiện rất quan trọng, mặc dầu không đi đến kết quả gì. Cả hai đều có cái cảm
giác giống như chú học trò thi trượt, sẽ phải học lại lớp cũ hoặc mãi mãi bị
đưa ra khỏi trường. Mọi người ngồi đấy đều đoán là vừa xảy ra điều gì, và sôi
nổi bàn tán những chuyện không đâu. Levin và Kitty chiều hôm ấy cảm thấy đặc
biệt sung sướng và yêu nhau. Và họ lấy làm ngượng vì hạnh phúc đó, bản thân nó
chứa đựng một ám chỉ khó chịu đối với những kẻ đang ao ước hạnh phúc như vậy mà
không đạt được.
- Các người hãy nhớ lại lời tôi đã
nói: Alecxandr không đến đâu mà, - phu nhân nói.
Chiều hôm ấy, mọi người đợi Stepan
Ackađich và lão quận công đã viết thư là có lẽ ông cũng sẽ về chơi.
- Và tôi hiểu lí do tại sao rồi, -
phu nhân nói tiếp - Ông ấy bảo phải để cho những cặp vợ chồng mới được sống một
mình thời gian đầu.
- Vâng, ba bỏ chúng con rồi, chả bao
giờ chúng con được thấy ba nữa, - Kitty nói. - Với lại, chúng con có phải là vợ
chồng mới cưới nữa đâu. Chúng con là vợ chồng cũ rồi.
- Nếu ông ấy không đến thì mẹ phải
đi thôi, các con ạ, - phu nhân nói và thở dài buồn bã.
- Mẹ nói sao kia, mẹ? - cả hai con
gái bà đồng thanh kêu lên.
- Nghĩ thử xem, chắc ba con buồn
lắm! Bây giờ, con biết đấy…
Và bỗng nhiên giọng phu nhân run
lên. Các con gái bà đều im lặng và đưa mắt nhìn nhau.
"Mẹ cứ luôn tự bày chuyện ra để
mà buồn", cái nhìn của họ nói vậy. Họ không biết mặc dù bà mẹ rất sung
sướng được đến ở với con gái mà bà cho là cần có bà bên cạnh, nhưng từ khi hai
ông bà gả chồng cho cô gái út và tổ ấm gia đình trở nên hiu quạnh, mỗi lúc nghĩ
đến bản thân mình, và nghĩ đến chồng, bà chỉ thấy buồn rầu vô hạn mà thôi.
- U cần gì đấy, Agafia Mikhailovna?-
Kitty bỗng hỏi u già giúp việc đang đứng trước mặt nàng, bộ điệu bí mật và quan
trọng.
- Tôi muốn hỏi về bữa tối.
- Được, - Đôly nói.
- Em đi bảo ban họ đi, còn chị phải
cho Grisa ôn bài. Hôm nay, cháu nó chưa học hành gì cả.
- Đó là phận sự của tôi! Không, chị
cứ để đấy, chị Đôly, tôi đi ngay đây, - Levin đột ngột đứng dậy nói.
Grisa đã học trung học và đang cần
ôn bài trong dịp nghỉ hè. Ở Moskva, Đarya Alecxandrovna cùng học tiếng la tinh
với con trai, bà tự đặt thành lệ khi đến ở nhà Levin là cùng ôn với con những
bài khó nhất, dù chỉ mỗi ngày một lần: môn toán và môn tiếng la tinh. Levin xin
dạy thay, nhưng Đôly đã chứng kiến buổi học một lần, thấy Levin không theo cách
dạy của thầy giáo ở Moskva. Tuy rất bối rối và băn khoăn làm sao cho em rể khỏi
tự ái, bà vẫn bảo thẳng chàng phải dựa vào sách như thầy giáo và cứ để bà kèm
thì tốt hơn. Thấy thế, Levin bực cả với Stepan Ackađich đã hoàn toàn phó mặc
cho vợ bổn phận trông nom việc học hành của con cái trong khi bà ta không hiểu
gì hết, và bực cả với những ông giáo đã dạy tồi đến thế; tuy nhiên chàng vẫn
hứa là sẽ chiều theo ý chị vợ. Và chàng tiếp tục trông nom cho Grisa học. Lần
này thì chàng dựa vào sách, nhưng miễn cưỡng thôi, và chàng thường quên giờ học
bài luôn. Chính hôm nay cũng vậy.
- Tôi đi đây, - Đôly ạ, chị cứ ngồi
lại, - chàng nói với chị vợ. - Và chúng tôi xin theo trình tự sách giáo khoa.
Nhưng khi nào Xtiva đến, chúng tôi sẽ đi săn đấy; lúc ấy thì xin tạm biệt các
bài học!
Và Levin đi tìm Grisa.
Về phía Varenca, cô cũng giữ Kitty
lại. Ngay ở trong căn nhà sung sướng và ngăn nắp như nhà vợ chồng Levin, cô vẫn
biết cách tỏ ra hữu ích.
- Để tôi đi bảo họ làm bữa ăn tối
cho, chị cứ ngồi đây, - cô nói và đi đến chỗ Agafia Mikhailovna.
- Cám ơn, nhưng chắc họ không mua
được gà giò rồi, phải bắt gà nhà thôi, - Kitty nói.
- Chúng tôi sẽ cùng Agafia Mikhailovna
lo liệu việc đó, - và Varenca đi khuất cùng bà già giúp việc.
- Cô ta mới đáng yêu làm sao! - phu
nhân nói.
- Không những đáng yêu mà còn kiều
diễm hiếm thấy nữa, mẹ ạ.
- Thế nào, hôm nay nhà ta đợi Stepan
Ackađich à? - Xergei Ivanovich nói, rõ ràng không muốn kéo dài câu chuyện về
Varenca.
- Thật khó mà tìm được hai anh em
đồng hao khác tính khác nết nhau hơn, - ông nói và mỉm cười ranh mãnh; - một
chàng thì linh lợi, sống trong giới xã giao như cá lội trong nước; chàng kia,
Koxtia nhà tôi, thì hăng hái, nhạy cảm về mọi phương diện, nhưng cứ sống trong
giới xã giao là y như rằng lại mòn mỏi dần hoặc giãy giụa lung tung như cá nằm
trên cạn.
- Vâng, anh ấy nông nổi lắm, - phu
nhân nói với Xergei Ivanovich. Chính tôi đang muốn nhờ ông nói cho anh ấy hiểu
rằng nó (nó đây chỉ Kitty) không thể ở đây được, mà nhất thiết phải về Moskva.
Anh ấy nói là sẽ mời một bác sĩ tới…
- Mẹ ạ, nhà con sẽ làm theo mọi ý
muốn của mẹ, - Kitty nói, lấy làm ngượng khi thấy mẹ đã chọn Xergei Ivanovich
làm trọng tài trong việc này.
Giữa chừng câu chuyện, mọi người
nghe thấy tiếng ngựa hí và bánh xe lăn trên sỏi. Đôly chưa kịp đứng dậy để ra
đón chồng thì ở nhà dưới, từ cửa sổ phòng Grisa đang học, Levin đã chạy ra, kéo
theo chú học trò.
- Xtiva đấy! - tiếng Levin kêu dưới
bao lơn.
- Chúng tôi học xong rồi, chị Đôly
ạ, chị đừng lo! - chàng nói thêm và chạy ra đón xe như đứa trẻ.
- Is, ea, id, ejus, ejus 1, - Grisa
vừa ầm ừ vừa nhảy chân sáo ở lối đi.
- Có ai đi với anh ấy. Chắc hẳn là
ba! - Levin kêu lên và dừng lại ở đầu lối đi. - Kitty, đừng đi cầu thang dốc,
đi vòng lại đằng kia.
Nhưng Levin đã nhầm tưởng người ngồi
trong xe là lão quận công. Khi đến gần, chàng thấy ngồi cạnh Stepan Ackađich
không phải là lão quận công mà là một thanh niên tuấn tú và cường tráng, đầu
đội mũ nồi kiểu Ecôt có hai dải dài đằng sau. Đó là Vaxya Vexlovxki, anh em con
chú con bác với Trerbaxki, trang thanh niên xuất sắc của giới thượng lưu
Petersburg và Moskva, "một anh chàng đáng yêu và một người mê săn
bắn", như lời Stepan Ackađich giới thiệu.
Vexlovxki không chút bối rối và đã
đến thay chỗ lão quận công, làm Levin thất vọng, anh vui vẻ chào và nhắc chàng
rằng hai người đã từng gặp nhau, rồi nhấc bổng Grisa qua con chó săn 2 của
Stepan Ackađich đặt nó ngồi vào xe ngựa. Levin không lên xe, chỉ đi theo họ.
Chàng hơi bực mình khi thấy người đến thay vì lão quận công mà chàng ngày càng
quý mến lại là cái gã Vaxya Vexlovxki có mặt cũng bằng thừa, theo chàng nghĩ.
Levin càng thấy anh ta phiền nhiễu hơn khi về đến gần thềm nhà, nơi đám người
lớn và trẻ con đang tề tựu, chàng thấy Vexlovxki lẳng lơ hôn tay Kitty.
- Vợ anh và tôi là anh em họ 3, và
là chỗ quen biết cũ, - Vaxya Vexlovxki vừa nói vừa xiết chặt tay Levin lần nữa.
- Thế nào, có nhiều chim để săn
không? - Stepan Ackađich chưa kịp chào mọi người đã quay sang hỏi Levin. - Anh
ấy và tôi đã có những dự định khủng khiếp nhất… Không đâu, thưa mẹ, từ độ ấy
đến nay, họ chưa về Moskva… Kìa! Tanya con đấy à!… Con lấy đi, ở đằng sau xe
ấy, - ông nói với mọi người cùng một lúc. Em trẻ ra bao nhiêu, em Đôly yêu quý!
- ông cầm tay vợ hôn lần nữa và giữ lại trong tay mình vuốt ve.
Levin trước đây một lát còn rất vui
vẻ, bây giờ bực bội nhìn mọi người. Chàng thấy tất cả đều ghê tởm.
"Cũng cặp môi kia, hôm qua anh
ta đã hôn ai?", chàng thầm nghĩ khi thấy Stepan Ackađich đang tỏ ra âu yếm
vợ. Chàng nhìn Đôly và bà ta cũng làm chàng khó chịu.
"Nhưng chị ta còn tin gì là anh
ấy yêu mình nữa. Thế thì tại sao chị ấy lại có vẻ bằng lòng thế? Thật
tởm!", Levin thầm nghĩ.
Chàng đưa mắt nhìn phu nhân: một
phút trước đây bà còn đáng yêu làm vậy, thế mà bây giờ cái cách bà ta tiếp gã
Vaxya đeo dải băng mũ như ở nhà bà làm chàng thấy chướng quá.
Cả Xergei Ivanovich ra tận thềm giả
vờ tỏ vẻ thân ái với Stepan Ackađich cũng khiến chàng không chịu nổi, vì Levin
biết ông anh mình chẳng ưa mà cũng chẳng trọng gì Oblonxki.
Varenca cũng làm chàng đâm ghét vì
bộ điệu đạo đức giả 4 khi người ta giới thiệu cô với vị khách trong lúc cô chỉ
tính chuyện lấy chồng.
Và bỉ ổi hơn cả lại chính là Kitty,
nàng cũng rập theo giọng điệu vui tươi của vị khách trong khi gã này cứ làm như
việc mình đến đây là một dịp hội hè đình đám cho bản thân và cho mọi người, và
chàng đặc biệt khó chịu khi thấy vợ mỉm cười thông cảm đáp lại nụ cười của gã.
Mọi người đi vào nhà trong tiếng trò
chuyện xôn xao; nhưng khi tất cả vừa ngồi xuống, Levin liền lẩn đi mất.
Kitty thấy chồng có vẻ bực bội. Nàng
muốn nói chuyện riêng với chồng, nhưng chàng vội lảng đi, viện cớ có người đang
cần gặp trên buồng giấy. Đã lâu, chưa lần nào chàng thấy công việc làm ăn của
mình quan trọng như hôm nay.
"Với họ thì bao giờ cũng chỉ là
hội hè, chàng thầm nghĩ, còn mình có biết bao công việc cấp bách phải làm,
thiếu nó không thể sống được".
--------------------------------
1 Tiếng la tinh: nó nó (giống cái),
nó (trung tính), của nó. Cả bốn chữ đều là nhân xưng ngôi thứ ba, is: giống đực
số ít, ea: giống cái số ít, id trung tính số ít. ejus: thuộc cách.
2 Pointer (tiếng Anh trong nguyên
bản).
3 Cousins (tiếng Pháp trong nguyên
bản).
4 Sante - Nitouche (tiếng Pháp trong
nguyên bản).
Chương
7
Mãi tới khi có người đến mời ăn tối,
Levin mới xuống nhà. Trên sàn đầu cầu thang, Kitty và Agafia Mikhailovna đang
bàn xem nên bày rượu vang gì.
- Làm gì mà rối lên 1 thế. Cứ dọn
rượu vang thường thôi.
- Không, Xtiva không uống rượu ấy
đâu… Koxtia, khoan đã anh, anh làm sao thế?- Kitty vừa nói vừa rảo bước đuổi
theo chồng; nhưng chàng không đợi vợ, bước nhanh về phòng ăn và góp ngay vào
câu chuyện đang náo nhiệt của Vaxya Vexlovxki và Stepan Ackađich.
- Thế nào, ngày mai ta đi săn chứ? -
Stepan Ackađich hỏi.
- Ô, vâng, xin mời anh, - Vexlovxki
nói, chuyển sang ghế khác và ngồi xuống, co một bắp chân to tướng dưới ghế.
- Rất vui lòng. Năm nay anh đi săn
chưa? - Levin vừa chăm chú ngắm bắp chân Vexlovxki, vừa nói với khách bằng cái
vẻ hoà nhã miễn cưỡng mà Kitty biết rất rõ và chẳng phù hợp với chàng chút nào.
- Không biết rồi ta có tìm thấy dẽ gà không, nhưng dẽ giun thì nhiều lắm. Phải
đi từ sớm, không biết như thế liệu có mệt quá không? Anh không mệt chứ, Xtiva?
- Tôi ấy à? Tôi không biết mệt là
gì. Nếu chú muốn, thì ta không ngủ nữa.
- Ta đi dạo chơi đi!
- Đúng thế đấy, đừng ngủ! Ý kiến hay
tuyệt! - Vexlovxki tán thành.
- Ồ, bọn tôi tin chắc là ông có thể
đứng được suốt đêm và ngăn không cho người khác ngủ đấy, - Đôly nói với chồng
bằng vẻ châm biếm nhẹ nhàng mà bây giờ hầu như lúc nào bà cũng dùng tới trong
quan hệ với chồng. - Nhưng còn tôi, đã đến lúc tôi phải cáo từ, tôi không ăn
tối đâu.
- Không, đợi anh một chút, em Đôly
bé bỏng, - Stepan Ackađich vừa nói vừa tới ngồi vào bàn lớn, nơi bữa ăn tối đã
dọn sẵn. - Anh còn rất nhiều chuyện kể cho em nghe.
- Chắc cũng chẳng có chuyện gì quan
trọng.
- Có chứ, em có biết là Vexlovxki đã
tới thăm Anna không? Anh ấy sắp quay lại chỗ họ đấy. Họ ở cách đây có bảy mươi
vecxtơ thôi. Anh cũng định đến đấy. Vexlovxki lại đây nào!
Vaxya lại gần chỗ các bà và ngồi
xuống cạnh Kitty.
- Ồ, xin anh kể lại cho nghe đi, anh
vừa đến thăm cô ấy đấy à? Cô ấy có khỏe không? - Đarya Alêcxađrôpna hỏi.
Levin ngồi ở đầu bàn đằng kia và
trong khi không ngừng nói chuyện với phu nhân và Varenca, chàng vẫn nhận thấy
một câu chuyện sôi nổi và bí mật đang tiếp diễn giữa Stepan Ackađich, Đôly,
Kitty và Vexlovxki. Hơn nữa, chàng con thoáng thấy mặt vợ biểu lộ một tình cảm
thật sự trong khi đăm đăm nhìn vào khuôn mặt xinh trai của Vexlovxki đang hào
hứng kể một câu chuyện gì đó cho nàng nghe.
- Chỗ họ ở rất đẹp, - Vaxya nói về
Anna và Vronxki. - Tất nhiên tôi chẳng dám nhận xét gì đâu, nhưng quả là ở nhà
họ người ta có cảm giác như ở trong gia đình.
- Họ đang định làm gì?
- Hình như họ muốn về ở Moskva mùa
đông này.
- Giá chúng mình cùng đi thăm họ thì
hay quá nhỉ! Bao giờ anh đến đấy? - Stepan Ackađich hỏi Vaxya.
- Tháng bảy này tôi sẽ nghỉ ở nhà
họ.
- Còn em, em có đi không? - Stepan
Ackađich quay sang hỏi vợ.
- Em định như thế từ lâu rồi, nhất
định em sẽ đi, - Đôly nói. - Em thương và hiểu cô ấy lắm. Thật là một phụ nữ
đáng yêu. Em sẽ đến đấy một mình, sau khi anh đi rồi, thế thì hơn và như vậy,
em sẽ không làm phiền ai cả.
- Tốt lắm, - Stepan Ackađich nói.
- Thế còn cô, Kitty?
- Em ấy à? Em đến đấy làm gì kia
chứ?- Kitty nói, mặt đỏ bừng và nàng liếc mắt nhìn chồng.
- Cô cũng biết Anna Arcadievna? -
Vexlovxki hỏi nàng. - Thật là một thiếu phụ đầy sức quyến rũ.
- Vâng, - nàng đáp và mặt càng đỏ
thêm; nàng đứng dậy và đến chỗ chồng.
- Thế nào, ngày mai anh đi săn à? -
nàng hỏi chồng.
Trong mấy phút đó, và nhất là khi
thấy mặt vợ đỏ lên lúc nói chuyện với Vexlovxki, cơn ghen của Levin cứ tăng
dần. Và chàng bèn gán cho lời vợ nói một ý nghĩa đặc biệt. Cho dù sau đó nghĩ
lại có thấy thế là kì lạ đến đâu chăng nữa, lúc này, chàng thấy rõ ràng sở dĩ
nàng hỏi vậy, chỉ cốt để biết chàng có định chiều lòng Vaxya Vexlovxki không,
mà theo chàng nghĩ, nàng đã mê gã rồi.
- Có, anh đi chứ, - chàng đáp bằng
một giọng gượng gạo, khiến tai chàng nghe cũng thấy chối.
- Ngày mai, các anh ở nhà thì hơn…
Chị Đôly gặp chồng chưa được mấy tí, ngày kia các anh hãy đi, - Kitty nói.
Levin hiểu chệch lời vợ như thế này:
Đừng có ngăn cách tôi với chàng. Anh cứ việc đi đi, điều đó đối với tôi không
quan trọng, nhưng để cho tôi được hưởng những phút ở bên chàng trai trẻ đáng
yêu này.
- A, nếu mình muốn thế, thì ngày mai
chúng tôi sẽ ở nhà, - Levin đáp với một vẻ ân cần rất đặc biệt.
Trong khi ấy, Vaxya không ngờ việc
mình có mặt đã gây ra bao đau khổ, anh ta đứng dậy khỏi bàn ngay sau Kitty và
nối gót nàng, gửi theo một cái nhìn tươi rói và mơn trớn. Levin thấy cái nhìn
đó. Chàng tái mặt và nghẹn thở khoảng một phút.
"Làm sao hắn lại dám nhìn vợ
mình như vậy?", chàng giận sôi lên, tự nhủ.
- Thế nào, mai chứ? à vâng, xin mời anh,
- Vaxya nói và lại ngồi xuống, co một chân theo thói quen.
Cơn ghen của Levin không còn hạn độ
nào nữa. Chàng hình dung mình ở cái thế của anh chồng bị lừa dối, chỉ cần thiết
cho vợ và tình nhân của vợ lợi dụng để phục vụ những tiện nghi và lạc thú của
họ… Mặc dầu vậy, chàng vẫn thân ái hỏi chuyện Vaxya về những chuyến đi săn của
anh ta, hỏi xem anh ta đã có ủng, có súng chưa và nhận lời đến ngày hôm sau nữa
sẽ đi săn với anh ta.
May thay, phu nhân đứng dậy và
khuyên Kitty đi nằm, chấm dứt những giày vò của Levin. Nhưng đó lạ là một dịp
mới khiến chàng đau đớn.
Khi chào nữ chủ nhân, Vaxya lại định
hôn tay nàng lần nữa, nhưng Kitty đỏ mặt lên, rụt tay lại, và ngây thơ bảo anh
ta một cách thô bạo khiến sau đó nàng bị mẹ trách.
- Ở nhà chúng tôi, không được làm
thế.
Dưới mắt Levin, nàng đã phạm tội khi
cho phép gã ta suồng sã như vậy, và lại càng nặng tội hơn khi vụng về tỏ ra
không bằng lòng những cung cách ấy.
- Sao lại đi ngủ nhỉ! - Stepan
Ackađich nói, ông ta sau khi làm mấy cốc rượu vang trong bữa ăn, cảm thấy tâm
hồn hết sức thơ mộng và êm dịu. - Nhìn kìa, Kitty, - ông vừa nói vừa chỉ mặt
trăng mọc lên sau rặng bồ đề, thật đẹp xiết bao! Vexlovxki đâu, đến giờ của
những dạ khúc rồi đó. Cô nên biết anh ta tốt giọng lắm, cả hai chúng tôi đã hát
trên dọc đường. Anh ấy mang tới hai bản tình ca mới. Anh ấy có thể cùng hát với
Varenca Anđrâiepna được đấy.
Khi ai nấy đã về phòng riêng, Stepan
Ackađich còn đi dạo mãi với Vexlovxki trên lối đi và vẫn văng vẳng thấy tiếng
họ khe khẽ hát bài tình ca mới. Levin ngồi trong ghế bành ở phòng vợ, lắng nghe
tiếng hát, lông mày nhíu lại và một mực im lặng không trả lời khi Kitty hỏi
chàng làm sao; nhưng đến khi nàng mỉm cười rụt rè hỏi Vexlovxki có điều gì làm
chàng khó chịu không thì chàng nổi giận, nói hết ra mọi điều chất chứa trong
lòng; những lời chính chàng nói ra như lăng mạ chàng và chỉ làm chàng thêm tức
tối.
Chàng đứng sững trước mặt vợ, mắt
long lanh dữ dội, lông mày nhíu lại, và đôi bàn tay khỏe mạnh nén chặt vào ngực
như phải mang hết sức ghìm mình lại. Giá không có cái vẻ đau đớn lồ lộ khiến
nàng xúc động thì chắc hẳn mặt chàng lúc ấy nom nghiêm nghị lắm, thậm chí hung
tợn nữa. Má chàng run lên và giọng như vỡ ra.
- Em nên hiểu là anh không ghen đâu:
cái tiếng ấy nghe bỉ ổi lắm. Anh không thể ghen tuông hoặc nghĩ rằng… Anh không
nói được với em là anh cảm thấy gì, nhưng nó kinh tởm lắm… Anh không ghen nhưng
anh bị xúc phạm, bị nhục nhã vì có kẻ dám nghĩ, dám nhìn em bằng con mắt ấy…
- Nhưng bằng con mắt thế nào kia?-
Kitty nói và cố hết sức nhớ lại cặn kẽ mọi hành động và cử chỉ lúc tối.
Thực ra, nàng cũng thấy Vexlovxki đã
quá trớn khi anh ta theo nàng sang đầu bàn đằng kia, nhưng nàng không dám thú
nhận việc đó ngay cả với mình, càng không dám nói ra với chồng, sợ làm thế chỉ
khiến chàng thêm đau khổ.
- Em đang có mang thế này thì còn gì
là quyến rũ nữa?
- A! - chàng kêu lên, hai tay ôm lấy
đầu, - lẽ ra em không nên nói thế!… Vậy ra, nếu em có sức quyến rũ…
- Không, Koxtia ạ, khoan chút đã,
hãy nghe em, - nàng nói và thương xót nhìn chồng. - Anh nghĩ ngợi ra làm sao
thế? Trong khi ngoài anh ra, em coi như không còn người đàn ông nào trên đời
này nữa, không còn ai nữa hết! Anh có muốn em không gặp ai nữa không?
Lúc đầu, con ghen của chồng làm tổn
thương đến lòng tự trọng của nàng; nàng giận chồng đã cấm đoán mình cả sự giải
trí vô tội nhất; nhưng giờ đây nàng sẵn sàng hi sinh tất cả cho chàng được
thanh thản và thoát khỏi nỗi đau đớn đang giày vò.
- Em hãy hiểu cái ghê sợ và cái lố
bịch trong tình thế của anh, chàng khẽ nói tiếp, giọng tuyệt vọng. - Anh ta là
khách, và ngoài cái thói buông tuồng và cách ngồi co một chân, anh không thấy
anh ta có gì bất nhã đáng trách cứ. Anh ta tưởng thế là cái phong độ hào hoa
nhất khiến người ta phải hoà nhã với mình.
- Thôi, Koxtia, anh chỉ được cái nói
quá, - Kitty nói, trong thâm tâm lấy làm sung sướng về mối tình mãnh liệt của
chồng lúc này đang biểu lộ bằng ghen tuông.
- Điều ghê sợ nhất là, bây giờ cũng
như mãi mãi sau này, em vẫn thiêng liêng đối với anh, chúng ta đang rất sung
sướng, sung sướng lạ lùng, thế mà đùng một cái, gã vô lại kia… Với lại, anh ta
không phải là kẻ vô lại, anh không có quyền lăng mạ anh ta như thế. Anh chẳng
bận tâm đến anh ta làm gì. Nhưng hạnh phúc của anh, hạnh phúc của em, không thể
bị tổn thương…
- Này anh, em biết vì đâu có chuyện
này rồi, - Kitty nói.
- Vì đâu, nói anh nghe xem?
- Em đã nhìn thấy bộ mặt thiểu não
của anh khi bọn em nói chuyện trong bữa ăn.
- Đúng đấy, - Levin bàng hoàng thú
thật.
Nàng thuật lại họ đã nói những gì.
Và vừa kể, nàng vừa thở hổn hển vì xúc động, Levin nín lặng, rồi chăm chú nhìn
khuôn mặt tái xanh và sợ sệt của vợ, và thốt nhiên chàng đưa tay lên ôm đầu.
- Katya, anh đã hành tội em! Hãy tha
lỗi cho anh, em yêu quý! Anh điên thật! Lỗi tại anh tất cả. Ai lại đi giày vò
mình vì những chuyện vớ vẩn như thế bao giờ!
- Em thương anh…
- Anh ấy à? Anh là một thằng điên!…
Nhưng tại sao anh lại dằn vặt em thế nhỉ? Thật ghê sợ khi nghĩ rằng bất cứ kẻ
nào cũng phá được hạnh phúc của chúng ta.
- Tất nhiên, điều khiếm nhã là…
- Không, không, anh phải giữ anh ta
lại hết vụ hè này và hết sức ân cần chăm sóc anh ta, - Levin vừa nói vừa hôn
tay vợ.
- Rồi em xem… Đến mai… Ôi! Đúng thế,
ngày mai bọn anh sẽ đi săn.
--------------------------------
1 Fuss (tiếng Anh trong nguyên bản).
Chương
8
Ngày hôm sau, các bà chưa ngủ dậy,
đoàn xe đi săn gồm một xe ghế gỗ và một xe tải đã chực sẵn ở dưới thềm nhà. Con
Laxca biết ngay người ta sắp đi săn, bèn đến giữ chỗ cạnh gã xà ích sau khi
nhảy lon ton và rú lên thoả thích: nó cứ cuống lên và bực bội nhìn về phía cửa
mà mãi không thấy các nhà đi săn xuất hiện. Người đầu tiên đi ra là Vaxya
Vexlovxki, chân đi ủng mới cao ngang đùi và mặc áo choàng xanh có thắt lưng đạn
bằng da mới còn thơm lựng bó sát người. Đầu anh đội mũ nồi có dải và tay cầm
khẩu súng Anh mới tinh không dây đeo cũng không đai nòng. Con Laxca nhảy chồm
lại mừng anh; nó hỏi theo cách riêng của nó xem thử những người kia sắp ra
chưa, nhưng không được trả lời, đành quay lại chỗ đợi cũ và nằm yên, đầu
nghiêng sang bên và tai vểnh lên. Cuối cùng, cánh cửa mở ra kêu kèn kẹt, nhường
lối cho Crăc, con chó săn 1 mình trắng đốm nâu đang nhảy chồm lên và nhào lộn
trong không, rồi đến chủ nó là Stepan Ackađich, súng cầm tay và xì gà trên
miệng.
- Thôi nào, thôi, Crăc! - ông ta âu
yếm quát con chó đang đặt chân lên bụng, lên ngực ông và níu lấy túi săn. Ông
đi ủng mềm, trong quấn vải, mặc quần rách, áo khoác ngắn, đầu đội mũ thủng.
Nhưng súng của ông rất đẹp, kiểu mới nhất và túi dết, bao đạn mặc dầu cũ, đều
là thứ thượng hảo hạng.
Vaxya Vexlovxki chưa hiểu cái sang
trọng thực sự của người đi săn là ở chỗ ăn mặc rách rưới nhưng đồ săn thì tốt
không chê được. Hôm ấy, nhìn thấy Stepan Ackađich rạng rỡ trong bộ đồ rách rưới
với phong thái một đai lãnh chúa vui tươi và béo tốt, anh ta liền hiểu ra ngay
và định bụng chuyến sau có đi săn, cũng sẽ ăn vận như vậy.
- Thế còn chủ nhân đâu? - anh ta
hỏi.
- Vợ trẻ măng thế kia mà, - Stepan
Ackađich mỉm cười đáp.
- Và xinh đẹp nữa!
- Cậu ấy mặc quần áo rồi. Có lẽ còn
quay lại chỗ phòng vợ.
Stepan Ackađich đã đoán đúng. Levin
chạy lên phòng vợ hỏi lại lần nữa xem nàng đã bỏ qua những chuyện vớ vẩn hôm
trước chưa, và nhân danh Chúa, xin nàng hãy thận trọng giữ gìn. Nhất là cần
đứng xa đám trẻ con bất cứ lúc nào cũng có thể xô vào người. Sau đó, chàng cần
nghe nàng cam đoan một lần nữa là sẽ không giận, bằng lòng để chàng đi hai
ngày, và yêu cầu nàng sáng hôm sau phải sai người đi ngựa đem thư đến tận tay
chàng báo tin nàng vẫn mạnh khoẻ như thường, dù chỉ vài câu cũng được.
Như mọi lần, Kitty bịn rịn khi phải
xa chồng; nhưng thấy dáng dấp linh hoạt của Levin dường như cao lớn, khoẻ mạnh
hơn trong đôi ủng săn cùng chiếc áo choàng trắng, thấy cái vẻ hớn hở do sắp
bước vào cuộc săn mà nàng không hiểu nổi, nàng quên khuấy cả buồn và vui vẻ tạm
biệt chồng.
- Các vị thứ lỗi cho! - chàng vừa
nói vừa chạy ra ngoài thềm.
- Đã ai để đồ ăn sáng vào xe chưa?
Tại sao con ngựa hồng lại ở bên phải thế này? Thôi được, không sao hết. Nằm
xuống, Laxca!
- Nhốt chúng vào với lũ bò nhỏ ấy, -
chàng nói với gã chăn bò đến hỏi chàng về chuyện đàn bê. - Tôi xin lỗi, kia lại
có một tên khốn kiếp dẫn xác đến nữa.
Ngồi chưa nóng chỗ, Levin đã phải
nhảy từ trên xe xuống để tới gặp người thầu khoán kiêm thợ mộc đang đến gần
thềm nhà, tay cầm cái thước.
- Hôm qua thì anh không chịu tới
phòng giấy, bây giờ lại sắp làm chậm trễ công việc của người ta. Có gì đấy?
- Xin ông bảo làm thêm cho một chỗ
ngoặt nữa. Phải thêm vào ba bậc thang. Như vậy mới vừa tầm cao. Và sẽ bớt dốc
đi.
- Đáng ra anh phải nghe lời tôi từ
trước. - Levin bực bội đáp. - Tôi đã bảo anh, trước hết phải sửa cái khung cầu
thang. Bây giờ thì chịu không sửa được nữa rồi. Anh phải làm lại cái cầu thang
mới như tôi đã nói với anh.
Ở một chái nhà đang xây dở, người
thầu khoán đã xẻ riêng những bậc thang, không tính toán khuôn khổ khung cầu
thang, thành thử bị dốc quá, làm hỏng cả cầu thang. Bây giờ anh ta lại muốn giữ
nguyên cầu thang đó mà chỉ thêm vào ba bậc nữa.
- Như thế tốt hơn nhiều ạ.
- Nhưng ba cái bậc ấy, anh sẽ đặt nó
ăn ra đâu?
- Thế này ạ, - gã thợ mộc nói với
một nụ cười ngạo mạn. - Cầu thang sẽ đặt sát đất, đi từ dưới lên, - anh ta nói
tiếp với một cử chỉ hùng hồn, - cao dần, cao dần và sẽ khớp vào đúng chỗ.
- Nhưng ba bậc mới của anh sẽ làm nó
cao thêm lên chứ… Thế rồi thì ra làm sao?
- Vì bắt đầu từ dưới lên, nó sẽ tới
vừa tầm, - gã thợ mộc khăng khăng nhắc lại.
- Phải, nó sẽ lên tới tường, chạm
vào trần nhà!
- Thế nào ạ, cầu thang ăn từ dưới
lên kia mà. Nó sẽ lên cao dần và khớp vào đúng chỗ.
Levin bèn rút que thông nòng súng ra
và vẽ cho anh ta xem cái cầu thang ngay trên lớp bụi mặt đường.
- Anh hiểu chưa?
- Xin tuân lệnh ông ạ, - gã thợ mộc
nói, mắt sáng lên: cuối cùng anh ta đã hiểu ra.
- Thế thì phải làm cầu thang khác ạ?
- Cứ làm theo lời tôi dặn! - Levin
vừa quát lên vừa ngồi vào xe ngựa.
- Ta đi thôi! Filipov giữ lấy chó!
Giờ đây khi đã bỏ lại sau mọi lo lắng
gia sự, Levin cảm thấy tràn ngập một niềm vui sống và một mong ngóng mãnh liệt
đến nỗi không muốn nói gì nữa. Thêm vào đó là nỗi hồi hộp dồn nén lại mà mọi
nhà đi săn đều cảm thấy khi gần đến khu vực hoạt động. Nhưng vấn đề duy nhất
khiến chàng bận tâm lúc này là liệu có tìm ra chim mà săn trong những đầm lầy
vùng Conpenxcoie không, liệu con Laxca có đọ được với con Crăc không và liệu
bản thân chàng hôm nay có làm nên chuyện gì không? Miễn là đừng bẽ mặt trước
người khách lạ, miễn là Oblonxki không nổi bật hơn chàng! Đó là những ý nghĩ
đang đến trong đầu chàng.
Oblonxki cũng có những cảm giác
tương tự và không bụng dạ nào mà tán chuyện. Chỉ có Vaxya Vexlovxki là nói luôn
miệng. Lúc này nghe Vaxya nói, Levin xấu hổ nghĩ lại hôm trước chàng đã bất
công với anh ta biết chừng nào. Quả thực Vaxya là một thanh niên tốt, giản dị,
thân ái và rất vui tính. Nếu Levin quen anh ta từ hồi chưa có vợ, hẳn họ đã kết
bạn với nhau rồi. Vẻ phù phiếm, thái độ phóng túng, cũng như cách ăn mặc cầu kì
của anh ta khiến chàng thấy hơi chướng một chút. Dường như anh ta tự cho mình
là rất quan trọng vì có móng tay dài, có cái mũ kiểu Ecot và những thứ khác
tương tự như thế. Nhưng vẻ thân ái và thái độ lịch thiệp của anh khiến người ta
quên mất những cái kia. Levin thích Vaxya, vì anh ta nói tiếng Anh, tiếng Pháp
rất đúng giọng, và vì anh ta là người cùng giới với chàng.
Vaxya rất thích con ngựa ở càng bên
trái, một con ngựa vùng sông Đông. Anh chàng cứ tấm tắc khen nó mãi.
- Cưỡi con ngựa như thế này mà phi
trên thảo nguyên thì tuyệt biết mấy! Anh cũng đồng ý chứ? - anh ta nói…
Anh ta mường tượng cuộc phi ngựa
trong thảo nguyên ấy như một hình ảnh man rợ và thơ mộng không ăn nhập vào đâu;
nhưng tính hồn nhiên cộng với vẻ tuấn tú, với nụ cười và cử chỉ duyên dáng của
anh thật dễ thương. Phải chăng đó là vì Levin vốn có thiện cảm với anh ta hay
vì chàng cố chỉ tìm thấy ở anh ta những ưu điểm để chuộc lại thái độ sai lầm
hôm trước của mình? Dù sao chăng nữa, Levin vẫn cảm thấy thoải mái khi ở bên
cạnh gã thanh niên này.
Đi được độ ba dặm, Vexlovxki bỗng
nhận ra là hộp đựng xì gà và ví không còn trong người nữa. Anh không biết là
mình đánh mất hay để quên trên bàn trong phòng ngủ. Trong ví có ba trăm bảy
mươi rúp nên không thể bạ đâu vứt đấy được.
- Này, anh Levin ạ, tôi cưỡi con
ngựa này chạy về nhà nhé. Thế thì tuyệt! Được chứ? - anh ta nói và sắp sửa
xuống xe.
- Ấy không, sao lại thế? - Levin
đáp, chàng ước lượng Vaxya phải nặng tới trên dưới sáu pút 2. Tôi sẽ cho bác xà
ích về tìm.
Người xà ích cưỡi con ngựa càng trái
đi khỏi và Levin tự tay điều khiển hai con ngựa còn lại.
--------------------------------
1 Pointer (tiếng Anh trong nguyên
bản).
2 Mỗi pút là 16 ki lô gam.
Chương
9
- Thế nào, kế hoạch đi săn của chú
ra sao? Hãy trình bày tỉ mỉ cho bọn mình nghe với, - Stepan Ackađich nói.
- Thế này nhé: bây giờ ta đến làng
Gvozdiev. Phía bên này làng là một cái đầm lầy có dẽ gà và phía bên kia, ta sẽ
thấy những đầm lầy rất tuyệt, có dẽ giun, cả dẽ gà cũng thường hay tới. Trời
nóng, ta sẽ đến vào lúc chiều (làng cách đây hai mươi dặm, và ta sẽ săn đêm; ta
ngủ ở đó, và mai sẽ đến đầm lớn.
- Thế dọc đường không có gì ư?
- Có chứ, nhưng nếu săn cả ở dọc
đường, ta sẽ đến muộn mất, vả lại trời nóng quá. Có hai chỗ tốt, nhưng chắc bây
giờ chẳng có gì cả.
Chính Levin cũng muốn đến đó, nhưng những
chỗ này ở ngay gần nhà, chàng có thể tới dễ dàng lúc nào cũng được và mặt khác
khoảng đất lại hẹp, ba tay súng sẽ vướng nhau. Vì vậy chàng bóp méo sự thật nói
thác rằng có thể sẽ không gặp gì ở đó. Tới ngang một đầm lầy nhỏ, Levin định đi
tiếp nhưng con mắt thành thạo của Stepan Ackađich lập tức nhận ra vũng đầm nhỏ
có thể nom thấy từ đường cái.
- Ta không thể ghé đây ư? - ông ta
vừa nói vừa chỉ chỗ đó.
- Ồ, có chứ, anh Levin, tôi xin anh
đấy! Thật là tuyệt! - đến lượt Vexlovxki cũng yêu cầu và Levin không thể từ
chối. Họ vừa dừng lại thì đàn chó đã theo nhau chạy bổ về phía đầm lầy.
- Crăc! Laxca!
Đàn chó quay lại.
- Ta săn cả ba thì không đủ chỗ, tôi
đợi các anh ở đây, - Levin nói, hi vọng họ sẽ chỉ thấy có chim le te thôi; đàn
chó đã làm cho vài con bay lên, chao liệng và cất tiếng kêu ai oán trên mặt
đầm.
- Không, anh Levin, hãy cùng đi với
chúng tôi nào. - Vexlovxki gọi.
- Tôi cam đoan là ta sẽ bị chật chỗ,
Laxca, đây cơ! Laxca! chắc anh chỉ cần một con chó cũng đủ chứ?
Levin ở lại cạnh chiếc xe ghế gỗ và
thèm thuồng nhìn theo hai nhà đi săn. Họ sục khắp đầm, chỉ thấy có cuốc và le
te, Vaxya bắn chết một con.
- Các anh thấy đó, - Levin nói. -
Chỉ mất thì giờ, thế thôi.
- Không đâu, rất là thú. Anh thấy
chưa? - Vaxya Vexlovxki vừa nói vừa nặng nề bước lên xe, lúng túng với cây súng
và con le te. - Tôi đã hạ đứt nó, phải không? Ta sắp đến nơi chưa?
Đàn ngựa cất bước chồm đi rất mạnh
làm Levin va đầu vào nòng súng và một tiếng nổ vang lên. Levin thấy hình như
tiếng súng đã nổ từ trước. Thực ra, Vaxya Vexlovxki định tháo đạn đã ấn vào cò,
nhưng lại giữ con chỏ ở một cái cò khác. Đạn xuyên ngập đất, không ai việc gì,
Stepan Ackađich lắc đầu và cười gằn tỏ vẻ bất bình với Vexlovxki. Nhưng Levin
không dám gắt anh ta. Trước hết, cất lời trách móc thì sẽ có vẻ như xuất phát
từ việc vừa chết hụt và từ cái bướu tự mình gây ra trên trán; thứ nữa,
Vexlovxki tỏ ra hết sức thành thực ân hận, và sau cơn hoảng hồn, anh ta đã cười
một cách hồn nhiên đến nỗi chàng không thể không phì cười theo.
Khi đến gần đầm lầy thứ hai rộng
hơn, đòi hỏi nhiều thì giờ sục sạo hơn, Levin yêu cầu các bạn đừng ghé vào nữa.
Nhưng Vexlovxki lại cứ năn nỉ. Với tư cách là chủ nhân hiếu khách, Levin ở lại
bên đồ đoàn ngựa xe vì đầm hẹp.
Con Crăc lập tức lao vào khu đất.
Vaxya Vexlovxki theo sau. Và Stepan Ackađich chưa đuổi kịp anh ta thì một con
dẽ gà đã bay lên. Vexlovxki bắn trượt và con chim tới đậu giữa lùm cỏ cao vút
của ruộng cỏ. Con mồi đó thuộc về Vexlovxki. Crăc lại tìm thấy nó, phục sẵn đón
đường, Vexlovxki bắn rơi chim và quay về đoàn xe.
- Đến lượt anh, - anh ta nói với
Levin, - tôi ở lại trông ngựa.
Levin bắt đầu ghen với anh bạn săn.
Chàng đưa dây cương cho Vexlovxki và tới đầm.
Con Laxca, từ nãy vẫn rên rỉ thảm
hại, than vãn cho số phận oan ức của mình, giờ lao thẳng tới một mô đất đầy hứa
hẹn mà Levin và nó đều biết, nhưng con Crăc thì chưa sục tới.
- Chú không giữ nó lại à? - Stepan
Ackađich kêu lên.
- Nó không làm chim bay mất đâu, -
Levin trả lời, rất vui sướng thấy vẻ mừng rỡ của con chó và rảo bước theo sau.
Khi đến gần mô đất quen thuộc. Laxca
mỗi lúc một thận trọng tìm tòi hơn. Thấy một con chim nhỏ thuộc loại sống ở
vùng đầm lầy, nó chỉ hơi sao nhãng đi một lát thôi. Nó chạy một vòng quanh mô
đất, bắt đầu vòng thứ hai, rồi bỗng nhiên rùng mình đứng sững lại.
- Lại đây, lại đây, Xtiva!
Levin gọi to, chàng cảm thấy tim bắt
đầu đập rất mạnh và bỗng nhiên mọi âm thanh, mất hết tính năng của khoảng cách,
ùa đến đập vào tai loạn xạ, nhưng với một cường độ đặc biệt lớn tựa hồ như một
cái then cài vừa được rút đi trong thính giác căng thẳng của chàng. Chàng ngỡ
tiếng Oblonxki bước là tiếng ngựa dậm chân đằng xa, ngỡ tiếng một hòn đất cùng
đám rễ cây bám vào khẽ lở dưới chân chàng là tiếng con dẽ giun cất cánh, chàng
còn nghe thấy quanh quất sau lưng một thứ tiếng róc rách không hiểu là tiếng
gì. Chàng bước theo sau con chó, chọn những chỗ đặt chân được.
- Xuỵt! - chàng kêu lên.
Một con dẽ giun từ dưới chân con chó
cất cánh bay lên. Levin nâng súng dõi theo, nhưng đúng lúc chàng nhằm bắn thì
vẫn cái tiếng róc rách kia lại vang lên rành rọt hơn, gần hơn, quyện cả vào
tiếng Vexlovxki kêu to lạ lùng. Levin thấy mình nhằm trật về đằng sau nhiều
quá, nhưng vẫn nổ súng.
Tin chắc là bắn trượt, Levin quay
lại và thấy chiếc xe ghế gỗ cùng đàn ngựa không còn ở trên đường cái mà là ở
dưới đầm.
Vexlovxki muốn tham gia cuộc săn đã
đánh xe xuống đầm và đàn ngựa bị sa lầy.
- Ma quỷ bắt hắn đi! - Levin làu bàu
một mình và trở lại phía cỗ xe bị nghẽn trong bùn.
- Tại sao anh lại đi theo chúng tôi?
- Chàng lạnh lùng nói với Vexlovxki; chàng gọi xà ích lại và bắt tay vào tháo
ngựa ra.
Levin tức giận vì Vexlovxki đã cản
trở chàng giữa lúc nổ súng, đã để ngựa sa lầy và nhất là vì cả Stepan Ackađich
lẫn Vexlovxki đều không thể giúp chàng cùng gã xà ích tháo ngựa kéo lên khỏi
bùn bởi lẽ cả hai đều không biết tí gì về việc thắng ngựa. Chẳng nói chẳng rằng
với Vexlovxki (anh chàng cam đoan với Levin rằng đất ở chỗ ấy hoàn toàn khô
ráo), Levin lẳng lặng làm với gã xà ích. Nhưng một lát sau, khi làm đã nóng
người lên, thấy Vexlovxki níu vào cỗ xe ghế gỗ một cách sốt sắng đến nỗi rứt cả
cái chắn bùn ra, thì Levin lại tự trách mình đã tỏ ra quá lạnh lùng với anh ta
do còn rơi rớt cái tình cảm hôm qua và chàng cố làm dịu bớt vẻ lạnh nhạt bằng
một thái độ hoà nhã rõ rệt hơn. Khi mọi sự trở lại ổn định và đoàn xe ra đến
đường cái, Levin sai mở đồ điểm tâm ra.
- Ngon miệng thì yên dạ! Con gà giò
này sắp rơi xuống tận đáy ủng tôi! - Vexlovxki trở lại tinh nhanh, vừa nói vừa
ngốn con gà giò thứ hai. Bây giờ tai hoạ đã chấm dứt, mọi sự sẽ trôi chảy. Để
tự trừng phạt về cái lỗi này, tôi xét thấy cần bắt mình ngồi lên chỗ đánh xe.
Các ngài nghĩ sao? Được chứ, được chứ, tôi là Ôtômêđông 2 mà. Rồi các ngài xem,
tôi sẽ đánh ngựa hầu các ngài cừ đến chừng nào! - anh ta trả lời, không chịu
buông dây cương khi Levin yêu cầu anh ta giả cho gã xà ích. - Vâng, tôi phải
chuộc lỗi chứ và tôi ngồi ở chỗ đánh xe rất thoải mái, - nói rồi, anh ta cho xe
đi.
Levin hơi lo anh ta sẽ làm mệt ngựa,
nhất là con ngựa hồng bên càng trái, mà anh ta không chắc tay; mặc dầu thế,
chàng vẫn chiều theo tính vui vẻ của Vexlovxki: suốt dọc đường, anh ta hát tình
ca, kể chuyện và bắt chước người Anh điều khiển xe tứ mã 3; và họ tới vùng đầm
lầy Gvozdiev trong tâm trạng vui tươi nhất đời.
--------------------------------
1 Bon appétit, bonne cóncience! Ce
poulet và tomber jusqu'au fond de mes bottes (tiếng Pháp trong nguyên bản).
2 Người đánh xe của thần Asin, anh
hùng trận đánh thành T'roa trong thần thoại Hy Lạp. Chữ Ôtômêđông trở thành
danh từ chung, nghĩa là xà ích cự phách.
3 Four in hand (tiếng Anh trong nguyên
bản).
Chương
10
Vaxya thúc ngựa đi nhanh đến nỗi họ
tới đầm rất sớm, lúc trời còn nóng.
Tới gần đích chính của cuộc hành
trình, Levin bất giác tự hỏi làm thế nào bứt khỏi Vexlovxki.
Stepan Ackađich rõ ràng cũng mong
muốn thế, và Levin thấy ông ta có cái vẻ mặt đăm chiêu mà mọi nhà đi săn chân
chính đều tỏ ra trước khi bước vào cuộc, cộng với vẻ ranh mãnh hồn hậu riêng
biệt của ông.
- Thế nào, ta tới đó chứ? Địa điểm
tốt lắm. Tôi trông thấy cả diều hâu nữa, - Stepan Ackađich vừa nói vừa chỉ hai
con chim lớn đang là là bay trên đám sậy. - Nơi nào có diều hâu, tất phải có
muông thú để săn.
- Các anh thấy đó, - Levin nói với
vẻ bận rộn, kéo lại ủng và kiểm tra cò mổ của cây súng. - Các anh có trông thấy
đám sậy kia không? - chàng chỉ một mô đất nhỏ cây mọc xanh sẫm hơn, trong cánh
đồng cỏ lớn ẩm ướt đã cắt trụi một nửa, trải dài ven bờ sông bên phải. - Đầm
lầy bắt đầu từ quãng ấy, ngay trước mặt chúng ta, ở chỗ cây xanh sẫm hơn ấy.
Rồi nó quành sang phải, phía đàn ngựa đang hướng tới; ở đấy có dẽ gà; sau đó,
nó vòng theo đám sậy mãi đến tận khóm rong đằng kia và tận cối xay lúa. Các anh
trông thấy chỗ ấy, giữa khuỷu sông đấy. Đó là chỗ tốt nhất. Có lần, tôi đã bắn
được mười bảy con dẽ giun ở đó, ta sẽ chia đôi ngả và gặp lại nhau ở chỗ cối
xay lúa.
- Ai đi sang phải, ai đi sang trái?
- Stepan Ackađich hỏi. - Bên phải rộng hơn, cả hai anh đi phía ấy, còn tôi, tôi
sẽ đi bên trái, - ông nói, cố làm ra vẻ dửng dưng.
- Được lắm! Chúng ta sẽ thắng anh
ấy. Đi thôi, đi thôi! - Vexlovxki tán thành.
Levin buộc phải đồng ý và họ chia
tay. Vừa mới vào trong đầm, hai con chó đã bắt đầu tìm kiếm, đánh hơi mặt đất
lầy lội. Levin vốn hiểu rõ dáng đi thận trọng và do dự của Laxca: chàng cũng
thuộc địa điểm này và hi vọng phát hiện được hàng đàn dẽ giun.
- Vexlovxki, đi cạnh tôi! - chàng
thì thào nói với ông bạn đang lội bì bõm đằng sau. Sau cái tai nạn bất thần lúc
nãy, hướng mũi súng của Vexlovxki dù sao cũng làm Levin ngài ngại.
- Không, tôi không muốn làm vướng
anh, xin anh đừng bận tâm về tôi.
Nhưng Levin sực nhớ đến lời Kitty
khi từ biệt: "Cẩn thận đừng bắn lẫn phải nhau đấy!" Hai con chó vẫn
đi, tránh xa nhau, con nào con nấy gí mũi xuống dò tìm dấu vết theo đường của
mình; Levin chăm chú hết sức đến nỗi tưởng tiếng gót chân mình nhấc khỏi bùn
oàm oạp là tiếng dẽ giun kêu: lập tức, chàng nắm lấy báng súng.
"Đoàng, đoàng!", chàng
nghe thấy ngay bên tai, Vaxya đã bắn vào một đàn vịt trời đang bay trên đầm về
phía hai nhà đi săn, nhưng còn ngoài tầm súng. Levin chưa kịp quay lại thì một
con dẽ giun đã cất cánh, rồi con thứ hai, con thứ ba và tám con nữa.
Stepan Ackađich bắn trúng một con
giữa lúc nó bắt đầu bay lượn ngoằn ngoèo và con chim rơi xuống mặt bùn như một
hòn đất. Không hấp tấp, Oblonxki dõi theo một con khác đang bay sát sạt đám sậy
và khi tiếng nổ vang lên thì con vật nhỏ bé cũng rơi ngay xuống; họ thấy nó
nhảy vọt khỏi đám cói đã cắt trụi, đập đập bên cánh còn nguyên lành, phía dưới
trắng toát.
Levin không được may mắn như thế;
chàng để con dẽ giun đầu tiên lại gần quá mới bắn, đâm ra trượt; chàng định bắn
đuổi theo khi nó vút lên, nhưng giữa lúc ấy một con khác từ dưới chân bay lên
làm chàng nhãng đi và lại bắn trượt lần nữa.
Trong khi họ nạp đạn vào súng, lại
một con dẽ giun nữa lao lên. Vexlovxki nạp đạn xong, bắn xuống nước hai loạt
đạn ghém. Stepan Ackađich lượm chiến lợi phẩm lên và nhìn Levin, đôi mắt long
lanh.
- Và bây giờ, ta hãy chia làm hai
ngả, - ông nói và đi về phía mình chọn, chân trái hơi khập khiễng, tay cầm cây
súng nạp đạn sẵn sàng và miệng huýt chó. Levin và Vexlovxki đi theo hướng kia.
Khi Levin đã hụt những phát đầu,
chàng thường mất bình tĩnh, bực bội và bắn mỗi lúc một kém đi. Đó chính là điều
xảy ra với chàng hôm ấy. Nơi này có rất nhiều dẽ giun. Chúng luôn bay lên ngay
trước mõm chó, từ dưới chân các nhà đi săn và lẽ ra Levin có thể bù lại sự vụng
về ban đầu. Nhưng chàng càng bắn, càng mất uy tín, trước mắt Vexlovxki, anh ta
nổ súng văng mạng, chẳng bắn chết được con gì, nhưng không hề vì thế mà bối
rối. Levin thì vội vã, sốt ruột, mỗi lúc một sôi máu thêm và cuối cùng, hầu như
nổ súng hú hoạ. Chính con Laxca hình như cũng hiểu thế. Nó tìm kiếm lười nhác
hơn và nhìn những nhà đi săn với vẻ bối rối hoặc bất bình. Những phát súng nối
tiếp nhau không ngừng. Xung quanh hai nhà đi săn mù mịt khói, nhưng cái túi săn
rộng thênh thang mới chỉ chứa độc có ba con dẽ nhỏ khốn nạn. Hơn nữa một con
thuộc phần Vexlovxki, còn một con khác thì do cả hai góp sức cùng bắn rơi.
Trong khi đó, phía bên kia đầm, vang
lên những tiếng súng cách quãng nhưng chắc tất cả đều trúng đích vì hầu như cứ
sau mỗi tiếng nổ, lại thấy Stepan Ackađich kêu lớn:
- Crăc, mang lại đây!
Điều đó càng làm Levin tức đẫy. Dẽ
giun bay không ngừng trên đám sậy. Từ khắp phía vang lên những tiếng kêu tắc
tắc ở ngang tầm mặt đất, những tiếng kêu khàn khàn trên không; đàn chim sau khi
bay liệng trên đầu các nhà đi săn, lại đến đậu trước mặt họ. Lúc này, hàng tá
diều hâu là là lượn trên mặt đầm kêu the thé.
Sau khi đi ngang qua phần lớn cánh
đầm lầy, Levin và Vexlovxki tới một đồng cỏ thuộc về nhiều gia đình nông dân,
chia thành từng vạt dài chạy từ đám sậy trở đi. Một nửa những vạt đất đỏ đã cắt
trụi cỏ, còn nửa kia bị xéo nát từng đám.
Trong đám cỏ chưa cắt, ít hi vọng
tìm thấy mồi săn, nhưng Levin đã hứa gặp lại Stepan Ackađich nên chàng cùng với
bạn dấn bước đi ngang đồng cỏ.
- Này, các nhà đi săn! - một nông
dân ngồi cạnh một chiếc xe tải cất tiếng gọi, lại đây uống hớp rượu đã nào!
Levin quay đầu lại.
- Lại đây, đừng ngại! - một nông dân
râu xồm, mặt đỏ, vẻ tươi vui, gọi to, để lộ hàm răng trắng và giơ cao một cái
chai xanh lờ lờ lấp lánh dưới ánh nắng.
- Họ bảo gì vậy? 1 - Vexlovxki hỏi.
- Họ mời ta uống vodka. Chắc họ vừa
chia phần cỏ xong. Cứ như tôi thì tôi sẵn sàng nhận lời đấy, - Levin nói, không
khỏi có thâm ý hi vọng Vexlovxki bị cám dỗ sẽ đến nhập bọn với tốp nông dân.
- Nhưng tại sao họ lại mời ta?
- Vì họ đang vui. Anh nên đến đi.
Chắc anh sẽ thấy thú đấy.
- Đi nào, lạ đấy nhỉ 2.
- Đi đi, đi đi, anh sẽ tìm thấy
đường ra cối xay lúa dễ dàng thôi, Levin nói to với anh ta; khi ngoảnh lại,
chàng khoái trá thấy Vexlovxki đang xa dần, người cúi gập xuống, đôi chân mệt
mỏi mỗi bước lại vấp giúi và tay buông thõng cầm cây súng.
- Cả anh nữa, lại đây! - một nông
dân gọi Levin. - Lại chén miếng thịt băm nào!
Levin rất thèm một cốc vodka và ăn
một khoanh bánh. Chàng đã yếu sức, chân nam đá chân chiêu và phải khó nhọc mới
rút chân khỏi mặt đất lầy lội; chàng ngần ngừ một lát. Nhưng Laxca đã phục
xuống. Trong nháy mắt, tất cả mệt mỏi biến mất và chàng bước thoăn thoắt đến
chỗ con chó. Một con dẽ giun từ chân chàng bay lên; chàng nổ súng và bắn rơi;
con chó vẫn phục đấy. "Suỵt!", Levin kêu. Một con chim khác cất cánh
ngay sát mõm con chó, Levin nổ súng. Nhưng hôm đó thật xúi quẩy; chàng bắt
trượt và khi định tìm con chim đã bắn chết thì không thấy đâu nữa. Chàng sục
tất cả các bụi sậy: Laxca không tin chàng đã bắn trúng và chỉ tìm vờ vĩnh khi
được sai đi nhặt xác con vật bé nhỏ kia.
Vậy ra, dù không có Vaxya - người mà
Levin đổ tội phải chịu trách nhiệm về thất bại của chàng - sự rủi ro cũng vẫn
cứ theo đuổi chàng hoài. Mặc dầu nơi này rất nhiều dẽ giun, chàng không tài nào
bắn trúng lấy một con.
Những tia nắng xiên khoai vẫn còn
nồng nực: quần áo chàng đẫm mồ hôi, dính vào người, chiếc ủng trái đầy nước,
nặng trịch và mỗi bước lại kêu oàm oạp; mồ hôi chảy từng giọt to tướng trên
khuôn mặt xạm đen thuốc súng; chàng thấy miệng đắng nghét, lỗ mũi đầy mùi thuốc
súng và mùi bùn, tai ong ong tiếng kêu tắc tắc của dẽ giun; phải tránh sờ vào
nòng súng: nó bỏng giãy; tim chàng đập dồn; tay run lên vì hồi hộp và đôi chân
mệt mỏi vẫn tiếp tục bước và tiếp tục bắn. Cuối cùng, sau một phát bắn trượt
còn nhục nhã hơn cả những phát trước, chàng ném toẹt cả súng lẫn mũ xuống đất.
"Thôi nào, mình phải trấn tĩnh
lại chứ!", chàng tự nhủ. Chàng nhặt súng, mũ lên, gọi Laxca và ra khỏi đầm
lầy. Đến chỗ đất khô, chàng ngồi lên một cồn đất, cởi giày, dốc nước trong ủng
ra, rồi quay lại đầm, uống từng hơi dài cái thứ nước có mùi gỉ sắt ở đó, vã
nước vào nòng súng nóng bỏng, vào mặt, vào tay. Trở lại mát mẻ khoan khoái,
chàng quay về chỗ con dẽ giun đậu, với ý định cương quyết không nổi nóng nữa.
Chàng muốn bình tĩnh, nhưng tình
hình vẫn không thay đổi; ngón tay vẫn bấm cò trước khi chàng kịp ngắm. Mọi cái
càng tệ hơn.
Khi ra khỏi đầm để đi về phía đám
rong, nơi hẹn gặp lại Stepan Ackađich, trong túi rết chàng chỉ có năm con chim.
Chưa thấy ông anh đồng hao, đã thấy con chó của ông ta. Con Crăc từ dưới một
gốc cây cụt, nhảy chồm lên, mình đầy bùn đen và thối hoắc, chạy đến hít hít con
Laxca, vẻ đắc thắng. Đằng sau Crăc, dưới bóng cây rong hiện ra bóng dáng đường
bệ của Stepan Ackađich. Ông ta đi về phía Levin, mặt đỏ bừng đẫm mồ hôi, cổ áo
mở phanh, chân vẫn hơi khập khiễng.
- Thế nào? Các vị nổ súng liên hồi!
- ông mỉm cười vui vẻ nói.
- Còn anh? - Levin hỏi. Nhưng câu
hỏi thật thừa vì chàng đã trông thấy cái túi rết đầy ứ.
- Mình ấy à, không đến nỗi nào. Ông
bắn được mười bốn con.
- Cái đầm này thật tuyệt vời! Chắc
Vexlovxki làm chú vướng víu. Hai người săn mà chỉ có độc một con chó, thật
chẳng dễ gì. - Stepan Ackađich nói để giảm nhẹ tầm thắng lợi của mình.
--------------------------------
1 Qu'est ce qu'ils disent? (tiếng
Pháp trong nguyên bản).
2 Allons, c'est curieux (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
Chương
11
Khi Levin và Stepan Ackađich tới căn
nhà gỗ của bác nông dân mà lần nào Levin cũng ghé lại, thì đã thấy Vexlovxki ở
đó rồi. Anh ta ngồi giữa nhà, hai tay níu vào chiếc ghế dài nhỏ, trong khi một
người lính - em trai bà chủ nhà - rút hộ đôi ủng bê bết bùn, và anh ta cười cái
cười hay lây của mình.
- Tôi vừa mới đến. Bọn họ tốt lắm 1.
Các anh biết không, họ đã thết tôi ăn uống! Bánh mì ngon làm sao! Tuyệt diệu 2.
Còn vodka, thì tôi chưa từng uống thứ rượu nào ngon hơn thế bao giờ! Và họ
không chịu nhận tiền gì cả. Họ cứ luôn miệng nói: "Đừng có vẽ vời".
- Nhưng họ nhận tiền làm gì kia chứ?
Họ đã mời ông cơ mà, có phải không? Rượu vodka của họ đâu có phải để bán, -
người lính nói, cuối cùng đã rút ra được cho Vexlovxki một bên ủng sũng nước và
cả chiếc tất đen sì những bùn.
Mặc dầu căn nhà bẩn thỉu lại bị ủng
các nhà đi săn và chân chó ẩm ướt làm nhớp nhúa thêm, mặc dầu mùi đầm lầy và
mùi thuốc súng tràn ngập khắp nhà, mặc dầu chẳng có dao dĩa gì cả, các nhà đi
săn của chúng ta vẫn uống trà thoải mái và ăn bữa tối với sự ngon miệng chỉ có
được trong những buổi đi săn. Rửa ráy sạch sẽ xong, họ tới kho thóc đã quét tước
dành cho họ, ở đó gã xà ích đã chuẩn bị xong giường nằm trong đám cỏ khô.
Mặc dầu bóng tối đã buông xuống,
không ai trong toán đi săn thấy buồn ngủ. Sau khi quanh quẩn hết ôn kỉ niệm lại
kể giai thoại săn bắn, câu chuyện xoay sang một đầu đề mà tất cả đều thích.
Trong khi Vexlovxki trầm trồ trước mọi thứ: từ chặng nghỉ này, mùi cỏ khô, đến
chiếc xe tải bị gẫy (anh ta tưởng thế vì người ta đã tháo phần trước ra), từ sự
hảo tâm của toán nông dân đã thết anh ta vodka cho đến hai con chó mỗi con nằm
dưới chân chủ, thì Oblonxki kể lại một cuộc đi săn ông tham gia hồi năm ngoái
tại nhà lão Mantuyt nào đó. Mantuyt là một tay phú hộ mới phất, rất nổi tiếng,
đã làm giàu trong ngành hoả xa. Stepan Ackađich tả những đầm lầy lão ta mua ở
tỉnh Tver, có cắt người canh gác cẩn thận, tả những xe chở chó săn cùng xe ngựa
đã đưa họ đến chỗ ăn và ngồi lều vải dựng bên bờ đầm để ăn sáng.
- Tôi không hiểu anh đấy, - Levin
nhỏm dậy trên chỗ nằm lót cỏ khô, nói. - Làm sao mà anh lại không thấy hạng
người ấy là bỉ ổi? Tôi hiểu rằng dự tiệc ở lâu đài Lafit quả là thú vị, nhưng
cái xa hoa đài các đó, há lại không khiến anh ghê tởm sao? Tất cả bọn đó, cũng
như bọn chủ ấp nấu rượu ngày xưa, đều kiếm tiền bằng một cách đáng để thiên hạ
khinh bỉ, nhưng chúng mặc kệ, tưởng có thể xoá bỏ sự khinh bỉ đó bằng tiền bạc
kiếm được một cách bất lương.
- Hoàn toàn đúng như vậy! - Vaxya
Vexlovxki tán thành, hoàn toàn đúng! Tất nhiên, Oblonxki nhận lời là do tính
hồn hậu 3 thôi, nhưng sau đó, người ta lại xì xào: "Một khi mà Oblonxki đã
đến đấy…"
- Tuyệt nhiên không phải thế… -
Levin cảm thấy Oblonxki mỉm cười khi nói vậy. Tôi hoàn toàn không tin lão ta
bất lương hơn bất cứ nhà quý tộc hay thương gia giầu có nào khác. Người này hay
người kia có được đại vị đều nhờ lao động và trí thông minh cả.
- Phải, nhưng lao động thế nào chứ?
Chạy chọt xin xỏ được cái đồn điền rồi đem bán lại thế cũng là lao động à?
- Có chứ. Hiểu theo cái nghĩa nếu
không có hắn ta và những người như hắn trên đời này thì ta sẽ không có đường xe
lửa.
- Đó không phải là thứ lao động của
nông dân hay của nhà bác học.
- Thì cứ cho là như thế, nhưng đó là
một thứ lao động hiểu theo cái nghĩa là sự hoạt động của nó dẫn tới một kết
quả: đường xe lửa. Nhưng chú lại cho đường xe lửa là vô ích kia mà.
- Không, đó là vấn đề khác; tôi sẵn
sàng thừa nhận đường xe lửa là có ích. Nhưng mọi cái được hưởng không xứng với
tỉ lệ lao động bỏ ra, đều không lương thiện.
- Ai quy định tỉ lệ ấy?
- Tôi muốn nói đến những món lời
kiếm được một cách bất lương bằng mánh khoé nào đấy, - Levin nói, cảm thấy mình
không thể vạch được ranh giới rõ rệt giữa những gì là lương thiện và những gì
là bất lương. - Lợi nhuận của nhà băng chẳng hạn, - chàng nói tiếp. - Chính đó
là điều xấu xa: kiếm được những tài sản kếch xù mà không lao động; thật y như
thời kì thái ấp, chỉ thay đổi bề ngoài thôi. Đức vua băng hà, đức vua vạn tuế
4. Vừa mới thủ tiêu được những thái ấp thì đường xe lửa, nhà băng đã xuất hiện;
đó cũng là một món lời không lao động.
- Phải, tất cả những điều đó có thể
là đúng và thông minh đấy… Nằm xuống, Crăc! - Stepan Ackađich mắng con chó đang
cào cào và bới tung đống cỏ khô.
Rõ ràng Oblonxki tin chắc quan điểm
mình đúng nên ông nói khoan thai, không hề vội vã.
- Nhưng chú không vạch ra được ranh
giới giữa lao động lương thiện và lao động không lương thiện. Này nhé, tôi lĩnh
lương cao hơn viên chánh văn phòng của tôi, mà anh ta lại thạo công việc hơn
tôi, thế có phải bất lương không?
- Tôi không biết.
- Thế thì tôi, tôi sẽ nói cho chú
biết: cùng bỏ sức lao động ra canh tác như nhau mà chú được hưởng độ năm ngàn
rúp chẳng hạn, trong khi bác nông dân chủ nhà chúng ta đây có trầy trật mấy
cũng không lĩnh được quá năm mươi rúp, điều đó cũng bất lương chẳng kém gì việc
tôi kiếm nhiều hơn việc chánh văn phòng của tôi và việc Mantuyt kiếm nhiều hơn
một công nhân hoả xa. Trái lại, tôi thấy thiên hạ có một thái độ hằn học đối
với loại người đó, chẳng dựa trên cơ sở nào cả. Tôi thấy hình như đó là ghen
ghét…
- Không. không phải, - Vexlovxki nói
- Người ta chẳng ghen với họ làm gì: trong loại kinh doanh ấy, có một cái gì
nhơ bẩn.
- Xin lỗi, - Levin nói tiếp. Anh nói
khi tôi kiếm năm nghìn rúp thì bác nông dân chỉ kiếm năm mươi rúp, như vậy là
bất công: đúng. Thế là bất công, tôi biết lắm, nhưng…
- Người nào phận nấy. Tại sao chúng
ta ăn uống, chúng ta ì ra chẳng làm gì cả trong khi bác ta làm việc không
ngừng?- Vaxya Vexlovxki nói bằng một giọng hết sức thành thực vì rõ ràng đây là
lần đầu tiên trong đời, anh ta suy nghĩ về vấn đề này.
- Phải, chú biết rõ điều ấy, nhưng
chắc chú chẳng biếu không ruộng đất cho nông dân đâu, - Stepan Ackađich nói,
như cố ý chọc tức Levin.
Gần đây, một thái độ đối địch ngầm
đã nảy ra giữa hai anh em đồng hao: từ khi kết hôn với hai chị em, mỗi người
đều muốn tỏ ra mình tổ chức cuộc sống tốt đẹp hơn người kia và lúc này, sự hằn
học đó biểu lộ trong câu chuyện bắt đầu ngả sang thành chuyện riêng tư.
- Không ai yêu cầu tôi làm thế và dù
tôi muốn, tôi cũng không thể cho không ruộng đất đi được, - Levin đáp. - Tôi
không thấy rõ là nên cho ai.
- Cho bác nông dân này này. Hẳn bác
ta sẽ không từ chối.
- Nhưng tôi sẽ tiến hành việc đó ra
sao? Tôi sẽ cùng bác ta làm một tờ giao kèo nhượng lại chăng?
- Tôi không biết, nhưng nếu chú tin
rằng chú không có quyền…
- Tôi chẳng tin gì cả. Trái lại, tôi
cảm thấy tôi không có quyền cho tài sản đi, vì tôi còn có bổn phận đối với
ruộng đất, đối với gia đình tôi…
- Xin lỗi, nếu chú coi sự bất bình
đẳng đó là bất công thì tại sao chú không hành động một cách thiết thực đi?
- Đó chính là việc tôi đang làm,
nhưng làm một cách tiêu cực, theo chiều hướng là tôi sẽ không tìm cách làm tăng
thêm sự khác biệt về hoàn cảnh giữa nông dân với tôi.
- Xin lỗi chú, nhưng đó quả là
nghịch lí.
- Phải, đó là một lối giải thích
nguỵ biện, - Vexlovxki tán thành.
- Này, chủ nhân, - anh ta nói với
bác nông dân đang kẹt cửa bước vào kho lúa, - bác chưa ngủ kia à?
- Ngủ được quái đâu! Tôi tưởng quý
ông ngủ rồi, sau lại nghe thấy tiếng nói chuyện. Tôi cần lấy cái móc. Nó không
cắn đấy chứ? bác nói tiếp, đôi chân đất thận trọng bước.
- Thế bác ngủ ở đâu?
- Bọn tôi sắp đi canh ngựa ở bãi.
- Ôi! Đêm đẹp quá! - Vexlovxki vừa
nói vừa nhìn qua khung cửa thấy một góc căn nhà gỗ và những xe tải đã tháo ngựa
trong ánh trời nhập nhoạng. - Mà nghe này, có tiếng phụ nữ hát hay quá. Ai hát
đấy, bác chủ nhà?
- Các cô láng giềng.
- Ta dạo một vòng ra mé ấy đi! Chúng
mình chả ngủ được đâu. Đi đi, Oblonxki!
- Giá vừa nằm vừa dạo chơi được nhỉ,
- Oblonxki vươn vai đáp.
- Nằm đây khoái quá.
- Thế thì tôi đi một mình vậy, -
Vexlovxki vừa nói vừa đứng dậy và vội vã đi giày.
- Nếu thấy hay, tôi sẽ gọi các anh.
Các anh đã thết tôi chim săn, tôi sẽ không quên các anh đâu.
- Thật là một gã thanh niên đáng
yêu, phải không? - Oblonxki nói khi Vexlovxki đi khỏi và bác nông dân đã đóng
cửa lại sau lưng.
- Ừ, - Levin trả lời và tiếp tục
nghĩ về cuộc nói chuyện vừa rồi. Chàng cảm thấy mình đã phát biểu hết sức rõ
ràng mọi tư tưởng và tình cảm, thế mà hai ông bạn, vốn thông minh và thành
thực, lại đồng thanh bảo đầu óc chàng đầy nguỵ biện. Điều đó khiến chàng đâm
hoang mang.
- Đúng thế, anh bạn ạ. Giữa hai điều
phải chọn lấy một: hoặc ta công nhận cách tổ chức xã hội hiện thời là công bằng
và như vậy ta sẽ bảo vệ quyền lợi của mình, hoặc ta thú nhận là đã thưởng những
đặc quyền bất công và vui vẻ lợi dụng những đặc quyền đó: đó là điều tôi đang
làm.
- Không, nếu đó là bất công thì anh
không thể vui vẻ hưởng những lợi lộc ấy được; riêng tôi, tôi chả tâm địa nào
làm thế. Trước hết, tôi cần cảm thấy mình không phạm tội đã.
- Thôi, hay là ta đi dạo một vòng
chăng? - Stepan Ackađich nói, rõ ràng thấy mệt vì tinh thần quá căng thẳng. -
Ta không ngủ được mà. Nào, đi thôi!
Levin không trả lời. Chàng nghĩ đến
điều đã nói trong khi bàn cãi: chàng chỉ hành động đúng đắn theo chiều hướng
tiêu cực thôi. "Người ta chỉ có thể chính trực một cách tiêu cực thôi
ư?", chàng tự hỏi.
- Sao mà mùi cỏ mới cắt hăng thế! -
Oblonxki nhổm dậy, nói.
- Tôi cảm thấy mình không thể ngủ
được. Hình như Vaxya đang bày trò gì ở đằng kia ấy. Chú có nghe tiếng cậu ta
nói và mọi người cười rộ không? Ta đến đấy chứ?
- Tôi chả đi đâu, - Levin trả lời.
- Chẳng lẽ đây cũng là một vấn đề
nguyên tắc ư? - Stepan Ackađich mỉm cười nói, ông đang tìm mũ lưỡi trai trong
bóng tối.
- Không phải đâu, nhưng tôi lại đằng
ấy làm gì chứ?
- Chú biết không, chú đang chuốc lấy
những phiền phức đấy, - Stepan Ackađich vừa nói vừa đứng dậy sau khi đã tìm
thấy chiếc mũ lưỡi trai.
- Tại sao?
- Chú tưởng tôi không thấy chú đã tự
đặt mình vào hoàn cảnh như thế nào đối với cô ấy sao. Tôi đã nghe thấy cô chú
bàn bạc về một vấn đề quan trọng bậc nhất: xem chú có nên vắng nhà hai ngày để
đi săn hay không. Tất cả những cái đó, về mặt diễm tình thì đẹp thật đấy, nhưng
không bền suốt đời đâu. Một người đàn ông phải độc lập: anh ta có những thích
thú của đàn ông. Một người đàn ông phải đáng bậc tu mi nam tử, - Oblonxki vừa
nói vừa mở cửa.
- Nghĩa là đi ve vãn bọn con gái tá
điền? - Levin hỏi.
- Tại sao lại không, nếu đó là thú
vui? Việc đó không có hậu quả gì tai hại cả. Vợ tôi sẽ không vì thế mà khổ sở
thêm và tôi thì được vui chơi thoải mái. Điều chủ yếu là phải tôn trọng cái
thánh đường - gia đình. Đừng để xảy ra việc gì ở trong nhà cả. Nhưng cũng không
nên chịu bó tay.
- Có thể như thế, - Levin lạnh nhạt
nói và trở mình nằm nghiêng. Mai, phải dậy sớm, tôi sẽ đi vào lúc rạng đông và
không đánh thức ai đâu.
- Các ông ơi, lại đây nhanh lên, -
có tiếng Vexlovxki quay trở lại gọi to.
- Xinh lắm! Chính tôi đã phát hiện
được. Xinh lắm, một nàng Gretsen 5 chính cống, chúng tôi thân với nhau rồi. Quả
thật là tuyệt diệu! - anh ta nói tiếp, vẻ mãn nguyện như thể cô bé kiều diễm ấy
sinh ra là để dành riêng cho mình và anh hài lòng về người đã dành cho anh điều
bất ngờ này.
Levin vờ ngủ và Oblonxki, sau khi đi
giày và châm xì gà, bước ra khỏi kho lúa. Chẳng mấy chốc, tiếng họ im bặt.
Levin nằm mãi không tài nào ngủ
được. Chàng nghe thấy tiếng đàn ngựa của mình đang nhai cỏ khô, rồi tiếng bác
chủ nhà cùng con trai cả ra đồng cỏ thả súc vật; sau đó, chàng nghe thấy anh
lính vào nằm ngủ ở góc kia kho lúa, cùng với đứa cháu, con trai nhỏ bác chủ
nhà; chàng nghe thấy thằng bé kể lại với chú cảm giác của nó về lũ chó săn, nó
thấy chúng thật đáng sợ và to đùng; rồi khi thằng bé hỏi những con chó ấy sắp
vồ ai, anh lính bèn cắt nghĩa, bằng một giọng khàn khàn ngái ngủ, là ngày mai
toán đi săn sẽ đến đầm lầy và nổ súng đòm đòm; sau cùng để tránh những câu hỏi
của thằng bé, anh ta bảo nó: "Ngủ đi, Laxka ngủ đi, liệu thần hồn
đấy!" Lát sau, anh ngáy và tất cả lại chìm trong im lặng; chỉ còn nghe
tiếng ngựa hí và tiếng dẽ giun kêu cộc lốc. "Phải chăng người ta chỉ có
thể chính trực một cách tiêu cực mà thôi? Levin thầm nhắc lại. Thế thì sao? Đâu
phải lỗi tại mình". Và chàng nghĩ đến hôm sau.
"Ngày mai, mình sẽ đi từ sớm và
sẽ cố tự chủ không nổi nóng. Dẽ giun nhiều lắm. Và có cả dẽ gà.
Khi trở về, mình sẽ thấy thư Kitty.
Có thể là Xtiva nói đúng. Mình nhu nhược quá, mình để nàng đè đầu… Nhưng biết
làm thế nào? Đấy cũng lại là một phía tiêu cực!".
Qua giấc ngủ chập chờn, chàng nghe
thấy tiếng Vexlovxki và Stepan Ackađich cười cợt và chuyện trò vui vẻ. Chàng mở
mắt ra một lát; trăng đã lên và họ vẫn đứng nói chuyện ở bậc cửa tràn ngập ánh
trăng.
Stepan Ackađich nói về vẻ tươi mát
của cô gái mà ông ví như một hạt dẻ vừa bóc ra khỏi vỏ, còn Vexlovxki thì vừa
cười cái cười hay lây vừa nhắc lại một câu chắc của bác nông dân nào đã nói với
anh: "Tốt hơn hết là chú hãy lo kiếm riêng lấy một cô gái!". Levin
nói với họ qua giấc ngủ:
- Các vị ạ, ngày mai, khi trời vừa
hửng sáng…! - và chàng ngủ thiếp đi.
--------------------------------
1 Ils ont été charmants (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
2 Délicieux (tiếng Pháp trong nguyên
bản).
3 Bonhomie (tiếng Pháp trong nguyên
bản).
4 Le roi est mort, vive le roi
(tiếng Pháp trong nguyên bản): Thành ngữ ý nói ông vua này qua đời, thì ông vua
khác lên thay, mọi sự đâu vẫn hoàn đấy, không có gì thay đổi.
5 18 Nhân vật trong kịch Fauxtơ của
Gơtơ, một cô gái đẹp.
Chương
12
Thức giấc từ sớm tinh mơ, Levin cố
lay các bạn dậy. Vaxya nằm sấp, một bắp chân căng tròn trong bít tất, ngủ say
như chết, không tài nào khiến anh ta trả lời lấy một tiếng. Oblonxki nửa tỉnh
nửa mê thoái thác không chịu đi sớm thế (1). Cả con Laxca ngủ cuộn tròn ở rìa
nệm cỏ, cũng miễn cưỡng trở dậy và lười nhác lần lượt dướn thẳng hai chân sau.
Levin đi giầy rồi cầm lấy cây súng thận trọng mở cửa kho lúa kêu kẽo kẹt và
bước ra. Các xà ích thiu thiu cạnh xe, đàn ngựa cũng ngủ chập chờn. Chỉ có một
con đang nhai lúa kiều mạch làm vung vãi trong máng. Bên ngoài, trời mờ mờ xám.
Thưa cậu, cậu dậy sớm thế? – bà cụ
chủ nhà bước ra khỏi căn nhà gỗ, nói với Levin thân aí như với một người quen
cũ.
- Tôi đi săn, bà lão ạ. Đến đầm đi
đường này phải không?
- Cứ thẳng phía sau ấy; cậu đi qua
sân phơi lúa rồi qua ruộng gai; ở đó có một con đường mòn. Đôi chân đất rám
nắng thận trọng đặt trên nền đất, bà lão đi theo Levin và mở cánh cửa rào sân
phơi lúa.
- Cậu cứ đi lối này sẽ ra đến đầm
lầy. Chính các cháu nhà tôi đã đưa gia súc tới đó chiều qua đấy.
Con Laxca vui vẻ chạy trên đường
mòn; Levin bước nhẹ nhàng thoăn thoắt theo sau, mặt luôn dõi nhìn trời. Chàng
mong mặt trời chưa lên kịp trước khi chàng tới đầm. Nhưng mặt trời đã sắp hiện
ra. Vầng trăng lúc chàng ra khỏi nhà hãy còn lấp lánh, giờ đã ngã màu bạc; phải
tìm kỹ mới nhận ra ngôi sao mai một lúc trước đây còn rõ mồn một; những vệt mờ
mờ ở cánh đồng phía xa đã rõ net: đó là những đụn lúa lõa mạch. Sương mai, còn
chưa thấy được vì mặt trời chưa chiếu sáng, thấm ướt đôi bàn chân vá áo choàng
của Levin đến quá thắt lung trong ruộng gai thơm ngào ngạt mà những thân cây
đực đã được gặt về. Trong yên tĩnh trong ngần của buổi sớm mai, người nghe thấy
những tiếng động nhỏ nhẹ nhất. Một chú ong bay vù bên tai Levin như tiếng đạn
rít. Chàng nhìn chăm chú hơn và thoáng thấy con thứ hai, rồi con thứ ba. Chúng
bay phía trên tấm phên của tổ ong và biến về hướng đầm, bên trên ruộng gai. Con
đường mòn dẫn thẳng đến đầm. Nhìn đám hơi nước bốc lên, chỗ dày, chỗ thoáng, đã
đoán được đầm lầy ở đó, và những bụi sậy, những khóm liễu đu đưa trong thứ
sương mù ấy trông như những hòn đảo nhỏ. Lối vào đầm, trên đường mòn, có những
nông dân và những chú bé khoác áo choàng nằm ngủ sau phiên gác đêm. Cách đấy
không xa, ba con ngựa buộc kỹ đang gặm cỏ. Một con rung xích kêu lanh tanh. Con
Laxca đi cạnh chủ nhìn khắp phía suốt ruột muốn được rộng cẳng chạy.
Khi đi qua chổ toán nông dân ngủ và
cảm thấy dưới chân mềm dần, Levin kiểm tra lại cò mổ và thả chó. Thoáng thấy
Laxca một con ngựa đực nhỏ đẹp màu nâu chừng ba tuổi, bẹn bỏ chạy và dỏng đuôi
lên mà khịt mũi. Những con khác đâm sợ và bì bõm lội nước ra khỏi đầm, móng rút
khỏi lớp bùn dầy đặc kêu oàm oạp. Laxca dừng lại, đưa mắt giễu cợt nhìn đàn
ngựa và nhìn chủ, vẻ dò hỏi. Levin vuốt ve nó và khẽ huýt sáo, đó là dấu hiệu
có thể bắt đầu.
Laxca lao đi trên nền đất núng nính,
vẻ vui sướng, bận rộn. Khi đã vào trong đầm, giữa tất cả những mùi quen thuộc:
mùi rễ cây, mùi cỏ đầm lầy, mùi rỉ sắt, cùng những mùi lạ như mùi cứt ngựa,
Laxca lập tức phân biệt được ngay mùi chim, cái mùi thơm đặc biệt khiến nó nôn
nao hơn cả. Đây đó, trên lớp rêu hoặc khóm ngưu bàng, mùi chim đó bốc rất mạnh,
nhưng không thể nhận ra nó tang lên hoặc dịu đi ở phía nào.
Muốn tìm hướng phải lựa theo chiều
gió. Như không hề cảm thấy chân mình đang cử động, con Laxca chạy về bên phải,
với tốc độ vừa phải, để nếu cần sẽ dừng được ngay sau mỗi bước nhảy, vượt lên
ngọn gió nhẹ thổi trước lúc bình minh rồi dừng lại quay mặt ngược chiều gió.
Khi đã hít không khí vào hai lỗ mũi rộng huếch, nó lập tức cảm thấy trước mặt
không phải chỉ có dấu vết chim mà là chính bản than chúng nó và không phải chỉ
một con mà đông đảo cả bầy. Laxca chạy chậm lại. Chúng nó đây rồi, nhưng đích
xác chỗ nào thì nó chưa xách định được. Để tìm ra chỗ đó, nó bắt đầu lượn vòng
vèo thì bỗng nhiên, tiếng chủ gọi vang làm nó nhãng đi. “Laxca, đây cơ mà!”,
Levin nói và chỉ cho nó một hướng khác. Nó dừng lại một lúc kiểu như đang hỏi
chàng cứ tiếp tục như cũ có hơn không. Nhưng chàng xẵng giọng nhắc lại lệnh và
chỉ cho nó một cái gò nhỏ không thể có gì hết. Nó tuân theo, giả vờ tìm kiếm để
chiều lòng chủ, trèo lên gò rồi lại trở về chỗ đầu tiên: lập tức nó đánh hơi
thấy chim. Giờ đây, khi xuống chân, bực dọc vấp vào những mô đất hoặc chúi
xuống nước, nhưng lại dướn thẳng bộ giò khỏe mạnh và mềm mại đừng tức khắc, nó
bắt đầu chạy thành một vòng tròn có thể giúp nó tỏ tường tất cả. Mùi bọn chúng
phả đến mũi của nó mỗi lúc một mạnh, một rõ hơn và thốt nhiên, nó cảm thấy chắc
chắn có một con ở chỗ đằng kia, sau cái gò, cách năm bước trước mặt: nó bén
phục xuống và toàn thân không động đậy. Chân nó thấp nên không thể nhìn thấy gì
trước mặt, nhưng ngửi mùi nó biết con chim cách đó không quá năm bước. Nó cứ
phục đấy không nhúc nhích, mỗi lúc một biết chắc hơn là có chim ở đó và rất
khoái trá với sự chờ đợi này. Đuôi nó căng thẳng chỉ riêng chỗ chỏm là rung
rung. Mõm hẻ mở, tai hơi vểnh lên. Một bên tai bị lộn ra trong khi chạy; nó thở
nặng nề nhưng chậm lại nhưng thận trọng và ngoái nhìn chủ đằng sau, đầu vẫn gần
như không động đậy. Levin lại gần với cái vẻ mặt rất quen thuộc đối với nó, với
cái nhìn bao giờ cũng đáng sợ, chân vấp dúi dụi lên khoảng đất gồ ghề. Laxca
tưởng như chàng bước quá chậm. Thực ra chàng đang chạy.
Thấy con Laxca áp mình xuống đất,
hai chân sau cào đất, mõm hé mở, Levin hiểu nó đã đánh hơi thấy dẽ gà và chàng
chạy về phía nó, bụng cầu chúa đừng làm mình bắn trượt phát đầu tiên. Khi đến
sát nó, chàng đứng sững nhìn thẳng trước mặt và mắt thoáng thấy cái mà con chó
chỉ đánh hơi được. Giữa hai mô đất, cách đó một sải, chàng thấy một con dẽ gà.
Nó quay đầu, rình ngóng. Rồi nó hơi xòe cánh, gấp lại và vụng về ngoáy ngoáy
cái phao câu, biến mất sau một nếp đất mấp mô.
- Xuỵt! Xuỵt! – Levin vừa kêu vừa
lấy chân đẩy con chó.
“Mình không thể nhúc nhích khỏi đây
được, con Laxca nghĩ bụng. Mình sẽ đi đâu chứ? Từ chỗ này, mình đánh hơi thấy
chúng, nhưng nếu tiến lên, mình sẽ không còn biết chúng ở đâu, hoặc sự thể ra
thế nào nữa”.
- Nhưng này, chủ lại thúc đầu gối
vào mình nó và nó hết sức hồi hộp khe khẽ nhắc lại:
- “Xuỵt! Laxca, xuỵt!”
Ông ta đã muốn thế thì mình cứ làm
vậy, nhưng mình không chịu trách nhiệm nữa, nó nghĩ thế và lao về phía trước.
Bây giờ nó không đánh hơi thấy gì nữa, nó trông thấy và nghe thấy mà chẳng hiểu
gì hết.
Cách chỗ cũ của nó mươi bước, một
con chim bay lên với tiếng kêu quàng quạc lúng búng và tiếng đập cánh vang động
rất đặc biệt của loài dẽ gà. Ngay sau tiếng nổ, nó rơi bịch trên nền đất mềm và
ẩm, cái bụng trắng xấp xuống nước. Con thứ hai không nấn ná gì: nó vút lên đằng
sau Levin không đơị chó sục tới.
Khi Levin quay lại thì con vật nhỏ
bé đó bay xa rồi. Nhưng phát súng đã trúng đích. Sau khi bay một quãng chừng
hai chục bước, con dẽ gà thứ hai vút lên thẳng tắp và nặng nề rơi xuống, đập
mình vào một chỗ đất khô.
“Lần này thì ra trò gìn đây!” Levin
nghĩ thầm và nhét hai con chim béo mập còn âm ấm vào túi ăn. “Hừ, Laxca sẽ
thành công chứ?”.
Lúc Levin đi tiếp sau khi nạp lại
súng thì mặt trời, tuy còn ẩn sau những đám mây, đã lên quá chân trời. Mặt
trăng bợt hết ánh sáng, giờ chỉ còn là một nụ mây trắng nhỏ trên bầu trời;
không còn thấy ngôi sao nào nữa. Những khe đất lún lúc trước óng ánh bạc vì
sương sớm, giờ hắt lên vầng sáng vàng rực. Mặt nước nhiễm gỉ sắt long lanh một
màu hổ phách. Máu xanh lơ lớp cỏ ngả sang xanh lục úa vàng. Đàn chim nhỏ vùng
đầm lầy tíu tít quanh những bụi rậm lấp lánh sương mai ngả bóng ven dài ven một
con suối. Một con diều hâu thức giấc, đậu chót vót trên một đụn lúa và quay đầu
hết bên này sang bên kia, ngắm bãi lầy, vẻ bất bình. Quạ bay lượn trên cánh
đồng và một chú bé chân đất dắt đàn ngựa lại chỗ một ông già đã tung áo choàng
đắp trên người trở dậy và đang gãi. Khói súng vẽ thành những vệt dài màu sữa
trên nền cỏ xanh.
Một chú bé lại gần Levin.
- Hôm qua ở đây có vịt giời, chú ạ!
– nó lớn tiếng mách và đi theo cách một quãng sau lung chàng.
Và, trước mắt chú bé tỏ đồng tình,
Levin càng khoái gấp bội vì đã liên tiếp bắn chết ba con dẽ giun.
Chương
13
Cái cổ lệ cho rằng nếu bắn trúng
phát đầu thì cuộc đi săn sẽ đạt kết quả tốt, tỏ ra là đúng.
Khoảng mười giờ, sau khi đã cuốc bộ
chừng ba mươi dặm, Levin mệt phờ, đói, nhưng sung sướng, trở về chỗ nghỉ với
mười chín con dẽ, cộng thêm một chú vịt giời dắt ở thắt lưng vì không bỏ vừa
túi săn nữa. Các bạn chàng thức giấc từ lâu, cuối cùng, vì đói ngấu, đã ăn sáng
không chờ chàng.
- Khoan, khoan đã, tôi biết là có
mười chín con mà, - Levin vừa nói vừa đếm lại lần thứ hai những con dẽ gà và dẽ
giun co quắp, mình đầy máu đông lại, đầu ngoẹo đi, mất hết vẻ đường bệ khi đang
bay.
Chàng đã đếm đúng và lấy làm thú vị
khi thấy Stepan Ackađich lộ vẻ ghen tị. Chàng càng mừng khi quay vào căn nhà gỗ
thấy người chạy giấy do Kitty phái đến mang cho chàng một lá thư.
"Em rất khoẻ và vui. Mình có
thể yên tâm hơn trước, đừng lo cho em. Em vừa có một người hộ vệ mới: bà Maria
Vlaxievna (đó là bà đỡ, một nhân vật mới và quan trọng trong đời sống vợ chồng
Levin). Bà ta đến thăm thai cho em. Bà ta thấy em hoàn toàn khoẻ mạnh và chúng
em giữ bà lại đến khi mình về. Mọi người đều vui tươi và sảng khoái, cho nên em
xin mình đừng vội vã; nếu săn có kết quả tốt, mình cứ ở lại thêm một hôm
nữa".
Hai niềm vui đó - mẻ săn may mắn và
bức thư - thật lớn đến nỗi Levin dễ dàng bỏ qua hai chuyện bực mình nho nhỏ xảy
ra sau buổi săn. Thứ nhất, con ngựa hồng đóng càng xe rõ ràng hôm qua bị thúc
chạy quá nhanh, nay không chịu ăn và như rũ ra. Gã xà ích bảo nó mệt.
- Ông Konxtantin Dimitrievich, hôm
qua ông đã bắt nó chạy cố, - gã nói. - Chẳng có gì là lạ, suốt mười dặm đường,
cứ đà ấy mà chạy còn gì!
Nỗi bực mình thứ hai thoạt đầu có
làm chàng kém vui nhưng sau đó lại khiến chàng cười mãi, đó là số thức ăn Kitty
chuẩn bị cho đem đi nhiều đến nỗi tưởng đủ ăn tám ngày ròng mà nay hết nhẵn
chẳng còn tí gì. Đi săn trở về, vừa mệt vừa đói, Levin rất thèm ăn bánh gối. Về
gần đến chỗ trú chân, chàng đã dự cảm thấy mùi vị nó trong miệng, y hệt con
Laxca đánh hơi thấy chim, và lập tức sai Filipov dọn món đó cho chàng. Vậy mà
không những bánh gối, đến cả gà giò cũng chẳng còn chút dấu vết nào nữa!
- Anh ta háu ăn ghê gớm! - Stepan
Ackađich vừa nói vừa cười chỉ Vaxya Vexlovxki. - Mình cũng chẳng phải là không
háu ăn nhưng cái háu ăn của cậu ta thì thật kinh khủng…
- Không sao! - Levin vừa nói vừa lầm
lầm nhìn Vexlovxki. - Filipov, dọn cho tôi món thịt bò vậy.
- Chẳng còn gì nữa ạ, đến xương các
ông ấy cũng quẳng cho chó cả rồi, - Filipov đáp.
Levin bực mình hết sức và nói với
giọng rầu rĩ:
- Lẽ ra các ông phải để phần tôi
chút gì chứ!
Chàng tức đến phát khóc.
- Mổ chim đi, - chàng nói giọng run
run và cố không nhìn Vaxya, - Rồi nhồi lá gai vào. Và ít ra cũng cố tìm sữa cho
tôi.
Uống sữa no nê xong, chàng liền hối
hận là đã tỏ ra bực dọc trước mặt khách và phì cười về nỗi đã phát cáu do cơn
đói cào ruột.
Buổi chiều, họ lại đi săn, Vexlovxki
bắn được mấy con chim và đến đêm họ trở về nhà. Lượt về cũng vui y như lượt đi.
Vexlovxki lúc ca hát, lúc khoái chí kể lại đợt nghỉ chân ở chỗ các bác nông dân
đã mời anh ta uống vodka và nói: "Đừng có vẽ vời!", hoặc cuộc léng
phéng ban đêm bao gồm nào là chuyện hạt dẻ, chuyện cô gái tá điền và chuyện bác
nông dân sau khi hỏi anh ta có vợ chưa, đã bảo: "Đừng có đi liếc vợ kẻ
khác nữa, tốt hơn hết là chú hãy đi kiếm lấy một cô cho mình". Câu nói làm
Vexlovxki thích thú đặc biệt.
- Tóm lại, tôi rất thích chuyến đi
này. Còn anh, Levin?
- Tôi cũng thế, - Levin thành thật
nói, không những rất vui sướng vì không còn cảm thấy hằn học với Vexlovxki như
khi ở nhà nữa mà trái lại còn thấy rất thân thiện với anh ta.
Chương
14
Khoảng mười giờ hôm sau, khi đi kiểm
tra trại ấp về, Levin đến gõ cửa buồng Vaxya ngủ đêm trước.
- Cứ vào! - Vexlovxki nói to. - Xin
lỗi, tôi vừa mới tắm gội, - anh mỉm cười nói.
Anh ta đứng trước mặt chàng, mặc độc
bộ đồ lót.
- Xin anh cứ tự nhiên, - Levin ngồi
xuống cạnh cửa sổ.
- Anh ngủ có ngon không?
- Ngủ như chết. Thời tiết hôm nay đi
săn có tốt không?
- Anh dùng gì: trà hay cà phê?
- Chẳng trà mà cũng chẳng cà phê.
Tôi vừa ăn cả một bữa điểm tâm thịnh soạn. Tôi lấy làm xấu hổ… Có lẽ các bà dạy
rồi nhỉ. Giá đi chơi một vòng thì khoái biết mấy! Anh chỉ cho tôi xem đàn ngựa
của anh nhé.
Sau khi đi dạo trong vườn, đến thăm
chuồng ngựa và lên xà kép vài cái, Levin trở về nhà và cùng Vaxya đến phòng
khách.
- Cuộc đi săn của chúng tôi thật
tuyệt diệu, tôi trở về mang theo rất nhiều ấn tượng, - Vexlovxki vừa nói vừa
bước lại gần Kitty đang ngồi cạnh ấm đun trà. - Thật đáng tiếc cho các bà không
được hưởng những thú ấy!
"Anh ta cứ nhất định phải nói
vài lời với nữ chủ nhân", Levin tự nhủ. Chàng thấy một sắc thái đặc biệt
trong nụ cười, trong vẻ tán tỉnh của khách khi anh ta nói với Kitty.
Phu nhân ngồi phía bên kia bàn với
bà Maria Vlaxievna và Stepan Ackađich, bà gọi Levin lại gần để bàn việc thu xếp
nhà cửa. Dạo cưới, mọi sự chuẩn bị vô nghĩa lí như thế này đều khiến Levin khó
chịu, vì nó làm tổn thưởng đến sự kiện cao cả đang hoàn thành; sự chuẩn bị cho
việc sinh nở nay mai mà người ta bấm đốt ngón tay tính từng ngày, càng khiến
chàng phật ý hơn nữa. Chàng cố bưng tai nhắm mắt làm ngơ trước những chuyện về
cách quấn tã cho trẻ sơ sinh, trước những dải băng đan bí ẩn dài bất tận, những
mảnh vải hình tam giác mà Đôly coi là rất quan trọng v.v… Chàng thấy việc đẻ
một đứa con trai (chàng đinh ninh đó sẽ là con trai) - điều mà người ta hứa hẹn
với chàng, nhưng chàng vẫn chưa tin vì thấy điều đó thật quá kì lạ - một mặt là
niềm hạnh phúc bao la do đó không thể đạt được, mặt khác lại là một sự kiệ
huyền bí đến nỗi cả cái kiến thức hư ảo về điều sắp xảy tới lẫn những chuẩn bị
dường như chỉ liên quan đến một việc thông thường, đều có vẻ ô nhục và ghê tởm
dưới mắt chàng.
Nhưng phu nhân không hiểu tâm trạng
chàng và cho việc chàng không muốn bận tâm và bàn bạc đến vấn đề ấy là do tính
nhẹ dạ và thờ ơ, cho nên bà không để chàng yên thân chút nào. Bà đã nhờ Stepan
Ackađich tìm cho họ một căn nhà và bây giờ, bà vẫy Levin lại gần.
- Thưa phu nhân, con chẳng biết gì
cả. Xin tùy phu nhân muốn làm thế nào cũng được, - chàng nói.
- Anh chị phải định ngày lên đường
đi chứ.
- Thật quả, con không biết gì về
việc đó. Con chỉ biết là có hang triệu trẻ con không đẻ ở Moskva và không cần
đến bác sĩ…, vậy tại sao…
- Nếu như vậy…
- Việc này sẽ tuỳ ý Kitty.
- Không nên bàn chuyện này với
Kitty! Vậy ra anh muốn tôi làm nó sợ à? Anh chớ nên quên là mùa xuân năm ngoái,
Natalya Gôlitxưn đã chết vì thiếu bà đỡ giỏi đấy.
- Con sẽ làm theo ý phu nhân, -
chàng nói, vẻ lầm lì.
Phu nhân cứ nói, nhưng chàng chẳng
buồn nghe. Tuy câu chuyện làm chàng phát ngấy nhưng đó không phải là nguyên
nhân khiến chàng buồn bực, mà chính do cái điều chàng nhìn thấy bên cạnh chiếc
ấm đun trà kia.
"Không, không thể thế
được", chàng nghĩ bụng, thỉnh thoảng đưa mắt hết nhìn Vaxya tươi cười cúi
xuống nói chuyện với Kitty rồi lại nhìn vợ đỏ bừng mặt, xúc động.
Có cái gì khiếm nhã trong dáng ngồi
của Vaxya, trong cái nhìn, trong nụ cười của anh ta. Thậm chí, Levin còn thấy
cả dáng ngồi và cái nhìn của Kitty cũng vô lối nữa. Một lần nữa, tất cả lại tối
sầm trước mắt chàng. Cũng như hôm qua, không hề có sự chuyển tiếp nào, chàng
bỗng cảm thấy bị xô từ chót đỉnh của hạnh phúc, thư thái và phẩm giá xuống vực
thẳm của tuyệt vọng, tàn ác và nhục nhằn. Chàng thấy cả thế gian đều tởm không
chịu nổi.
- Thưa phu nhân, xin phu nhân muốn
sao cứ làm vậy, - chàng nói, mắt vẫn nhìn đi chỗ khác.
- Việc gì cũng có mặt tốt mặt xấu, -
Stepan Ackađich nói với chàng, giọng bông lơn, không những ám chỉ câu chuyện
của phu nhân mà còn ám chỉ nguyên nhân khiến Levin bối rối mà ông ta đã đoán
biết. - Đôly, sao hôm nay mình xuống chậm thế!
Mọi người đứng dậy chào Đarya
Alecxandrovna. Vaxya chỉ đứng dậy một tí, và với thói bất lịch sự vốn là đặc
điểm của lớp thanh niên ngày nay, anh ta chào thoáng một cái và lại vừa cười
vừa tiếp tục câu chuyện nói dở.
- Con Masa không để em ngơi phút nào
cả. Nó kém ngủ và trở nên trái tính trái nết ghê gớm, - Đôly nói.
Câu chuyện giữa Vaxya và Kitty lại
xoay quanh vấn đề ngày hôm trước: họ nói về Anna và hỏi nhau người ta có thể
đặt tình yêu lên trên mọi tập tục xã hội không. Câu chuyện làm Kitty khó chịu
và đâm bối rối, do cả bản thân vấn đề lẫn giọng điệu của Vexlovxki và nhất là
vì nàng biết trước nó sẽ tác động như thế nào đến chồng. Nhưng tính nàng vốn
quá giản dị và hồn nhiên nên không biết đường cắt đứt câu chuyện, thậm chí
không biết che giấu vẻ vui thích hời hợt mà những biểu hiện ân cần của gã trai
trẻ đã đem đến cho nàng. Nàng muốn chấm dứt cuộc nói chuyện, nhưng không biết
làm thế nào. Nàng biết mọi cái mình làm đều sẽ bị chồng hiểu theo nghĩa xấu.
Và, quả vậy, khi nàng hỏi Đôly là Masa làm sao và khi Vaxya quay sang lãnh đạm
nhìn Đôly, chờ cái câu chuyện chán phèo đối với anh ta đó kết thúc, thì Levin
thấy câu hỏi đó thật gượng gạo và giả dối đến ghê tởm.
- Hôm nay, ta có đi hái nấm không? -
Đôly hỏi.
- Ồ có chứ, em sẽ cùng đi, - Kitty
nói, và đỏ bừng mặt. Nàng muốn theo phép lịch sự hỏi xem Vaxya có đi không,
nhưng không dám. - Koxtia, mình đi đâu đấy, - nàng hỏi chồng với vẻ phạm lỗi
khi chàng quả quyết bước qua mặt nàng. Vẻ bối rối trên mặt nàng đã xác nhận mọi
mối nghi ngờ của Levin.
- Có một thợ máy đến trong khi tôi
đi vắng, tôi chưa kịp gặp anh ta, - chàng trả lời, không nhìn nàng.
Chàng đi xuống nhưng chưa kịp ra
khỏi phòng làm việc thì đã nghe thấy tiếng chân quen thuộc của vợ chạy xuống
sầm sầm không cần giữ gìn gì nữa.
- Mình cần gì? - chàng lạnh nhạt hỏi
vợ.
- Chúng tôi đang bận.
- Tôi xin lỗi, - nàng quay về phía
anh thợ máy người Đức, nói - tôi cần nói chuyện với nhà tôi một tí.
Người Đức định lui ra, nhưng Levin
bảo:
- Anh cứ ở đây.
- Có phải ba giờ tàu chạy không? -
người đó hỏi.
- Tôi không muốn bị nhỡ. Levin không
trả lời và ra ngoài với vợ.
- Thế nào, cô có chuyện gì cần nói?
- chàng nói với vợ bằng tiếng Pháp. Chàng không nhìn thẳng vào mặt vợ và không
muốn trông thấy nàng run bắn cả chân tay, giữa lúc bụng mang dạ chửa. Nàng có
vẻ rũ rượi và thiểu não.
- Em… em muốn nói với anh rằng chúng
ta không thể sống như thế này được, đó là một cực hình… - nàng nói.
- Ở nhà bếp có người đấy, cô đừng có
to tiếng, - chàng đáp, giọng cáu kỉnh.
- Thế thì lại đây, anh.
Họ đang đứng ở phòng chờ. Kitty định
sang buồng bên cạnh nhưng cô gia sư người Anh lại đang dạy Tanya học ở đấy.
- Ta ra vườn vậy! ở ngoài vườn, lại
chạm trán bác nông dân đang cào cỏ lối đi. Và, chẳng buồn nghĩ đến việc bác ta
đã trông thấy mặt mày họ nhớn nhơ nhớn nhác như đang chạy trốn trước tai hoạ,
họ cứ bước thẳng vội vã, cảm thấy cần nói ra tất cả những điều chất nặng trong
lòng, phân giải cho nhau khỏi hiểu lầm, cần được đứng một mình với nhau trong
vài phút và do đó, tự giải thoát khỏi giày vò.
- Không thể sống như thế này được!
Đó là một cực hình. Em đau khổ, anh đau khổ. Tại sao lại như vậy? - cuối cùng,
nàng nói, khi họ đi tới một chiếc ghế dài trơ trọi trong góc, trên lối đi giữa
rặng bồ đề.
- Chỉ cần em nói với anh điều này
thôi: trong thái độ anh ta, có đúng là có cái gì chướng mắt, bỉ ổi và điếm nhục
không? - chàng nói và lại đứng sững trước mặt nàng, vẫn với cái dáng như hôm
nọ, hai nắm tay áp chặt vào ngực.
- Vâng, - nàng trả lời, giọng run
run. - Đấy, Koxtia, anh thấy rõ em không có tội tình gì! Em đã toan lập tức nói
thẳng cho anh ta biết, nhưng với loại người ấy… Tại sao anh ta lại đến đây?
Trước đó, chúng ta đang sung sướng bao nhiêu! - nàng nói, nghẹn nào giữa những
tiếng nấc làm rung cả tấm thân nặng nề vì sắp đến kì sinh nở.
Người làm vườn ngạc nhiên thấy họ
trở lại qua trước mặt bác với bộ mặt bình thản và rạng rỡ. Tuy vậy, nào có ai
đuổi theo họ đâu, họ chẳng cần chạy trốn và họ cũng chẳng tìm ra cái gì đặc
biệt sung sướng trên tấm ghế dài nọ.
Chương
15
Sau khi đưa vợ lên nhà trên, Levin
đến buồng Đôly. Về phần Đarya Alecxandrovna, hôm đó, bà cũng rất bực tội. Bà đi
đi lại lại trong phòng và giận dữ mắng đứa con gái nhỏ đang đứng khóc ở góc
nhà.
- Mày sẽ phải đứng ở xó nhà suốt
ngày, phải ăn trưa một mình, tao sẽ cất hết búp bê đi và không may áo mới cho
mày nữa, - bà nói và không biết bày vẽ thêm hình phạt nào nữa.
- Chao! Con cái nhà hư đốn quá! - bà
quay về phía Levin nói. - Không biết sao bản tính nó lại xấu thế?
- Thế nào, cháu nó đã làm gì? -
Levin hỏi, giọng khá hờ hững. Chàng định hỏi ý kiến chị vợ và tiếc là đã đến
không đúng lúc.
- Nó đi hái phúc bồn tử với Grisa,
và ở đằng ấy… thậm chí tôi không dám nói là nó đã đã làm gì nữa kia. Tôi tiếc
cô Êliô quá. Cô này chẳng để tâm đến cái gì cả, cứ như cái máy… Chú cứ thử
tưởng tượng xem con bé… 1
Và Đarya Alecxandrovna bèn kể những
trò hư đốn của Masa.
- Thế thì có sao, đó hoàn toàn không
phải là bản tính xấu mà chỉ là tính nghịch ngợm của trẻ con thôi, - Levin nói
cho bà chị nguôi lòng.
- Còn chú, nom chú cũng có vẻ xúc
động. Chú đến có việc gì thế? Đôly hỏi.
- Ở đằng ấy, có chuyện gì vậy? Nghe
giọng bà hỏi, Levin cảm thấy có thể dễ dàng nói điều định nói.
- Tôi không ở đằng ấy, tôi đứng một
mình ngoài vườn với Kitty. Đây là lần thứ hai chúng tôi cãi nhau từ khi… Xtiva
đến.
Đôly nhìn chàng bằng đôi mắt thông
minh và thông cảm.
- Chị hãy hết sức thành thật cho tôi
biết, phải chăng ở… không phải ở Kitty đâu, mà ở ông khách kia… có một cung
cách thật khó chịu, và không những khó chịu mà còn quá quắt, xúc phạm đến kẻ
làm chồng, đúng không?
- Biết nói thế nào với chú được
nhỉ?… Đứng im trong góc đó! - bà ta thét Masa, con bé thấy mặt mẹ thoáng cười,
bèn cựa quậy định quay lại.
- Trong giới thượng lưu thì người ta
sẽ nói là anh ta xử sự như mọi thanh niên. Anh ta tán tỉnh một thiếu phụ trẻ và
xinh đẹp và một người chồng thuộc giới thượng lưu thì chỉ có thể lấy đó làm
hãnh diện.
- Phải, phải, - Levin nói, vẻ lầm
lầm, - nhưng chị có nhận thấy gì không?
- Không những tôi mà cả Xtiva nữa.
Sau bữa trà, anh ấy có nói với tôi: " Tôi thấy hình như Vexlovxki đang tán
tỉnh Kitty tí ti thì phải"
- Tốt lắm, thế là tôi yên tâm rồi.
Tôi sẽ đuổi cổ hắn đi, - Levin nói.
- Chú làm sao thế, chú điên rồi à? -
Đôly sợ hãi kêu lên.
- Này, Koxtia, hãy tĩnh trí lại đi chú,
- bà vừa cười vừa nói thêm. Được, cho phép mày đi tìm cô Fanni, - bà nói với
Masa. - Nếu chú muốn, tôi sẽ nói chuyện này với Xitioa. Anh ấy sẽ đưa hắn đi.
Ta có thể bảo hắn là chú sắp có khách. Tóm lại thì anh ta cũng không hợp với
gia phong nhà ta mấy.
- Không, không, tôi muốn tự mình làm
việc này.
- Nhưng chú sẽ không cãi lộn với anh
ta chứ?
- Tuyệt không. Việc này sẽ làm tôi
rất thú vị, - Levin nói, đôi mắt long lanh. - Nào thôi, hãy tha thứ cho cháu
đi, chị Đôly! Cháu nó sẽ không tái phạm nữa đâu, - chàng xin hộ cô bé phạm lỗi
đang tần ngần không chịu đến với cô Fanni mà cứ đứng sững trước mặt mẹ, mắt
nhìn xuống liếc trộm, ngong ngóng chờ mẹ ngó tới.
Bà mẹ đưa mắt nhìn nó. Cô bé oà lên
khóc nức nở, giấu mặt vào váy mẹ và Đôly đặt bàn tay thon gầy lên đầu nó.
"Giữa anh chàng đó và chúng ta
có gì là hợp nhau kia chứ?", Levin nghĩ thầm và đi tìm Vexlovxki.
Khi đi qua phòng chờ, chàng sai
người thắng ngựa vào xe chuẩn bị ra ga.
- Hôm qua, một ổ lò xo bị gãy ạ, -
người hầu trả lời.
- Thì thắng xe tarăngtat 2 vậy,
nhưng nhanh lên. Ông khách đâu?
- Ở trong phòng ông ta ạ.
Khi Levin bước vào, Vaxya mới mở đồ
lề ra, xếp lại gọn gàng những bản tình ca mới và đang đi ghệt cưỡi ngựa.
Phải chăng mặt Levin có vẻ gì đặc
biệt hay là Vaxya đã hiểu cái việc tán tỉnh tí ti đó là lạc lõng trong gia đình
này? Dù sao anh ta cũng lúng túng (đến mức tối đa có thể thấy ở một người giới
thượng lưu) khi chủ nhân bước vào.
- Anh thường đi ghệt để cưỡi ngựa à?
- Vâng, như thế sạch hơn nhiều, -
Vaxya vừa nói vừa đặt cái cẳng chân to tướng lên ghế tựa và cài nốt cúc ghệt
với một nụ cười hồn hậu.
Hiển nhiên anh ta là một thanh niên
trung thực và Levin cảm thấy vừa thương hại vừa hối hận khi thấy cái nhìn rụt
rè của Vaxya.
Trên bàn có một cái gậy sáng nay vào
giờ thể dục họ đã làm gẫy khi tìm cách nâng những xà đôi bị khí ẩm làm nở ra.
Levin cầm lấy đoạn gỗ và bẻ chỗ đầu bị tước ra, không biết vào đề thế nào.
- Tôi muốn… - chàng nín lặng, nhưng
chợt nhớ đến Kitty và những chuyện đã xảy ra, chàng quả quyết nhìn thẳng vào
mắt Vexlovxki và nói nốt - Tôi đã bảo thắng ngựa cho anh rồi.
- Sao kia ạ? - Vaxya kinh ngạc hỏi.
- Để đi đâu?
- Để đưa anh ra ga, - Levin lầm lầm
nói và tước đầu gậy ra.
- Anh sắp đi à? Có chuyện gì xảy ra
chăng?
- Chả là tôi sắp có khách, - Levin
nói, những ngón tay khoẻ mạnh thoăn thoắt bẻ vụn nốt mẩu gỗ gẫy. - Với lại
chẳng phải tôi sắp có khách và cũng chẳng có chuyện gì xảy ra đâu, nhưng tôi
yêu cầu anh đi khỏi đây. Anh muốn cắt nghĩa thái độ bất lịch sự của tôi thế nào
tuỳ anh.
Vaxya đứng thẳng người dậy.
- Tôi yêu cầu chính anh cắt nghĩa
cho tôi… - anh ta dõng dạc nói. Cuối cùng, anh ta đã hiểu ra.
- Tôi không thể cắt nghĩa được, -
Levin nói tiếp, giọng khàn đi, ngắt từng vần và cố không để anh ta thấy hai má
mình đang run lên. - Anh đừng hỏi tôi thì tốt hơn.
Và vì bên đầu gãy đã xơ hết rồi,
Levin lại xoay sang đầu nguyên, bẻ chiếc gậy làm đôi và thận trọng nhặt lại mẩu
đã rơi xuống… Đôi bàn tay quắp lại, những bắp thịt mà mới sáng nay, lúc tập thể
dục, anh ta đã nắn thử, cặp mắt long lên, giọng nói nghẹn lại và đôi môi run
run kia hẳn đã thuyết phục Vaxya nhiều hơn lời nói. Anh ta vừa nghiêng mình vừa
nhún vai với một nụ cười khinh bỉ.
- Tôi có thể gặp Oblonxki được
không?
Cái nhún vai và nụ cười đó không làm
Levin tức giận chút nào. "Hắn không còn biết làm gì khác được", chàng
nghĩ thầm.
- Tôi sẽ cho mời anh ấy đến gặp anh
ngay lập tức.
- Sao lại ngớ ngẩn đến thế là nghĩa
lí gì! - Stepan Ackađich nói, lúc gặp lại Levin ở trong vườn, sau khi bạn ông
báo tin anh ta đã bị tống ra khỏi cửa. - Thế này thì thật lố bịch. Con ong nào
châm ruột chú vậy? Thế này thì thật lố bịch vô cùng. Vậy ra, chỉ vì một gã
thanh niên…
Nhưng hình như chỗ ong châm vẫn dễ
chạm nọc, vì khi Stepan Ackađich định phân trần, Levin tái mặt đi và vội vàng
ngắt lời ông:
- Xin anh đừng có phân trần với tôi!
Tôi không thể làm khác được! Tôi lấy làm ân hận cho anh và cho anh ta. Nhưng
theo tôi, anh ta đi cũng chẳng buồn phiền gì lắm, còn nếu anh ta ở đây thì khổ
cho cả hai vợ chồng chúng tôi.
- Nhưng thế là sỉ nhục người ta! Và
hơn nữa, là lố bịch.
- Đối với tôi, cũng là sỉ nhục và
đau đớn! Tôi đâu đáng phải chịu như thế và không lí gì tôi phải đau khổ cả!
- A, tôi không ngờ chú lại thế!
Người ta có thể ghen tuông nhưng ghen đến mức như vậy thì lố bịch vô cùng.
Levin quay phắt đi, dấn sâu vào lối
đi trong vườn và tiếp tục dạo quanh đó. Lát sau, chàng nghe thấy tiếng xe
tarăngtat cót két dọc theo lối nhỏ, và qua hàng cây, trông thấy Vaxya đầu đội
mũ nồi Ecot ngồi trên nệm cỏ khô (rủi thay xe lại không có ghế) mỗi khi gặp ổ
gà lại nẩy bật người lên.
"Lại có chuyện gì thế
kia?", Levin nghĩ thầm khi một tên đầy tớ chạy ra ngăn cỗ xe tarăngtat
lại. Đó là người thợ máy mà Levin đã quên bẵng đi mất. Người đó cúi chào lia
lịa, nói với Vexlovxki vài lời rồi leo lên xe và họ cùng đi xa dần.
Stepan Ackađich và phu nhân đều phật
lòng về cách xử sự của Levin. Bản thân chàng cũng cảm thấy không những mình lố
bịch đến cao độ mà còn có lỗi và mang tiếng nữa; nhưng cứ nghĩ đến những điều
hai vợ chồng đã phải chịu đựng, chàng tự hỏi nếu lần sau lại gặp trường hợp
tương tự thì sẽ xử sự ra sao và đều tự trả lời cũng vẫn hành động y như thế.
Mặc dầu mọi chuyện đó, chiều đến,
trừ phu nhân vẫn không thể bỏ qua cho Levin, mọi người đều vui vẻ và hoạt bát
như trẻ con sau khi chịu phạt hoặc như người lớn sau một cuộc tiếp đón long trọng
nặng nề. Buổi tối, khi phu nhân đã về buồng, người ta nhắc đến chuyện trục xuất
Vexlovxki như nói đến một việc từ thuở nào. Và Đôly, vốn thừa hưởng khiếu hài
hước ở bố, đã làm Varenca cười ngất khi kể lại cho cô nghe đến lần thứ ba, thứ
tư - mà mỗi lần đều điểm thêm những chi tiết trào lộng mới - câu chuyện bà
chuẩn bị diện những dải "nơ" mới tiếp khách như thế nào, nhưng vừa
bước vào phòng khách thì chợt nghe tiếng xe ngựa cót két. Và ai đang ở trên xe
đó? Đích thân Vaxya với chiếc mũ nồi Ecot, với những bản tình cả và đôi ghệt,
đang ngồi trên đống cỏ khô!
- Lẽ ra ít nhất chú cũng nên thắng
cho anh ta cỗ xe nhà mới phải! Nhưng không!… Thế rồi, tôi nghe thấy: "Dừng
lại!" Tôi tưởng người ta thương hại hắn. Tôi nhìn ra: họ xếp một gã người
Đức to béo ngồi cạnh anh ta và đưa hai người đi… Tôi đã thắt dải băng uổng công
vô ích quá!
--------------------------------
1 Figures-vous que la petite (tiếng
Pháp trong nguyên bản).
2 Một thứ xe ngựa bốn bánh ở nông
thôn Nga.
Chương
16
Đarya Alecxandrovna thực hiện dự
định của mình và đi thăm Anna. Bà rất sợ làm cô em khổ tâm hoặc làm em rể khó
chịu. Bà hiểu gia đình Levin không muốn gần gũi thân cận với Vronxki là đúng,
nhưng bà cho mình có nhiệm vụ phải đến thăm Anna và tỏ cho nàng rõ tình cảm bà
không thể thay đổi mặc dầu tình thế đã đổi thay.
Để khỏi phụ thuộc vào gia đình
Levin, Đarya Alecxandrovna sai người đi thuê ngựa ở trong làng; nhưng khi biết
chuyện, Levin liền đến rầy la bà.
- Tại sao lại cho việc chị đến đó
làm tôi khó chịu? Mà nếu có thế đi nữa, thì tôi sẽ càng giận hơn khi chị mượn
ngựa khác chứ không dùng ngựa của tôi, - chàng nói. - Chị chưa hề nói với tôi
là chị dứt khoát định đến đấy. Nếu chị thuê ngựa trong làng, thì trước nhất chị
xúc phạm tôi, thứ nữa là chúng sẽ không đưa chị đến nơi đến chốn được đâu. Tôi
có ngựa, nếu chị không muốn làm tôi mếch lòng thì xin chị hãy lấy ngựa của tôi.
Đarya Alecxandrovna phải nhận lời và
đến ngày đã định, Levin sai chuẩn bị cho bà một cỗ xe bốn ngựa và một trạm tiếp
sức gồm những ngựa kéo và ngựa cưỡi không sang lắm nhưng có thể đưa Đarya
Alecxandrovna bình yên đến nơi đến chốn trong một ngày. Giữa lúc đang cần ngựa
cho phu nhân ra đi và cho cả bà nữ hộ sinh nữa, điều này khiến Levin lúng túng,
nhưng tính hiếu khách không cho phép chàng để Đarya Alecxandrovna thuê ngựa ở
ngoài, và hơn nữa, chàng biết số tiền hai mươi rúp chi phí về cuộc hành trình
này rất cần cho Đôly; tình cảnh của Đarya Alecxandrovna rất eo hẹp về mặt tiền
nong và vợ chồng Levin lo cho bà như cho chính mình.
Theo ý kiến Levin, Đarya
Alecxandrovna khởi hành từ trước bình minh. Đường tốt, xe êm, ngựa vui vẻ phi
nước kiệu và trên chiếc ghế ngồi đánh xe, ngoài gã xà ích ra, còn có người thứ
ba do Levin phái đi làm tuỳ tùng cho bà chị vợ để thêm phần an toàn. Đarya
Alecxandrovna ngủ thiếp đi mãi tới khi đến gần quán hàng, nơi phải thay ngựa,
bà mới thức giấc.
Sau khi dùng trà ở chính người nông
dân sung túc, nơi Levin đã dừng chân khi đến thăm Xvyajxki, sau khi nói chuyện
với nhóm phụ nữ về con cái và nghe ông già hết lời ca ngợi bá tước Vronxki,
Đarya Alecxandrovna tiếp tục lên đường vào lúc mười giờ. Ở nhà, quá bận bịu vì
con cái, bà chẳng bao giờ có thì giờ suy nghĩ. Bù lại, trong chặng đường bốn
tiếng đồng hồ này, tất cả những ý nghĩ trước đây bị dẹp xuống nay ùa vào tâm
trí và bà ngẫm ngợi về cuộc đời như xưa nay chưa từng nghĩ thế bao giờ, quan
sát nó dưới mọi khía cạnh. Những ý nghĩ đó làm cho chính bà ngạc nhiên. Thoạt
tiên, bà nghĩ đến lũ con mà bà vẫn lo lắng tới, mặc dầu phu nhân và nhất là
Kitty (bà đặt hi vọng vào nàng nhiều hơn) đã hứa trông nom: "Miễn là Masa
đừng có lặp lại những trò dại dột, Grisa đừng bị ngựa đá và Lili đừng bị đầy
bụng". Nhưng sau đó, những vấn đề hiện tại nhường chỗ cho những vấn đề sắp
tới trước mắt. Bà tự nhủ mùa đông tới phải kiếm một gian nhà khác, thay đổi đồ
đạc trong phòng khách và may áo lông thú cho đứa con gái lớn. Rồi những vấn đề
của một tương lai xa hơn hiện ra: bà sẽ làm thế nào cho các con nên người?
"Con gái thì còn dễ, bà nghĩ, nhưng còn con trai?".
"Được lắm, hiện nay, mình còn chăm
sóc Grisa, nhưng đó chỉ vì bây giờ mình còn rảnh rỗi, mình chưa có mang đấy
thôi. Tất nhiên đừng trông mong gì Xtiva, vô ích. Có kẻ hầu người hạ tử tế,
mình sẽ có thể lo liệu được cho chúng nó. Nhưng nếu mình lại có mang…". Và
bà nghĩ thật bất công thay, nỗi bất hạnh đè nặng trên cái kiếp đàn bà: mang
nặng đẻ đau.
"Đẻ thì không sao, nhưng mang
cái thai mới là điều đáng sợ nhất!", bà vừa nghĩ vừa nhớ đến lần có thai
vừa rồi và cái chết của đứa con sau cùng ấy. Và bà nhớ lại câu chuyện với một
thiếu phụ trẻ trong quán.
Khi bà hỏi chị ta có con không, chị
nông dân xinh đẹp ấy trả lời:
- Em có một đứa con gái nhỏ, nhưng
Chúa đã giải thoát cho em khỏi phải nuôi nó, chúng em đã chôn nó trong tuần
chay rồi.
- Chị có thương tiếc nó lắm không? -
Đarya Alecxandrovna hỏi.
- Thú thật là không. Ông cụ em cứ
thế này cũng đã đông cháu rồi. Có con chỉ tổ lo thôi. Chẳng còn thì giờ làm
việc gì cả. Đó là sợi chỉ buộc chân, thế thôi.
Đarya Alecxandrovna thấy câu trả lời
thật ghê tởm mặc dầu người thiếu phụ nom đầy vẻ duyên dáng hồn hậu; nhưng giờ
đây, lời nói bất giác trở lại trong trí bà. Những câu nói trắng trợn chứa đứng
một phần sự thật.
"Tóm lại, Đarya Alecxandrovna
vừa nghĩ vừa điểm lại mười lăm năm ăn ở với chồng: có mang, nôn mửa, đâm ra đần
độn, dửng dưng với tất cả và nhất là xấu đi. Ngay cả Kitty, trẻ và xinh như
thế, mà cũng xấu đi nhiều, còn mình, khi có chửa thì trông đến gớm ghiếc, mình
biết lắm. Sinh nở, đau đớn, cái cực hình của phút cuối cùng trở dạ… rồi cho con
bú, những đêm không ngủ, những cơn đau kinh khủng ấy…"
Chỉ nhớ lại những vết nứt nẻ đầu vú
mà hầu như đẻ đứa con nào cũng thấy xuất hiện, Đarya Alecxandrovna đã rùng
mình. "Tiếp đó là tật bệnh của lũ trẻ, phải luôn luôn lo lắng; rồi nào là
việc giáo dục, nào những thói xấu (bà nhớ lại cái tội của con bé Masa ở vườn
phúc bồn tử), việc học hành, môn la tinh: tất cả những cái đó thật khó hiểu và
khó khăn biết mấy. Và đáng sợ hơn cả là những đứa trẻ ấy lăn ra chết". Và
một lần nữa lại hiện lên trong tâm trí cái kỉ niệm tàn nhẫn không ngừng nhói
buốt trong tấm lòng người mẹ của bà: cái chết của đứa bé sơ sinh vừa đây của bà
bị bệnh yết hầu cưới đi, đám tang nó, sự thờ ơ của mọi người quanh chiếc quan
tài nhỏ màu hồng và nỗi đau thương đơn chiếc của bà trước vầng trán nhỏ trắng
muốt với những mớ tóc mai loăn xoăn cùng cái miệng xinh xinh hé mở, ngỡ ngàng,
mà bà thoáng thấy lần cuối, lúc nắp quan tài hồng hồng điểm một hình thập tự
ren sập xuống.
"Và vì sao lại có tất cả những
cái ấy! Nó dẫn đến kết quả gì? Mình chẳng có được lấy một phút nào thảnh thơi:
khi thì chửa, khi thì nuôi con, lúc nào cũng cau có, mệt rũ, khả ố với mọi
người xung quanh và với chồng; và chịu tất cả những cái đó để sinh ra đời những
đứa trẻ xấu số, kém giáo dục và nghèo hèn ư? Nếu hè này không kéo cả nhà đến ở
với Levin thì không biết mình sẽ xoay xở thế nào. Tất nhiên Kitty và Koxtia rất
tế nhị, khiến ta không thấy ngượng gì cả; nhưng không thể cứ kéo dài thế mãi.
Khi có con, họ sẽ không thể giúp đỡ ta được nữa: ngay bây giờ họ cũng không còn
phong lưu lắm đâu: Ba thì hầu như chẳng còn giữ lại gì cho bản thân ba nên cũng
không thể đỡ đần mình được. Vậy mình không thể đơn độc nuôi các con, đành nhờ
cậy người khác, thật nhục nhã. Cứ cho rằng mọi việc đều chu toàn, mình không
mất đứa con nào nữa và mình lo được tàm tạm cho chúng học hành. Chỉ mong ước
nhiều nhất là chúng đừng trở nên hư hỏng. Mình chỉ muốn có thế thôi. Biết bao
đau khổ, cực nhọc để đạt tới đó!… Đời mình thế là bỏ đi rồi!". Bà lại nhớ
đến lời người thiếu phụ đã nói và một lần nữa, thấy phẫn nộ khi ôn chuyện đó;
nhưng bà vẫn công nhận trong những lời đó có một phần sự thật chua chát.
- Còn xa không, Mikhail? - Đarya
Alecxandrovna hỏi người thủ hạ để tránh những ý nghĩ làm bà sợ hãi.
- Người ta bảo đi hết cái làng kia
thì còn bảy dặm nữa.
Sau khi qua làng, xe đi vào một cái
cầu nhỏ. Một tốp phụ nữ, mang những bó dây trên lưng, chuyện trò vui vẻ, lúc đó
cũng qua cầu. Họ dừng lại tò mò nhìn cỗ xe ngựa đi qua. Đarya Alecxandrovna
thấy tất cả những bộ mặt ấy hướng về phía bà đều lành mạnh, linh hoạt và như
trêu chọc bà do niềm vui sống toát ra từ đó. "Ai nấy đều sống và hưởng thụ
cuộc đời, Đarya Alecxandrovna tiếp tục nghĩ khi xe đã vượt qua những chị nông
dân, leo lên một sườn dốc và khi bà lại khoan khoái lắc lư người theo nhịp ngựa
phi nước kiệu, trên lò xo mềm mại của cỗ xe cũ kĩ. Còn mình thì vừa thoát khỏi
cái thế giới làm mình chết mòn như thoát khỏi một nhà tù: mãi bây giờ mình mới
có thể bình tâm lại một lúc ngắn ngủi. Tất cả phụ nữ: cả những người đàn bà nọ,
cả cô em Natalya của mình, cả Varenca lẫn Anna, mà mình đang trên đường đến
thăm, đều biết thế nào là sống, tất cả, trừ mình ra…"
"Họ đổ xô vào công kích Anna.
Tại sao? Liệu mình có hơn gì cô ấy không? Mình đây, ít ra mình còn có người
chồng mà mình yêu. Không phải đã như ý muốn, nhưng mình yêu anh ấy, còn Anna,
cô ta không yêu chồng. Vậy cô ấy có tội gì kia chứ? Cô ấy muốn sống. Chính Chúa
đặt trong tâm hồn cô ta nhu cầu đó. Có thể vào địa vị ấy, mình cũng sẽ hành
động như cô ta. Cho đến nay mình vẫn còn băn khoăn không biết là vào cái đận
kinh khủng khi cô ấy đến gặp mình ở Moskva, mình nghe theo cô ấy như thế có
đúng không. Đáng lẽ bấy giờ mình phải bỏ chồng và bắt đầu lại từ đầu. Giá như
thế mình sẽ có thể yêu và được yêu thật sự. Bây giờ liệu có hơn gì không? Mình
không trọng anh ấy, mình chỉ cần đến anh ấy, bà tự nhủ khi nghĩ đến chồng, và
mình phải chịu đựng anh ta. Có hơn gì không? Dạo ấy, ắt còn có người ưa mình,
mình hãy còn đẹp", Đarya Alecxandrovna tiếp tục nghĩ và bỗng thèm soi
gương. Bà có một tấm gương nhỏ đi đường để trong bọc và rất muốn lấy ra; nhưng
nhìn vào lưng gã xà ích và người thủ hạ lắc lư trên ghế, bà cảm thấy nếu một
trong hai người quay lại thì bà sẽ xấu hổ lắm, nên đành thôi.
Nhưng dù không soi gương, bà vẫn
nghĩ bây giờ cũng chưa phải đã quá muộn; và bà nhớ đến Xergei Ivanovich đã tỏ
ra đặc biệt ưu ái đối với bà, ông bạn Turovxưn tốt bụng của Xtiva đã giúp bà
chăm nom các con khi chúng sốt phát ban và đã mê bà. Lại còn một gã rất trẻ cho
là bà đẹp nhất trong ba chị em, theo lời chồng bà bông lơn kể lại. Và những
chuyện tình duyên say đắm nhất, không tưởng nhất cứ dựng lên trong tâm trí bà,
"Anna đã làm đúng, mình sẽ không bao giờ kết tội cô ấy. Bản thân cô ấy
hạnh phúc, cô ấy lại làm cho một người khác hạnh phúc, cô ấy không ngu độn đi
như mình và hẳn cô ấy vẫn tươi trẻ, vẫn sắc sảo, vẫn cởi mở như xưa",
Đarya Alecxandrovna nghĩ thầm và thoáng nở một nụ cười ranh mãnh trong khi dựng
lên, song song với thiên diễm tình của Anna, một chuyện gần giống như thế với
một người đàn ông tưởng tượng, sẽ yêu bà. Cũng như Anna, bà thú hết với chồng.
Rồi vẻ ngạc nhiên và bối rối của Stepan Ackađich khi nghe tin đó, khiến bà mỉm
cười.
Bà tới chỗ ngoặt từ đường cái lớn rẽ
vào con đường dẫn tới Vozđvijenxcoie, trong tâm trạng mơ mộng triền miên đó.
Chương
17
Gã xà ích dừng ngựa và nhìn sang bên
phải, về phía cánh đồng lúa loã mạch có toán nông dân đang ngồi cạnh một chiếc
xe tải. Người thủ hạ định nhảy xuống khỏi ghế nhưng lại thay đổi ý kiến, và
hách dịch quát gọi một nông dân, vẫy bác lại gần. Cơn gió nhẹ, lúc đi đường còn
thấy hây hẩy, giờ tắt hẳn khi họ dừng lại; ruồi trâu sà đến bâu chi chít vào
bầy ngựa đầm đìa mồi hôi đang tức tối xua chúng đi. Tiếng lưỡi hái lanh tanh
bên xe tải bỗng ngừng bặt. Một nông dân đứng lên và lại gần cỗ xe ngựa.
- Thế nào, anh mọc rễ ra đấy à! -
Người thủ hạ cất giọng cáu kỉnh quát bác nông dân đang thong thả tiến đến, đôi
chân đất bước trên con đường gồ ghề và khô nẻ. - Anh có đến hay không?
Người đó - một ông già tóc xoăn chít
bằng dây vỏ cây, lưng còng đen xạm mồ hôi - vội rảo bước đến chỗ xe đỗ và vịn
bàn tay rám nắng vào cái chắn bùn.
- Vozđvijenxcoie, nhà các quan chủ
ư? Nhà bá tước à? - lão nhắc lại - Chỉ việc leo lên cái dốc kia rồi rẽ tay trái
là vào ngay lối đi và tới nơi thôi. Các vị muốn gặp ai? Đích thân bá tước à?
- Họ có nhà không, hở bác? - Đarya
Alecxandrovna nói, không chỉ đích danh ai vì bà không biết hỏi lão nông dân này
về Anna như thế nào cho phải.
- Chắc là có, - lão vừa nói vừa lạch
bạch dậm bước tại chỗ, làm hằn vết chân trần năm ngón trên lớp bụi đường. - Tôi
chắc có, - lão nhắc lại, rõ ràng muốn kể lể dài dòng hơn. - Mới hôm qua, họ còn
có khách. Họ toàn tiếp khách sang… Chú mày muốn gì chứ? - lão vừa hỏi vừa quay
về phía một gã thanh niên ngồi cạnh xe tải đang lớn tiếng nói với lão. à, phải
rồi! Lúc nãy, họ cưỡi ngựa qua đây để đến xem máy gặt. Bây giờ, hẳn họ về nhà
rồi. Thế các vị ở đâu đến?
- Ồ xa lắm, - gã xà ích vừa nói vừa
trèo lên ghế.
- Vậy thì cũng không bao xa nữa phải
không?
- Thì tôi đã bảo chú là đến nơi rồi
mà. Chú cứ đi quá cái dốc… - ông lão vừa nói vừa lấy ngón tay gõ gõ vào cái
chắn bùn.
Đến lượt một nông dân trẻ tuổi lực
lưỡng tiến lại gần.
- Liệu đến khi gặt lúa về có việc
làm không? - anh ta hỏi.
- Lão không biết, anh bạn trẻ ạ.
- Thế là chú hiểu rồi đấy, chú rẽ
sang trái là vào đúng ngay đó, - lão nông dân nói, rõ ràng miễn cưỡng phải chia
tay giữa lúc còn muốn chuyện gẫu thêm lát nữa.
Gã xà ích khẽ quất đàn ngựa nhưng
vừa đi vào đường rẽ, lão nông dân đã lớn tiếng gọi họ:
- Dừng lại! Này, anh bạn, dừng lại!
- có tiếng hai người kêu. Gã xà ích làm theo.
- Họ kia rồi! Kia kìa! - lão nông dân
kêu to.
- Họ đi cả đoàn! - lão nói tiếp và
chỉ bốn người cưỡi ngựa cùng một chiếc xe ghế dài đang tiến lại gần đường cái.
Đó là Vronxki, gã giô kê, Anna và Vexlovxki cưỡi ngựa, quận chúa Vacvara và
Xvyajxki ngồi xe. Họ đi xem những máy gặt mới mua hoạt động ra sao.
Khi cỗ xe dừng lại 1, các kị sĩ bèn
cho ngựa đi bước một. Anna cùng Vexlovxki đến trước tiên. Nàng cưỡi một con
ngựa Anh nòi "cóp" 2, tầm vóc trung bình, chắc nịch, đuôi ngắn và bờm
xén, ung dung tiến lại. Cái đầu xinh xắn đội mũ đứng thành loà xoà những búp
tóc đen nhánh, đôi vai tròn trặn, thân hình bó gọn trong xiêm áo nữ kị sĩ màu
đen cùng dáng ngồi ngựa bình tĩnh và duyên dáng của nàng khiến Đôly ngỡ ngàng.
Thoạt đầu, bà thấy Anna cưỡi ngựa
khí khó coi. Trong ý nghĩ Đarya Alecxandrovna, việc phụ nữ cưỡi ngựa là một
kiểu làm đỏm trẻ trung và phóng túng mà bà cho là không hợp với tình cảnh hiện
tại của Anna; nhưng khi nhìn gần nàng, bà lập tức thay đổi ý kiến. Trong cả tư
thế, y phục lẫn cử chỉ của Anna, mọi nét đều thanh lịch mà vẫn bình dị, điềm
đạm và đường hoàng đến mức không có gì để tự nhiên hơn.
Bên cạnh Anna, trên một con ngựa kị
binh màu xám rất hăng, Vaxya Vexlovxki đầu đội mũ nồi Ecot, phất phơ những dải
băng, hai bắp chân to tướng duỗi thẳng ra đằng trước, ngạo nghễ đi tới, và Đarya
Alecxandrovna không thể nén được một nụ cười tinh quái khi nhận ra anh ta.
Vronxki đi sau hai người. Chàng cưỡi
một con ngựa nòi màu hồng nâu rõ ràng bị khích động trong lúc phóng nước đại.
Chàng giật dây cương ghìm nó lại. Tiếp đến một Gã nhỏ bé mặc quần áo giôkê.
Theo sau các kị sĩ là Xvyajxki và quận chúa ngồi trong cỗ xe ghế dài mới tinh
do một con ngựa đen khoẻ mạnh kéo.
Mặt Anna ngời lên một nụ cười sung
sướng khi nàng nhận ra Đôly trong cái dáng dấp nhỏ bé nép trong góc cỗ xe ngựa
cũ kĩ. Nàng reo lên, giật thót mình trên yên ngựa và giục ngựa phi tới. Đến
ngang tầm xe, nàng nhảy xuống không cần ai đỡ, và vén cao váy nữ kị binh, nàng
chạy tới Đôly.
- Quả đúng như em đoán, nhưng em vẫn
chưa dám tin là thực. Thật vui quá! Chao, chị không thể tưởng tượng là em sung
sướng biết bao, - nàng nói, lúc áp mặt vào mặt Đôly mà hôn, lúc nhích ra, mỉm
cười ngắm bà. - Alêxây, anh hãy xem này, hạnh phúc biết bao! - nàng vừa nói vừa
ngảnh về phía Vronxki lúc đó đã xuống ngựa và đang đi lại chỗ họ.
Sau khi ngả chiếc mũ đứng thành màu
xám ra chào, Vronxki đến bên Đôly.
- Chị đến chơi thế này, chúng tôi
rất vui sướng, chàng nói nhấn mạnh từng tiếng thốt ra và mỉm cười để lộ hàm
răng trắng khoẻ mạnh Vaxya Vexlovxki không xuống ngựa, ngả mũ chào bà khách mới
tới và vui vẻ vẫy mũ trên đầu.
- Đó là quận chúa Vacvara, - Anna
nói để trả lời cái nhìn dò hỏi của Đôly khi chiếc xe ghế dài tới gần.
- À! - Đôly nói, và mặt bà bất giác
lộ vẻ khó chịu.
Quận chúa Vacvara là một bà cô
chồng; bà biết bà ta từ lâu và vẫn coi khinh. Bà biết suốt đời quận chúa
Vacvara chỉ ăn bám những bà con giầu có; việc bà hiện sống ở nhà Vronxki, vốn
chẳng có họ hàng gì khiến Đôly thấy nhục cho gia đình nhà chồng. Anna nhận thấy
vẻ mặt đó của Đôly; nàng bối rối, đỏ mặt, buông váy xuống và vướng chân vào đó.
Đarya Alecxandrovna đến bên xe ghế
dài và lạnh lùng chào quận chúa. Bà cũng quen Xvyajxki. Ông này hỏi thăm sức
khoẻ anh bạn độc đáo cùng cô vợ trẻ 3 và sau khi nhìn thoáng chiếc xe cũ kĩ với
cỗ ngựa thắng xộc xệch cùng những chắn bùn vá víu, ông bèn mời các bà lên xe
ghế dài.
- Còn tôi thì đi xe này, - ông nói.
- Con ngựa này thuần tính và quận chúa lái khéo lắm.
- Không, ông cứ ngồi đấy, Anna vừa
tới chỗ họ bèn nói, - hai chúng tôi sẽ đi xe đó. Và nàng khoác tay Đôly kéo đi.
Đarya Alecxandrovna choáng mắt vì cỗ
xe sang trọng đàn ngựa đẹp đẽ và những bộ mặt thanh lịch và rờ rỡ vây quanh bà.
Nhưng bà ngạc nhiên nhất về sự thay đổi ở nàng Anna yêu quý và thân thuộc. Một
phụ nữ khác, ít chú tâm hơn, trước đây chưa biết Anna và nhất là chưa từng băn
khoăn với những ý nghĩ đã khuấy động tâm hồn Đarya Alecxandrovna trên đường tới
đây, ắt sẽ không nhận thấy có gì đặc biệt ở Anna. Nhưng Đôly thì sửng sốt về
cái đẹp thoáng qua chỉ lộ ra ở người phụ nữ trong những phút yêu đương, mà lúc
này bà thấy trên mặt Anna. Mọi nét trên mặt nàng: từ những lúm đồng tiền hằn rõ
trên má và trên cằm, từ nếp môi đến nụ cười như phảng phất bay quanh mặt, từ
ánh mắt, cử chỉ duyên dáng và nhanh nhẹn, giọng nói đầy đặn, cho đến cả cái
cách nàng trả lời Vronxki nửa bực dọc nửa thân mật, khi anh ta xin phép cưỡi
con ngựa của nàng, luyện cho nó phi chân phải, tất cả đều quyến rũ vô cùng;
hình như nàng cũng biết thế và lấy làm vui thích. Ngồi lên xe rồi, hai người
đột nhiên thấy lúng túng. Anna ngượng nghịu dưới con mắt chăm chú, dò hỏi của
Đôly đăm đăm nhìn nàng. Về phía Đôly, sau câu nói của Xvyajxki, bà đâm xấu hổ
vì cỗ xe cũ kĩ đầy bụi mà Anna đã lên ngồi cùng. Gã xà ích Filip và người thủ
hạ cũng có cảm giác đó. Anh chàng thủ hạ, để che giấu nỗi bối rối của mình, cứ
xun xoe với các bà, nhưng gã xà ích Filip thì lộ vẻ hầm hầm và chuẩn bị tư
tưởng không để cái hào nhoáng kia làm loá mắt. Gã cười mỉa con ngựa đen nhánh
và cả quyết trong thâm tâm rằng cái thứ ngựa như thế giỏi lắm chỉ thắng vào xe
ghế dài để đi "du ngạn" 4 là tốt, chứ không bao giờ chạy nổi một mạch
bốn mươi dặm giữa trời nóng nực.
Đám nông dân ngồi quanh xe tải đứng
dậy cả và vừa tò mò ngắm cuộc gặp gỡ vừa bàn tán:
- Họ hài lòng lắm, đã lâu chưa gặp
nhau mà, - ông lão tóc xoăn buộc dây vỏ cây nói.
- Này, bác Ghêraximôp, giá được con
ngựa giống đen kia mà chở cỏ về thì được việc quá, hẳn là chẳng lâu la gì!
- Ô! Xem kìa, có phải là một phụ nữ
mặc quần không? - một người trong bọn chỉ Vaxya Vexlovxki đang cưỡi con ngựa có
bộ yên dùng cho phụ nữ.
- Không phải, đàn ông đấy chứ. Chú
xem, anh ta nhẩy lên nhẹ nhàng thế kia mà!
- Thế nào, các cậu, ta không ngủ
trưa à?
- Đến giờ rồi! - ông lão nói và liếc
nhìn mặt trời. - Quá trưa rồi đấy. Cầm hái làm đi!
--------------------------------
1 Đây chỉ cỗ xe của Đôly
2 Loại ngựa cưỡi chân ngắn, thân mập
3 Chỉ vợ chồng Lêvin
4 Bản tiếng Pháp là
"promenage". Chính là là "promenade" (dạo chơi) nhưng gã xà
ích nói sai. Chúng tôi tạm dịch là "du ngạn" (do chữ "du
ngoạn" đọc chệch đi).
Chương
18
Anna nhìn bộ mặt gầy guộc, bơ phờ
của Đôly mà bụi đường càng làm nổi bật những nếp nhăn và định nói ra điều nàng
nghĩ, nghĩa là bảo bà đã gầy đi: nhưng chợt nghĩ bản thân mình lại đẹp ra, mà
cái nhìn của Đôly cũng nói lên điều đó, nàng bèn thở dài và xoay ra nói chuyện
mình.
- Chị nhìn em, - nàng nói, - và chị
tự hỏi liệu em có thể sung sướng trong hoàn cảnh mình không chứ gì? Thế thì… em
lấy làm xấu hổ mà thú thật với chị… thực tình em… em sung sướng một cách không
thể tha thứ được. Những điều xảy đến với em đúng là do phép mầu vậy. Thật y như
khi tỉnh dậy sau một cơn ác mộng gớm ghiếc và thấy mọi kinh hoàng đến qua hẳn.
Em đã bừng tỉnh dậy. Em sống sót qua thời kì tàn khốc ấy và bây giờ, nhất là từ
khi ở đây, em thật sung sướng vô cùng! - nàng vừa nói vừa nhìn Đôly với nụ cười
rụt rè, dò hỏi.
- Tôi rất mừng! - Đôly mỉm cười nói,
giọng lạnh lùng hơn trong ý định. - Tôi rất mừng cho cô. Tại sao cô không viết
thư cho tôi?
- Tại sao ư?… Vì em không dám… chị
quên mất hoàn cảnh em rồi sao.
- Cô không dám viết thư cả cho tôi
ư! Giá cô biết là tôi… Tôi cho rằng…
Đarya Alecxandrovna định kể lại
những cảm nghĩ ban sáng nhưng không hiểu sao lại thấy không đúng lúc.
- Thôi, ta sẽ bàn chuyện đó sau.
Những nhà gì thế kia? - bà hỏi, muốn lái sang chuyện khác và chỉ những mái nhà
xanh, đỏ, thấp thoáng sau hàng giậu dạ hợp và tử đinh hương còn tươi. - Trông
như một thành phố nhỏ ấy.
Nhưng Anna không trả lời câu bà hỏi.
- Không, không, chị nghĩ thế nào về
hoàn cảnh em? - nàng hỏi.
- Tôi đồ rằng… - Đarya Alecxandrovna
định nói thì vừa lúc ấy Vaxya Vexlovxki đã luyện được cho ngựa của Anna phi
chân phải, phóng vèo qua rất nhanh cạnh họ, người nhún nhẩy nhịp nhàng trên
chiếc yên phụ nữ bằng da thuộc.
- Được rồi, Anna Arcadievna ạ! - anh
ta nói.
Anna không buồn nhìn anh ta; nhưng,
một lần nữa Đarya Alecxandrovna lại cảm thấy khó lòng mở đầu câu chuyện dài
dòng này trên xe ngựa, nên đành tóm tắt những ý nghĩ của mình.
- Tôi chẳng cho là thế nào cả, - bà
nói tiếp, - bao giờ tôi cũng yêu mến cô, mà khi yêu một người, ta yêu trọn vẹn
con người đó y nguyên như trong thực tế chứ không phải như trong ước muốn của
ta.
Anna quay đi không nhìn vào mặt bà
bạn nữa và hấp háy mắt (một thói quen mới của nàng mà Đôly chưa từng thấy), bắt
đầu suy nghĩ, muốn hiểu thấu hoàn toàn ý nghĩa lời nói đó. Rồi hẳn là đã hiểu như
ý mình muốn, nàng nhìn thẳng vào Đôly.
- Ví thể chị có tội lỗi trong lương
tâm, - nàng nói, - thì việc chị đến thăm và nói với em những lời này cũng sẽ
chuộc lại được tất cả.
Và Đôly thấy nàng rơm rớm nước mắt.
Bà xiết chặt tay Anna không nói gì.
- Thế những nhà này là nhà gì đây?
Sao nhiều đến thế! bà nhắc lại sau một phút im lặng.
- Đó là nhà người làm, trại nuôi
ngựa, chuồng ngựa, Anna trả lời. Bãi cỏ cho gia súc bắt đầu từ đây. Tất cả chỗ
này trước đây đều bỏ hoang, nhưng Alecxei đã khôi phục lại hết. Anh ấy yêu
trang trại này lắm và em rất ngạc nhiên thấy anh ấy đâm ra say mê khai khẩn
ruộng đất. Với lại, đây là một con người có bản chất hết sức phong phú! Bất cứ
bắt tay vào việc gì, anh ấy cũng làm rất trội. Không những anh ấy không bao giờ
chán mà còn say mê với việc mình làm nữa kia. Theo như em biết, anh ấy trở nên
tiết kiệm, thành điền chủ xuất sắc, thậm chí còn hà tiện nữa… Nhưng chỉ trong
công việc canh tác thôi, vì anh ấy vẫn tiêu hàng vạn rúp không cần tính toán, -
nàng nói với nụ cười vừa sung sướng vừa tinh quái thường thấy ở phụ nữ khi nhắc
đến những cá tính sâu kín của người yêu mà chỉ riêng họ nhìn thấy. - Chị có
thấy toà nhà to kia không? Đó là bệnh viện mới. Em chắc xây cũng đến hơn mười
vạn rúp. Đó là cái thích thú 1 hiện nay của anh ấy. Và chị có biết do đâu anh
ấy lại thế không? Nông dân xin anh ấy nhượng lại theo giá rẻ mấy cánh đồng cỏ;
anh ấy từ chối và em trách anh ấy keo kiệt. Tất nhiên, không phải chỉ vì thế
thôi, đó là cả một mớ nguyên nhân gộp lại; anh ấy liền làm nhà thương này để
chứng tỏ mình không phải là đồ keo kiệt, chị hiểu chứ. Đó là chuyện nhỏ nhen 2,
nếu chị muốn cho là thế cũng được; nhưng chính vì thế em càng yêu anh ấy hơn.
Bây giờ, chị sắp sửa thấy nhà chúng em đấy. Nhà xây từ đời ông nội và anh ấy
không thay đổi gì ở bên ngoài cả.
- Đẹp thật! - Đôly trầm trồ ngắm
ngôi nhà có hàng cột chạy quanh, nổi bật trên vòm lá xanh óng của những cây cổ
thụ.
- Phải không chị? Và đứng trên gác
hai mà ngắm phong cảnh thì tuyệt.
Họ đi vào sân rải sỏi điểm một
khoảnh đất trồng hoa mà hai người làm vườn đã viền đá bọt xung quanh và dừng
lại trước thềm nhà rải thảm.
- À, họ đã về đến nơi rồi! - Anna
thốt lên khi thấy có người dẫn ngựa cưỡi về chuồng.
- Con vật mới đẹp làm sao, chị nhỉ?
Nói "cóp" đấy. Nó là con ngựa cưng của em đấy. Dẫn nó lại đây và cho
tôi ít đường. Bà tước đâu? - nàng hỏi hai người hầu mặc quần áo nâu đang chạy
tới.
- À, anh ấy kia rồi! - nàng nói khi
trông thấy Vronxki đến đón họ.
- Mình định xếp quận chúa nghỉ đâu?
Vronxki hỏi Anna bằng tiếng Pháp và không chờ trả lời, chàng lại chào Đarya
Alecxandrovna và lần này hôn tay bà.
- Có lẽ ở phòng lớn có bao lơn
chăng?.
- Ồ, không, xa quá! Phòng trong góc
tiện hơn, để chị em tôi còn gặp nhau luôn chứ. Ta đến đấy đi, - Anna nói và cho
con ngựa cưng miếng đường người hầu vừa mang đến.
- Thế là ông quên nhiệm vụ rồi, nàng
bảo Vexlovxki đang bước lên thềm nhà.
- Xin lỗi, tôi có đường đầy túi đây,
- anh ta mỉm cười đáp và luồn hai ngón tay vào túi gi lê.
- Nhưng ông đến chậm quá, - nàng nói
tiếp và lấy khăn lau bàn tay bị ướt vì cho ngựa ngoạm đường. Anna quay về phía
Đôly.
- Chị ở chơi lâu không? Một ngày
thôi ư? Không được!
- Tôi đã hẹn thế rồi! Với lại còn
các cháu… - Đôly nói, ngượng ngùng vì phải lôi cái túi đi đường xoàng xĩnh ra
khỏi xe và vì biết chắc mặt mình đầy bụi.
- Không, chị Đôly, chị thân mến của
em… Nhưng ta sẽ liệu sau. Đi nào, đi nào! - và Anna dẫn Đôly vào buồng dành cho
bà.
Buồng này không lộng lẫy bằng căn
buồng Vronxki định xếp cho bà và Anna xin lỗi về điều đó. Nhưng nó vẫn sang
trọng hơn mọi thứ buồng Đôly từng ở và gợi cho bà nhớ tới những khách sạn đẹp
nhất ở nước ngoài.
- Ôi, chị thân mến, em sung sướng
quá! - Anna nói và ngồi xuống cạnh Đôly một lát, nàng vẫn mặc bộ đồ kị sĩ.
- Chị kể em nghe về gia đình chị đi.
Em có thoáng gặp anh Xtiva một lát. Nhưng anh ấy không biết kể về các cháu.
Tanya, đứa cháu gái cưng của em ra sao rồi! Chắc nó lớn lắm rồi nhỉ?
- Ừ, cháu lớn lắm, - Đarya
Alecxandrovna đáp gọn lỏn, bà ngạc nhiên thấy mình nói đến con cái một cách
lạnh lùng đến thế. - Chúng tôi ở nhà Levin dễ chịu lắm, - bà nói tiếp.
- Giá trước kia em biết chị không
khinh em, - Anna nói… - Biết thế thì em đã mời cả gia đình chị đến ở với chúng
em. Xtiva là bạn cũ của Alecxei, - nàng nói tiếp và bỗng nhiên đỏ mặt.
- Vâng, nhưng chúng tôi ở đằng ấy
cũng dễ chịu lắm, - Đôly bối rối đáp lại.
- Đúng thế đấy, em mừng quá nên đâm
ra ăn nói nhảm nhí. Em rất sung sướng được gặp chị, chị thân yêu của em! - Anna
vừa nói vừa hôn chị dâu lần nữa. - Chị vẫn chưa nói cho em biết chị nghĩ gì về
em và em muốn biết tất cả. Nhưng em hài lòng vì chị thấy em như thế này. Em
mong hơn hết là người ta đừng cho là em định chứng minh cái gì. Em chẳng muốn
chứng minh gì hết, em chỉ muốn sống, thế thôi; không làm hại ai kể cả bản thân
mình. Em rất có quyền như thế, phải không chị? Với lại, chuyện dài lắm, chúng
ta sẽ còn tha hồ hàn huyên. Em đi thay quần áo đây; em sẽ phái hầu phòng đến
cho chị.
--------------------------------
1 Dada (tiếng Pháp trong nguyên
bản).
2 C' est une petitessse (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
Chương
19
Còn lại một mình, Đarya
Alecxandrovna xem xét căn buồng với con mắt người nội trợ. Tất cả mọi thứ bà
nhìn thấy khi đến gần ngôi nhà này, khi đi thăm suốt lượt, cũng như ở căn phòng
này đều mang dấu vết sang trọng và vẻ xa hoa của phương Tây mà bà chỉ biết qua
các tiểu thuyết Anh; chưa bao giờ bà thấy cái gì tương tự như thế ở nông thôn
Nga. Mọi thứ đều mới, từ giấy sơn Pháp đến tấm thảm phủ kín sàn nhà. Cái giường
lò xo với nệm nhỏ, cái gối dài kì quặc và những gối nhỏ bọc áo gối bằng tơ
sống. Bàn rửa mặt bằng đá hoa, ghế tựa dài, bàn tròn, đồng hồ bằng đồng đen
trên lò sưởi, rèm cửa sổ, màn cửa ra vào, mọi thứ đều mới và đắt tiền.
Chị hầu phòng chỉnh tề đến giúp
việc, kiểu tóc và áo còn "mốt" hơn tóc và áo Đôly, chị ta cũng mới và
đắt tiền như mọi thứ trong phòng này.
Đarya Alecxandrovna ưng thái độ lễ
phép và ân cần chị ta, nhưng vẫn ngường ngượng khi có chị ta ở bên; bà xấu hổ
vì chiếc áo ngủ mạng chi chít mang nhầm theo; bà đỏ mặt vì những miếng vá và
những chỗ mạng mà ở nhà thì bà hãnh diện biết bao. Ở nhà rõ ràng là sáu chiếc
áo ngủ cần có hăm bốn arsin 1 vải năngxuc 2, mỗi arsin giá sáu mươi lăm kopeik,
vị chi là hơn mười lăm rúp chưa kể công may lẫn khuy cài, và như vậy tiết kiệm
được khối tiền. Nhưng trước mặt chị hầu phòng, nếu bà không cảm thấy tủi nhục
thì ít ra cũng ngượng ngùng.
Đarya Alecxandrovna nhẹ hẳn người
khi Annuska 3 mà bà quen từ lâu, bước vào phòng. Nữ chủ nhân cho gọi chị hầu
phòng người Pháp và Anna ở lại hầu Đarya Alecxandrovna. Rõ ràng Annuska rất
mừng thấy Đôly tới nên chuyện trò không dứt. Đôly nhận thấy chị ta muốn bày tỏ
ý kiến về hoàn cảnh nữ chủ nhân và đặc biệt về mối tình cùng sự tận tâm của bá
tước với Anna Arcadievna, nhưng Đôly khôn khéo lái đi khi chị ta vừa mới đả
động đến vấn đề này.
- Cháu được nuôi lớn lên cùng với cô
Anna Arcadievna, cháu quý cô nhất trên đời, việc phán xét đâu đến phận chúng
ta, phải không ạ? Và xem ra bá tước yêu cô ghê lắm…
- Này, tôi nhờ chị nhé, nếu tiện chị
bảo giặt hộ tôi cái này, - Đarya Alecxandrovna ngắt lời.
- Thưa bà được ạ. Ở đây có hai chị lo
liệu riêng việc ấy và quần áo đều giặt bằng máy. Đích thân bá tước sắp đặt tất
cả. Một người chồng như vậy…
Đôly hài lòng thấy Anna bước vào và
do đó, chấm dứt câu chuyện phiếm của Annuska. Anna mặc áo dài vải gai nõn rất
giản dị. Đôly chăm chú ngắm nghía chiếc áo. Bà hiểu rõ ý nghĩa và cái giá của
sự giản dị ấy.
- Người quen cũ đấy, - Anna chỉ
Annuska.
Anna đã hết bối rối. Nàng hoàn toàn
thoải mái và bình thản. Đôly thấy rõ nàng đã trấn tĩnh hẳn sau nỗi xúc động do
thấy bà tới thăm và giờ đây nàng lại giở cái giọng hời hợt và ơ thờ, có thể nói
nó khép lại cánh cửa khoang lòng chứa đựng những tình cảm và ý nghĩ sâu kín.
- Cháu gái bé của cô ra sao, cô
Anna? - Đôly hỏi.
- Anni ấy à? (nàng gọi bé Anna, con
gái mình như vậy). Cháu khoẻ lắm. Cháu xinh ra nhiều. Chị có muốn xem cháu
không? Ta đi đi, em sẽ đưa nó cho chị coi. Bọn em gặp nhiều cái rầy rà về
chuyện vú bõ quá. Chúng em đã thuê một vú nuôi người Ý. Một người thật thà
nhưng đần quá! Chúng em định cho ra, nhưng con bé quen hơi chị ta quá rồi, nên
đành phải giữ lại.
- Cô chú định thu xếp ra sao,.. -
Đôly mào đầu, định hỏi đứa trẻ sẽ mang họ ai; nhưng nhận thấy nét mặt Anna lập
tức sa sầm, bà liền hỏi khác đi.
- Cô chú cho cháu cai sữa chưa?
Nhưng Anna đã hiểu ra.
- Chị không định hỏi thế, có phải
không? Chị muốn ám chỉ đến họ của cháu, đúng không? Điều đó đang giày vò
Alecxei. Cháu không có họ. Em muốn nói cháu lấy họ… Karenin, - nàng nói tiếp và
nheo mắt lại, chỉ còn thấy hai hàng mi chập vào nhau. - Vả lại (mặt nàng đột
nhiên sáng lên) ta sẽ trở lại chuyện này sau. Ta đi đi, em sẽ đưa cháu cho chị
coi. Cháu nó kháu lắm. Nó biết bò rồi kia.
Tại phòng trẻ, sự sang trọng từng
làm Đôly ngạc nhiên trong khắp ngôi nhà, tới đây càng khiến bà sững sờ hơn. Ở
đây, có xe nôi đặt mua tận bên Anh, dụng cụ tập đi, một cái đi văng dụng ý làm
theo kiểu bàn bi a để tập bò, những cột đu và bồn tắm mới, lạ kiểu. Tất cả đều
của Anh, thuộc loại thượng hảo hạng và rõ ràng rất đắt tiền. Phòng rộng thênh
thang rất cao và sáng sủa.
Khi họ bước vào, đứa bé mặc sơ mi
đang ngồi trong một chiếc ghế bành nhỏ kê trước bàn, ăn canh để rớt ướt bộ ngực
nhỏ xíu. Một cô hầu gái người Nga được cắt đặt làm ở phòng trẻ đang cho nó ăn
và cùng ăn với nó. Cả vú nuôi lẫn bảo mẫu đều không có đó, họ đang ở phòng bên
cạnh và người ta nghe thấy họ chuyện trò bằng một thứ tiếng Pháp kì cục, thứ
ngôn ngữ độc nahát qua đó họ có thể hiểu nhau.
Nghe tiếng Anna, một phụ nữ Anh cao
lớn, sang trọng, mặt khó coi, vẻ xảo trá, hối hả bước vào, lắc lư những mớ tóc
xoăn và lập tức xin lỗi ngay mặc dầu Anna không hề trách mắng lời nào. Cứ mỗi
câu Anna nói, chị ta lại vội vã trả lời liên chi hồ điệp: "Vâng, thưa
bà".
Con bé nước da hồng hào, lông mày và
tóc đen nhánh, thân hình nhỏ nhắn khoẻ mạnh và đỏ đắn với làn da gà giò, làm
Đarya Alecxandrovna thích mê, mặc dầu nó rất nghiêm nghị nhìn chằm chằm vào mặt
bà khách lạ; Đôly thấy thèm cả cái vẻ lành mạnh của nó. Cách bò toài của con bé
cũng khiến bà rất thú vị. Không đứa con nào của bà dạo trước bò khéo như nó.
Đặt lên thảm với chiếc váy vạt sau tốc lên, con bé nom đáng yêu lạ lùng. Tựa
một con vật nhỏ, nó nhìn người lớn bằng đôi mắt đen láy, coi bộ đắc ý ra mặt vì
thấy mình được chiêm ngưỡng. Nó cười rất tươi, chân dạng ra, tì thật mạnh lên
hai tay, thoăn thoắt đẩy cả mông đít lên, rồi lại quăng hai tay về phía trước.
Nhưng không khí phòng trẻ và nhất là
chị người Anh khiến Đarya Alecxandrovna rất khó chịu. Bà thầm nghĩ sở dĩ Anna,
vốn biết người biết của, mà phải nuôi một người đàn bà đáng ghét và đáng bỉ đến
thế để trông nom con nhỏ, hẳn là vì người đứng đắn ắt từ chối không chịu vào
làm ở một gia đình bất chính như gia đình Anna. Hơn nữa, qua vài câu, Đôly còn
hiểu rằng Anna, cùng vú nuôi, bảo mẫu và đứa bé thật xa lạ với nhau và việc
Anna đến thăm con thế này quả là một sự kiện khác thường. Anna định lấy đồ chơi
cho con, cũng không biết đâu mà tìm cho ra.
Cuối cùng, khi bà hỏi con bé đã có
mấy răng, Anna cũng lầm lẫn (Đôly đâm sửng sốt vì điều đó): nàng không biết con
bé đã có thêm hai răng mới.
- Đôi khi điều đó làm cho em thật
khổ tâm, em cảm thấy ở đây em là thừa, - Anna nói khi ra khỏi phòng trẻ và kéo
cao gấu áo để khỏi vướng vào những đồ chơi la liệt trước cửa. - Thật khác hẳn
với cháu đầu.
- Tôi cứ tưởng trái lại… - Đarya
Alecxandrovna rụt rè nói.
- Ồ không! Chắc chị biết em đã gặp
cháu Xerioja, - Anna nói tiếp và lim dim đôi mắt như đang đăm đăm nhìn một vật
gì đằng xa. - Vả lại, ta sẽ trở lại chuyện đó sau. Chị không thể tưởng tượng
được đâu, em như người sắp chết đói được dọn cho bữa tiệc, không biết nên ăn
món gì trước. Bữa tiệc đó chính là chị và những chuyện em sắp hàn huyên với
chị, đương lúc em không dám nói ra với ai cả. Em không biết bắt đầu bằng chuyện
nào. Nhưng em sẽ bắt chị phải nghe tất cả mọi chuyện. Em phải thổ lộ với chị
tất cả những gì mang nặng trong lòng. Phải, em cần nói phác cho chị hiểu sơ qua
cái xã hội chị sắp thấy ở nhà chúng em, - nàng nói. - Em bắt đầu từ các bà
trước. Quận chúa Vacvara nhé. Chị đã biết bà ta và em hiểu anh chị nghĩ như thế
nào về bà ta, chị và anh Xtiva ấy. Anh Xtiva nói mục đích duy nhất của đời bà
là chứng minh bằng được rằng bà ấy hơn hẳn bà cô Ecaterina Paplôpna của chúng
em; hoàn toàn đúng như vậy; nhưng bà ta thật là tốt bụng và em rất biết hơn bà
ta. Ở Petersburg, một dạo em rất cần một bà tuỳ tùng. Và bà sẵn sàng giúp em.
Em cam đoan với chị là bà ấy thật tốt bụng. Bà làm cho tình cảnh em dễ chịu hơn
rất nhiều. Em thấy chị chưa hiểu tình cảnh em lúc đó thật nặng nề biết bao… hồi
ở Petersburg ấy, - nàng nói thêm. - Ở đây, em hoàn toàn thanh thản và sung
sướng. Nhưng ta sẽ quay lại chuyện này sau. Em tiếp tục kể nhé. Rồi đến
Xvyajxki, vị đại biểu quý tộc trong quận, một con người rất lịch thiệp, ông ta
có việc đang cần nhờ vả Alecxei. Chị biết đấy, hiện nay bọn em về ở nông thôn,
với tài sản của mình, Alecxei có thể có thế lực lớn đấy. Rồi đến Tuskievich,
chị đã gặp anh ta rồi đó, trước kia anh ta luôn luôn hộ tống Betxy. Bây giờ
người ta cho anh về vườn, anh ta tìm đến chúng em. Như lời Alecxei nói, anh ta
thuộc loại người rất dễ chịu, nếu ta coi họ đúng như ý họ muốn; hơn nữa, anh ta
cũng là người đứng đắn, theo lời quận chúa Vacvara. Vexlovxki… anh chàng này
thì chị biết rồi. Đó là một thanh niên rất dễ thương, - nàng nói và đôi môi
bỗng mỉm cười ranh mãnh. - Câu chuyện kì cục xảy ra với Levin là ra thế nào
nhỉ? Vexlovxki đã kể lại cho Alecxei nghe, nhưng chúng em chẳng tin lấy nửa
lời. Anh ta rất dễ thương và chất phác, - nàng nói, vẫn nụ cười như vậy. Đàn
ông vốn cần phải tiêu khiển, Alecxei không thể sống thiếu bạn bè đông đúc, cho
nên em thấy cần có tất cả đám người đó. Cuộc sống chúng em cần vui tươi và hoạt
động và cần làm sao cho Alecxei không mong muốn gì khác nữa. Lại còn viên quản
lí nữa. Đó là một người Đức, một con người rất tốt, thông thạo công việc.
Alecxei quý trọng bác ta lắm. Rồi đến bác sĩ, một thanh niên: không phải anh ta
hoàn toàn theo chủ nghĩa hư vô đâu, nhưng chị biết không, anh ta vẫn ăn bằng
dao riêng… tóm lại, đó là một thầy thuốc xuất sắc. Rồi đến kiến trúc sư… Một
cái triều đình nhỏ.
--------------------------------
1 Một đơn vị đo chiều dài bằng 0m71.
2 Một loại vải bông thô.
3 Tên gọi thân mật của Anna. Chú ý
đừng lầm Anna hầu phòng với Anna nữ chủ nhân.
Chương
20
- Thưa quận chúa, đây là Đôly, người
mà cô vẫn ao ước được gặp, - Anna nói khi nàng cùng Đarya Alecxandrovna tới sân
thượng lớn nơi quận chúa Vacvara đang ngồi trong bóng râm sau khung cửi để thêu
vải lót ghế bành cho bá ước Alecxei Kirilovich. Chị ấy bảo không muốn ăn gì
trước bữa trưa, nhưng cô cứ sai dọn cho chị ấy điểm tâm một chút nhé, cháu đi
tìm Alecxei và sẽ dẫn tất cả lại đây.
Quận chúa Vacvara tiếp Đôly bằng vẻ
hoà nhã hơi kẻ cả và lập tức giải thích sở dĩ bà đến ở nhà Anna vì xưa nay bà
vẫn ưa nàng hơn bà chị Ecaterina Paplôpna, người đã nuôi nấng Anna, và vì giờ
đây, trong khi mọi người đều bỏ rơi Anna, bà cho mình có nhiệm vụ phải đến giúp
nàng trong thời kì quá độ đặc biệt khó khăn này.
- Khi nào chồng cô ấy bằng lòng li
dị, tôi sẽ lại trở về với cảnh sống cô đơn, nhưng lúc này tôi có thể giúp cô ta
và tôi đang thực hiện bổn phận mình, dù nó nặng nề đến đâu chăng nữa, tôi không
làm như kẻ khác. Chị thật quý hoá quá, chị đến đây là rất phải! Họ sống với
nhau như cặp vợ chồng thuận hoà nhất; việc phán xét thuộc quyền Chúa, chứ đâu
đến phận mình. Không riêng Biruzovxki và phu nhân Avenieva… Cả Nicandrov, cả
Vaxiliev, cả cô Mamonova và cả Liza Nevtunova… Chẳng ai nói gì bao giờ! Và cuối
cùng, mọi người đều tiếp họ. Hơn nữa, đây là một nội thất rất đẹp, rất đàng
hoàng. Hoàn toàn theo kiểu Anh. Buổi sáng mọi người họ mặt ăn điểm tâm rồi chia
tay nhau tuỳ mỗi người muốn làm gì thì làm cho đến bữa chiều. Bữa chiều ăn vào lúc
bảy giờ. Xtiva để chị đến đây là rất đúng. Anh ấy cần giữ quan hệ tốt với họ.
Chị nên biết, với sự giúp đỡ của mẹ và anh, bá tước có thể làm được mọi việc.
Họ đã làm rất nhiều việc thiện. Anh ta không nói chuyện với chị về cái nhà
thương ư? Sẽ tráng lệ đấy. Mọi thứ đều đặt mua từ Pari.
Câu chuyện bị Anna làm gián đoạn,
nàng đã tìm thấy cánh đàn ông ở phòng bi a và cùng họ trở lại sân thượng. Từ đó
đến bữa chiều còn vô khối thời giờ và vì trời đẹp, nên mọi người đề ra nhiều
cách để qua nốt hai giờ còn lại. Ở Vozđvijenxcoie, thật có lắm cách tiêu thời
giờ và tất cả đều rất khác với lối tiêu thời giờ thông dụng ở Pokhrovxcoie.
- Một ván quần vợt đi, - Vexlovxki
đề nghị với nụ cười tươi đẹp. - Tôi với chị lại cùng bên, Anna Arcadievna nhé.
- Không, trời nóng quá; tốt hơn là
ta dạo chơi trong vườn và đi thuyền một vòng để chỉ cho chị Đarya Alecxandrovna
xem phong cảnh, - Vronxki nói.
- Tôi thì thế nào cũng được, -
Xvyajxki nói.
- Tôi chắc chị Đôly thích đi dạo
hơn, phải không? Sau đó, ta sẽ đi chơi thuyền, - Anna nói.
Thế là quyết định như vậy. Vexlovxki
và Tuskievich đi tắm, hẹn sẽ chuẩn bị thuyền, chờ mọi người ngoài đó.
Họ đi vào con đường nhỏ từng đôi
một. Anna với Xvyajxki và Đôly với Vronxki. Đôly hơi lúng túng và băn khoăn
giữa cái môi trường này hoàn toàn mới mẻ với bà. Một cách trừu tượng và trên lí
thuyết, không những bà bênh vực Anna mà còn tán thành cách xử sự của nàng nữa.
Cũng như những phụ nữ hoàn thiện thường chán cuộc đời đức hạnh phẳng lặng của
mình, không những bà tha thứ cho mối tình tội lỗi, mà thậm chí còn thèm muốn
như thế nữa. Hơn nữa, bà lại hết lòng yêu mến Anna. Nhưng trong thực tế, khi
thấy nàng ở giữa đám người xa lạ kia, với cái giọng điệu thanh lịch mới mẻ đối
với bà, Đarya Alecxandrovna thấy thật gượng gạo. Bà khó chịu nhất là thấy quận
chúa Vacvara bỏ qua mọi sự cho những người đó vì họ đã cung phụng bà.
Nói chung, trên quan điểm trừu
tượng, Đôly tán thành cách xử sự của Anna, nhưng bà lấy làm khó chịu khi có mặt
con người đã khiến nàng đi chệch khỏi con đường đoan chính. Vả lại, xưa nay bà
vẫn không ưa Vronxki. Bà cho là chàng rất kiêu ngạo, vậy mà ngoài tài sản ra,
bà chẳng thấy chàng có gì đáng lên mặt cả. Nhưng, ngược với ý muốn của bà, ở
đây, với ta cách chủ nhân, chàng càng có ưu thế hơn đối với bà và ở bên cạnh
chàng, bà thấy mất cả thoải mái. Trước mặt chàng, bà có cái cảm giác tương tự
như trước mặt chị hầu phòng vì cái áo ngủ của mình. Cũng như trước mặt chị kia,
bà đã cảm thấy, nếu không phải là xấu hổ thì ít ra cũng ngượng ngùng vì những
chỗ mạng trên áo, trước mặt chàng, bà luôn cảm thấy nếu không phải là hổ thẹn
thì ít ra cũng ngường ngượng về con người mình.
Đôly lúng túng tìm đầu đề nói
chuyện. Tuy tin chắc thói kiêu kì của Vronxki không thể thoả mãn với những lời
tán dương nhà cửa, vườn tược của chàng, nhưng vì không biết cách nào khác để
khơi chuyện, bà vẫn cứ nói chỗ ở của chàng khiến bà rất ưng ý.
- Vâng, đó là một toà nhà đẹp theo
kiến trúc cổ, - chàng nói.
- Tôi ưa ngôi chính đình lắm. Cũng
kiểu cổ đấy à?
- Ồ, không ạ! chàng nói, mặt rạng rỡ
vui thích.
- Giá chị trông thấy nó về mùa xuân!
Và, mới đầu còn dè dặt kín đáo, rồi
mỗi lúc một bốc lên, chàng lưu ý Đôly tới những nét trang trí điểm tô cho ngôi
nhà và khu vườn. Rõ ràng sau khi tốn bao công phu trang hoàng dinh cơ, Vronxki
thấy cần phải khoe điều đó với bà khách mới và hiển nhiên là chàng vui thích vì
những lời khen của Đarya Alecxandrovna.
- Nếu chị muốn và chị không mệt thì
ta đến ngó qua bệnh viện một chút. Không xa đâu. Ta tới đó đi, - chàng vừa nói
vừa nhìn thẳng vào mặt bà để chắc chắn điều đó không có gì phiền toái.
- Mình có đi không, Anna? - chàng
hỏi thêm.
- Có chứ, phải không ông? - nàng vừa
nói, vừa quay về phía Xvyajxki. - Nhưng không nên để anh chàng Vexlovxki tội
nghiệp và Tuskievich đợi mỏi mắt ở ngoài thuyền. Phải báo cho họ biết. Đó là đài
kỉ niệm anh ấy sẽ để lại nơi đây, - Anna quay về phía Đôly nói, vẫn với nụ cười
thông đồng và ranh mãnh ban nãy khi kể cho bà nghe về bệnh viện.
- Đúng vậy, thật là một công trình
quan trọng bậc nhất, - Xvyajxki nói. Nhưng để khỏi có vẻ tâng bốc Vronxki, ông
lại thê ngay vào một nhận xét hơi có tính chất phê phán. - Tuy nhiên, thưa bá
tước, tôi lấy làm ngạc nhiên là ngài đã làm bao điều cho dân chúng về phương
diện vệ sinh công cộng, mà lại thờ ơ đối với vấn đề mở trường học đến thế.
- Trường học, cái đó thôn thường
quá, - Vronxki nói. - Vả lại, tôi cũng bị lôi kéo thôi. Đi lối này, - chàng vừa
nói vừa quay về phía Đarya Alecxandrovna và chỉ một con đường ngang.
Các bà mở dù và đi vào lối đó. Sau
mấy chỗ ngoặt, ra khỏi vườn bằng lối cửa xép, Đarya Alecxandrovna trông thấy
trên gờ đất trước mặt một toà nhà lớn bằng gạch đỏ xây theo một kiến trúc phức
tạp, sắp hoàn thành. Mái tôn chưa sơn hắt ra một vầng sáng loá mắt dưới ánh
nắng. Cách đấy không xa, sừng sững một toà nhà khác, có dàn dáo bao quanh với
những công nhân đeo tạp dề đang lúi húi đặt gạch, trát vữa và san đều bằng
thước góc.
- Ở trang trại ngài, công việc tiến
triển nhanh quá! - Xvyajxki nói. Lần vừa rồi tôi đến, còn chưa có mái.
- Tất cả sẽ hoàn thành vào mùa thu.
Phía trong nhà đã gần xong rồi, - Anna nói.
- Còn cái này, mới xây ạ?
- Đấy là nhà ở của thầy thuốc và nơi
bào chế, - Vronxki trả lời và thoáng thấy kiến trúc sư mặc áo khoác ngắn đang
đi đến, chàng xin lỗi các bà để gặp ông ta.
Chàng đi quành sang bên để tránh hố
vôi và tới chỗ kiến trúc sư, nói chuyện sôi nổi với ông.
- Vòm dưới mái còn thấp, - chàng trả
lời khi Anna hỏi họ bàn chuyện gì.
- Em đã bảo là phải nâng cao móng
lên, Anna nói.
- Tất nhiên như thế thì tốt hơn đấy,
thưa bà Anna Arcadievna, - kiến trúc sư nói, - nhưng bây giờ thì muộn quá rồi.
- Vâng, tôi rất quan tâm đến môn đó,
- Anna trả lời Xvyajxki khi ông tỏ vẻ ngạc nhiên trước kiến thức của nàng về
kiến trúc. - Toà nhà mới phải cân đối với bệnh viện. Vậy mà mãi về sau mới
quyết định làm và khởi công chẳng có quy hoạch gì cả.
Nói chuyện xong với kiến trúc sư,
Vronxki quay lại chỗ các bà và dẫn họ vào bên trong bệnh viện.
Các gờ tường phía ngoài chưa chạm
trổ, tầng dưới đang quét vôi, nhưng gác hai đã gần xong. Trèo lên cầu thang
rộng bằng gang đến sàn gác, họ bước vào gian phòng lớn đầu tiên. Tường phủ một
lượt hồ giả cẩm thạch. Những cửa sổ lớn nối tiếp liền một mạch đã đặt xong; chỉ
sàn gác là còn dở dang và toán thợ mộc đang bào một miếng gỗ vuông ngừng việc
để cất những sợi dây nhỏ buộc tóc trước khi cúi chào các khách đến thăm.
- Đây là phòng tiếp khách, - Vronxki
nói. - Ở đây sẽ chỉ kê một giá đọc sách, một bàn và một tủ.
- Lại đây các vị. Chị đừng đến gần
cửa sổ, Anna vừa nói vừa lấy đầu ngón tay sờ thử lớp sơn. - Alecxei, sơn khô
rồi đấy, - nàng nói thêm.
Từ phòng khách, họ ra hành lang. Ở
đây Vronxki chỉ cho họ xem một hệ thống thông gió. Rồi chàng dẫn họ xem những
buồng tắm lát đá hoa, những giường lò xo kì diệu. Sau đó, chàng đưa họ lần lượt
đi thăm tất cả các phòng, kho chứa đồ ăn, kho quần áo, giới thiệu những bếp lò
bố trí theo phương pháp mới, rồi chiếc xe một bánh êm ru, và nhiều chi tiết
khác. Xvyajxki nhận xét mọi thứ ra dáng con người thông thạo những cải tiến mới
nhất. Đôly chỉ còn biết thán phục tất cả những cái xưa nay bà chưa từng thấy,
và vì muốn hiểu cặn kẽ, bà hỏi tỉ mẩn từng thứ khiến Vronxki thích thú.
- Đúng thế, tôi nghĩ đây là bệnh
viện duy nhất ở nước Nga được bố trí hợp lí hoá hoàn toàn, Xvyajxki nói.
- Ở đây có phòng đỡ đẻ không? - Đôly
hỏi.
- Cái này, ở nông thôn cần lắm. Tôi
luôn luôn… Tuy rất lịch sự, Vronxki vẫn ngắt lời bà.
- Đây không phải là nhà hộ sinh, mà
là bệnh viện chữa tất cả các bệnh truyền nhiễm, chàng nói.
- Này, chị xem… - và chàng đẩy về
phía Đarya Alecxandrovna một chiếc ghế bành có bánh xe vừa đặt mua cho những
người dưỡng bệnh - Chị trông đây, - chàng ngồi vào ghế bành và cho chuyển động.
- Bệnh nhân còn yếu hoặc đau chân chưa đi được, nếu cần ra chỗ thoáng, có thể
ngồi vào ghế đó lăn đi.
Đarya Alecxandrovna chú ý đến hết
thảy, cái gì cũng làm bà thích thú, và đặc biệt là Vronxki với thái độ phấn
khởi hồn nhiên. "Phải, thật là người tốt và dễ thương, thỉnh thoảng bà lại
nghĩ thầm, không lắng nghe mà cứ nhìn chàng, cố tìm hiểu thật thấu đáo vẻ mặt
chàng, và trong ý nghĩ, bà thử đặt mình vào địa vị Anna. Thái độ hoạt bát của chàng
làm bà rất ưa và bà chợt hiểu tại sao Anna lại yêu chàng.
Chương
21
- Không, anh chắc phu nhân mệt rồi
và cũng chẳng thích xem ngựa đâu, - Vronxki nói với Anna khi nàng đề nghị đến
trại nuôi ngựa cho Xvyajxki xem con ngựa giống mới. - Hai người cứ đi đi, còn
tôi sẽ đưa phu nhân về nhà và chúng tôi sẽ chuyện trò một chút, - chàng quay
lại hỏi Đôly, - chị có ưng thế không?
- Tôi chẳng biết gì về ngựa, nên xin
vui lòng nhận lời, - Đarya Alecxandrovna hơi ngỡ ngàng nói.
Nhìn nét mặt Vronxki, bà biết chàng có
điều muốn hỏi bà. Bà không lầm. Vừa đi qua cái cửa nhỏ trở lại khu vườn, chàng
liền nhìn về hướng Anna đang đi và sau khi yên trí đã ở ngoài tầm nghe và tầm
nhìn của nàng, chàng mào đầu:
- Chắc chị đã đoán được là tôi muốn
nói chuyện với chị, - chàng nói, đôi mắt tươi cười nhìn bà. - Tôi không lầm khi
coi chị là người thực sự thân thiết với Anna, - chàng bỏ mũ và rút khăn tay ra
lau cái đầu chớm hói.
Đarya Alecxandrovna không trả lời và
chỉ sợ sệt đưa mắt nhìn chàng. Còn lại một mình với chàng, bà chợt cảm thấy lo
ngại: cặp mắt tươi cười và vẻ mặt nghiêm nghị của chàng khiến bà sợ hãi. Những
phỏng đoán khác nhau nhất về vấn đề chàng sắp nêu ra, lướt qua óc bà: "Anh
ta sắp mời mình cùng các con đến ở đây và mình đến phải từ chối thôi; hay là
anh ta muốn mình tập hợp cho Anna một nhóm bạn bè ở Moskva… Hoặc giả là chuyện
Vexlovxki và quan hệ của anh chàng này với Anna?" Cũng có thể là chuyện
Kitty vì anh ta cảm thấy có lỗi với cô ấy? Bà toàn dự tính những chuyện khó
chịu chứ không đoán ra điều chàng định nói.
- Chị có uy tín rất lớn đối với
Anna, nàng rất quý mến chị, mong chị hãy giúp tôi, - chàng nói.
Đarya Alecxandrovna thắc mắc và rụt
rè đưa mắt nhìn bộ mặt kiên nghị lấp loáng ánh nắng lọc qua vườn lá bồ đề và
chờ chàng nói tiếp: nhưng chàng vẫn lặng lẽ đi bên bà, chiếc can khua khua lớp
sỏi.
- Theo tôi hiểu, sở dĩ chị đến thăm
chúng tôi, chị, người độc nhất trong số bạn bè cũ của Anna (tôi không kể quận
chúa Vacvara), đó không phải vì coi hoàn cảnh chúng tôi là bình thường mà chính
vì chị hiểu tình cảnh này thật rất khổ tâm, chị vẫn tiếp tục yêu mến và muốn
giúp Anna. Tôi hiểu như vậy có đúng không? - chàng vừa hỏi vừa quay nhìn bà.
- À phải, - Đarya Alecxandrovna đáp
và khép dù lại, - nhưng…
- Không, - chàng ngắt lời và vô tình
đứng lại, quên khuấy mất như thế là du người tiếp chuyện vào một thế bất tiện,
khiến bà cũng phải dừng lại. - Không ai cảm thấy mãnh liệt hơn tôi là tình cảnh
Anna thật đau xót chừng nào. Và chị sẽ hiểu điều đó nếu tôi vinh dự được chị
coi là người có tâm hồn. Chính tôi là kẻ chịu trách nhiệm về tình cảnh này, cho
nên tôi xót xa lắm.
- Tôi hiểu, - Đarya Alecxandrovna
nói, bất giác thấy khâm phục thái độ chân thật và kiên quyết của chàng khi nói
ra những điều đó. - Nhưng chính vì anh cảm thấy mình phải chịu trách nhiệm nên
tôi e rằng anh đã nói quá lời đấy, - bà nói. - Tôi hiểu hoàn cảnh cô ấy trong
xã hội thượng lưu quả có khổ tâm.
- Trong xã hội thượng lưu thì đó là
địa ngục! - chàng nói rất nhanh, lông mày cau lại, vẻ lầm lầm. - Không thể
tưởng tượng được cực hình tinh thần nào ghê gớm hơn những điều nàng đã phải
chịu đựng suốt hai tuần lễ ở Petersburg… tôi xin chị hãy tin là thế.
- Vâng, nhưng ở đây, chừng nào cả
Anna… lẫn anh đều không cần đến giới thượng lưu…
- Giới thượng lưu ấy à! - chàng thốt
lên khinh bỉ, - tôi cần đến giới thượng lưu làm gì kia chứ?
- Cho đến lúc này… và có thể mãi mãi
về sau, cô ấy và anh sẽ sung sướng và thanh thản. Tôi thấy Anna đang sung
sướng, hoàn toàn sung sướng, cô ấy đã đủ thì giờ thổ lộ với tôi điều đó, -
Đarya Alecxandrovna mỉm cười nói; và giờ đây khi nói vậy, bất giác bà đâm ngờ
ngợ chẳng biết Anna có thực hạnh phúc không.
Vronxki có vẻ như không nghi ngờ gì
về điều đó.
- Phải, phải, - chàng nói. - Tôi
biết nàng đang hồi sinh sau khi trải qua mọi đau khổ; nàng đang sung sướng.
Sung sướng về hiện tại. Nhưng tôi… tôi sợ những cái đang chờ chúng tôi… Xin
lỗi, có lẽ chị không muốn đi dạo nữa?
- Không, tôi thế nào cũng được.
- Vậy thì ta hãy ngồi xuống đây.
Đarya Alecxandrovna ngồi xuống một
chiếc ghế dài ở góc lối đi. Chàng vẫn đứng trước mặt bà.
- Tôi biết nàng đang sung sướng, -
chàng nhắc lại và mối nghi ngờ về hạnh phúc của Anna càng tăng lên trong Đôly.
- Nhưng liệu điều đó có thể kéo dài được không? Chúng tôi đã hành động đúng hay
sai, đó là vấn đề khác; nhưng số mệnh đã định sẵn rồi, - chàng nói, chuyển từ
tiếng Nga sang tiếng Pháp, - và chúng tôi sẽ gắn bó với nhau suốt đời. Chúng
tôi kết liên bằng sợi dây thiêng liêng nhất đối với chúng tôi: sợi dây của tình
yêu. Chúng tôi đã có một con và có thể còn đẻ thêm nữa. Nhưng pháp luật và hoàn
cảnh chúng tôi thật cay nghiệt, nó bày ra muôn vàn phức tạp mà nàng không nhìn
thấy và không muốn nhìn thấy, sau tất cả những đau khổ và thử thách trải qua.
Và điều đó cũng dễ hiểu thôi. Nhưng tôi, tôi không thể nhắm mắt được. Theo pháp
luật, con gái tôi không phải là con tôi mà là con Karenin. Tôi không muốn sự
man trá ấy! - chàng nói với một cử chỉ phủ nhận quyết liệt và nhìn Đarya, vẻ
buồn bã, dò hỏi.
Bà không trả lời và chỉ nhìn chàng.
Chàng nói tiếp:
- Mai đây, có thể tôi sẽ sinh một
đứa con trai, con trai của tôi và cứ chiểu theo pháp luật, thì nó sẽ là dòng
dõi Karenin, nó sẽ không được kế thừa cả họ tên lẫn tài sản của tôi. Dù chúng
tôi có sung sướng mười mươi, chúng tôi có đông con đến mấy đi nữa, cũng sẽ
chẳng có mối liên hệ nào giữa chúng nó với tôi. Chúng nó vẫn thuộc tộc hệ
Karenin. Chắc chị hiểu tất cả cái khủng khiếp của hoàn cảnh đó. Tôi đã thử bàn
với Anna chuyện này. Điều đó khiến nàng bực mình. Nàng không hiểu và tôi không
thể nói hết mọi nhẽ với nàng được. Bây giờ chị hãy nhìn theo một quan điểm khác.
Tôi đang sung sướng, sung sướng vì tình yêu của nàng, nhưng tôi cần có một công
việc. Tôi đã tìm thấy công việc đó và lấy thế làm tự hào, tôi cho rằng nó còn
cao quý hơn những hoạt động của các bạn cũ ở Triều đình hay trong quân đội. Dứt
khoát tôi chả đời nào đánh đổi địa vị với họ. Tôi làm việc tại chỗ ở đây và tôi
sung sướng, mãn nguyện, chúng tôi chẳng cần gì khác nữa. Tôi yêu thích công
việc này. Đây không phải là một việc bất đắc dĩ, trái lại…
Đarya Alecxandrovna nhận thấy khi
trình bày đến đoạn này, chàng đâm lúng túng. Bà không hiểu rõ ý nghĩa sự lạc đề
đó, nhưng bà cảm thấy giờ đây, một khi đã bắt đầu nói đến những ý nghĩ thầm kín
không thể bộc lộ với Anna, ắt chàng sẽ nói ra hết, và vấn đề hoạt động ở nông
thôn hẳn cũng nằm trong phạm vi những băn khoăn thầm kín cùng vấn đề quan hệ
giữa chàng và Anna.
- Tôi nói tiếp nhé, - chàng định
thần lại và nói. - Đối với tôi, điều quan trọng nhất khi làm việc là làm sao
đạt được niềm tin chắc chắn rằng những cái tôi làm sẽ không chết theo tôi, rằng
tôi sẽ có kẻ thừa tự… và đó lại chính là cái điều hiện tôi không có. Chị thử
tưởng tượng hoàn cảnh của một kẻ biết trước là những đứa con với người đàn bà
mình yêu sẽ không phải của anh ta mà của người khác vốn ghét chúng và không
thừa nhận chúng. Thật kinh khủng!
Chàng ngừng bặt, rõ ràng rất xúc
động.
- Vâng, tất nhiên tôi hiểu chứ.
Nhưng hiện Anna có thể làm gì được? - Đarya Alecxandrovna hỏi.
- Chính điều đó dẫn tôi đến mục đích
cuộc nói chuyện này, - chàng cố tự chủ nói. - Anna có thể làm được gì, việc đó
còn tuỳ nàng… Dù chỉ để xin đức vua hợp pháp hoá các con tôi, thì việc li dị
vẫn là cần thiết. Và điều đó phải do Anna quyết định. Trước đây, chồng nàng
đãưng thuận li dị - dạo ấy Xtiva đã dàn xếp xong mọi việc rồi. Và ngay bây giờ,
tôi biết ông ta cũng không từ chối đâu. Chỉ cần viết thư cho ông ta. Hồi trước
ông ta có nói nếu nàng muốn vậy, ông ta sẽ không từ chối. Tất nhiên, - chàng
nói, - vẻ lầm lầm, đó là một thói tàn bạo kiểu giả nhân giả nghĩa mà chỉ những
kẻ nhẫn tâm như họ mới nỡ làm thôi. Ông ta thừa biết mọi cách nhắc nhở đến ông
đều khiến Anna rất đau đớn, và biết vậy rồi, ông bèn đòi hỏi nàng phải viết thư
khẩn cầu. Tôi hiểu điều đó thật khổ tâm cho Anna. Nhưng trước những lí do quan
trọng đến thế, cần phải vượt lên trên mọi éo le tình cảm. Hạnh phúc cùng cuộc
đời Anna và các con nàng tuỳ thuộc ở đó. Tôi không nói đến tôi, mặc dầu tôi
cũng đau khổ, rất đau khổ, - chàng nói, vẻ như hăm doạ kẻ nào đó đã gây cho
chàng đau khổ. - Cho nên phu nhân ạ, cho nên tôi phải bấu víu lấy chị một cách
nhục nhã, như chết đuối vớ phải cọc. Chị hãy giúp tôi thuyết phục Ann viết thư
cho ông ta và yêu cầu li dị!
- Vâng, được thôi, - Đarya
Alecxandrovna nói, vẻ tư lự, nhớ lại rõ ràng cuộc nói chuyện lần trước với
Alecxei Alecxandrovich. - Vâng, được thôi, - bà nhắc lại, giọng quả quyết, bụng
nghĩ đến Anna.
- Chị hãy dùng uy tín của mình đối
với Anna làm sao cho cô ấy viết thư cho ông ta. Tôi không muốn và hầu như không
thể nói chuyện này với cô ấy.
- Được, tôi sẽ nói. Nhưng làm sao tự
cô ấy lại không nghĩ đến chuyện đó nhỉ? - Đarya Alecxandrovna nói và đột nhiên,
không có nguyên do gì cụ thể, bà chợt nhớ đến cái thói quen nheo mắt kì lạ của
Anna. Và bà nhớ ra là Anan thường nheo mắt đúng vào lúc người ta đụng đến những
vấn đề liên quan đến đời sống nội tâm của nàng. "Dường như cô ta nheo mắt
nhìn cuộc đời mình để khỏi phải thấy hết mọi sự". Đôly nghĩ.
- Được, nhất định tôi sẽ nói với cô
ấy, vì cả tôi lẫn cô ấy, - Đarya Alecxandrovna đáp lại lời cảm ơn của Vronxki.
Họ đứng dậy ra về.
Chương
22
Về đến nhà đã thấy Đôly ở đó, Anna
chăm chú nhìn bà như muốn lục vấn về câu chuyện trao đổi với Vronxki, nhưng
không hỏi lời nào.
- Có lẽ đến giờ ăn chiều rồi đấy, -
nàng nói.
- Chúng mình vẫn chưa gặp nhau mấy
tí. Em trông vào tối nay đấy. Bây giờ, em phải đi thay quần áo. Cả chị, em nghĩ
chị cũng nên đi thay đi. Chúng mình đều nhớp bẩn trong khi đi thăm công trường.
Đôly trở về phòng và thấy hoàn cảnh
mình thật tức cười. Bà không còn gì để thay vì đã mặc chiếc áo đẹp nhất; nhưng
để tỏ ra cũng có chuẩn bị trang phục đôi chút nhân bữa chiều, bà nhờ chị hầu
phòng chải hộ chiếc áo, thay cổ tay áo, thay nơ và gài lên tóc một tấm ren.
- Tôi chỉ có thể trang điểm đến mức
này là cùng, - bà mỉm cười nói với Anna đến tìm bà, lúc này nàng đã thay chiếc
áo thứ ba cũng hết sức giản dị.
- Phải, ở đây bọn em rất nệ hình
thức, - Anna nói như để biện bạch cho sự sang trọng của mình. - Alecxei rất
mừng thấy chị đến thăm, ít khi em thấy anh ấy bằng lòng như vậy. Anh ấy rất mến
chị, - nàng nói thêm. Chị không mệt lắm chứ?
Họ không có thì giờ nói chuyện nhiều
trước bữa ăn. Bước vào phòng khách, họ đã thấy quận chúa Vacvara và tốp đàn ông
mặc áo đuôi tôm ở đấy. Kiến trúc sư vận lễ phục đen. Vronxki giới thiệu bác sĩ
và quản lý với Đôly. Chàng đã giới thiệu kiến trúc sư với bà ở bệnh viện rồi.
Một người đầu bếp to béo, mặt tròn
xoe nhẵn nhụi và nhờn bóng, thắt cà vạt trắng hồ bột, tới báo tiệc đã dọn xong.
Các bà đứng dậy. Vronxki mời Xvyajxki đưa tay cho Anna khoác còn chàng thì tiến
về phía Đôly. Vexlovxki chìa tay cho quận chúa Vacvara trước Tuskievich thành
thử Tuskievich phải đóng vai kỵ sĩ đơn độc cũng như viên quản lý và bác sĩ. Bữa
tiệc, phòng ăn, bát đĩa, công việc hầu bàn, rượu vang và thức ăn không những
hoà hợp với không khí chung sang trọng, hiện đại của ngôi nhà mà còn choáng hơn
và mới hơn là đằng khác. Đarya Alecxandrovna quan sát với con mắt bà nội tướng
và tuy không hi vọng đem bất cứ cái gì trông thấy ở đây áp dụng vào nhà mình
bởi lẽ mọi thứ đều cao hơn mức sống của bà rất nhiều, bà vẫn chú ý đến mọi chi
tiết và tự hỏi ai đã lo liệu nên thế này. Những chủ nhân thuộc giới thượng lưu
thường thích để khách khứa tưởng mọi việc ở nhà mình đều tiến hành không chút
khó khăn và có thể nói cứ tự dưng mà xong thôi. Vexlovxki, chồng bà, thậm chí
cả Xvyajxki và nhiều người bà quen biết vốn không bao giờ suy nghĩ về điều đó,
ắt có thể tin là thế. Còn bà, Đarya Alecxandrovna đây, bà thừa biết ngay cả
cháo sáng cho trẻ con cũng không phải tự dưng mà có và cách sắp đặt phức tạp
đến thế, chu đáo đến thế tất phải đòi hỏi sự chăm chút cao độ. Xem vẻ Alecxei
Kirilovich nhìn bao quát khắp bàn ăn, gật đầu ra hiệu cho đầu bếp, xem kiểu
chàng mời Đarya Alecxandrovna chọn giữa món cháo cá nguội với món nước hầm
thịt, bà hiểu ngay đích thân chủ nhân đã lo liệu mọi thứ. Các việc đó không
phải do Anna làm, nàng cũng không hơn gì Vexlovxki, chẳng hạn. Anna, Xvyajxki,
quận chúa và Vexlovxki đều là quan khách như nhau, vui vẻ hưởng thụ những cái
sắp sẵn cho họ.
Anna chỉ đóng vai trò chủ nhân trong
việc dắt dẫn câu chuyện. Và cái nhiệm vụ rất khó khăn ấy đối với bà chủ nhà ở
một bàn ăn thưa thớt, lại có mặt những người thuộc một giới khác hẳn như viên
quản lý và kiến trúc sư (họ đã cố dẹp nỗi rụt rè trước cảnh tráng lệ khác
thường này mà vẫn không sao góp chuyện lâu được), nhiệm vụ đó, Anna đã làm tròn
với vẻ tự nhiên và tế nhị thường ngày, thậm chí đầy hứng thú nữa, theo nhận xét
của Đarya Alecxandrovna.
Thoạt đầu, câu chuyện xoay quanh
cuộc đi chơi thuyền của Tuskievich và Vexlovxki, rồi Tuskievich lại muốn bàn
rộng ra những cuộc đua gần đây của câu lạc bộ du thuyền ở Petersburg. Nhưng
Anna, lợi dụng một quãng ngắt nói luôn với kiến trúc sư, để kéo ông ra khỏi sự
trầm lặng.
- Ông Nicolai Ivanovich lấy làm sửng
sốt về những tiến bộ của toà nhà mới kể từ lần đến thăm trước, - nàng nói về
Xvyajxki; nhưng chính tôi, ngày nào cũng đến đó mà vẫn cứ ngạc nhiên thấy công
việc tiến triển nhanh quá.
- Làm việc với quan lớn nhà thật dễ
chịu, kiến trúc sư mỉm cười nói (ông vốn là người lễ độ và điềm đạm, rất có ý
thức về phẩm cách của mình).
- Không như làm việc với nhà chức
trách ở tỉnh lỵ. Ở đó, hẳn họ phải bôi đen hàng xấp giấy trong khi chỉ cần ba
câu là có thể thoả thuận xong với bá tước.
- Tác phong Mỹ đấy, - Xvyajxki mỉm
cười nói.
- Vâng, ở bên đó, họ cũng biết xây
dựng…
Câu chuyện xoay sang những sự lạm
quyền ở Mỹ, nhưng Anna lại lái vào một đầu đề khác cho viên quản lý tham gia.
- Chị đã thấy máy gặt chưa? - nàng
quay lại hỏi Đarya Alecxandrovna. - Lúc gặp chị là bọn em đang đi xem đấy. Đây
là lần đầu em được thấy máy gặt.
- Máy hoạt động như thế nào? - Đôly
hỏi.
- Giống hệt cái kéo. Có một tấm ván
và vô số kéo con. Như thế này này. Anna cầm lấy dao ăn và dĩa trong đôi bàn tay
đẹp trắng nõn đeo đầy nhẫn, bắt đầu trình bày. Nàng thấy rõ chẳng ai hiểu nàng
nói gì; nhưng cậy có giọng nói êm ái và đôi bàn tay đẹp, nên nàng vẫn tiếp tục.
- Đó là những con dao díp thì đúng
hơn, - Vexlovxki nói đùa, mắt không rời nàng.
Anna thoáng mỉm cười nhưng không trả
lời.
- Đúng không, bác Karl Federovich,
có phải nó giống những cái kéo không? - nàng vừa nói vừa quay về phía bác quản
lý.
- O, ja, - bác người Đức trả lời, Es
ist ein ganz einfaches Ding (à vâng, nó rất giản dị) và bác liền giải thích
cách bố trí các bộ phận máy.
- Chỉ tiếc là nó không bó được thành
lượm, - Xvyajxki nói.
- Trong cuộc triển lãm ở Viên 1, tôi
đã thấy những máy gặt dùng dây thép bó lúa thành lượm. Những máy đó tiện hơn.
- Es kommt drauf an… Der preis vom
Drant muss ausgerechnel werden (Cái đó còn tuỳ, còn phải tính giá dây thép), và
bác người Đức, bị lôi cuốn vào chuyện, nói với Vronxki. Das lasst sich
ausrenchnen, Erlaucht (cũng dễ tính toán thôi, quan lớn ạ), bác người Đức thò
tay vào túi bao giờ cũng có cây bút chì và quyển sổ ghi đủ mọi thứ, nhưng cái
nhìn lạnh lùng của Vronxki ngăn bác lại. Zu complicirt, macht zu viel Klopot
(Phức tạp lắm, cái đó gây rất nhiều "Khơlôpôt" (phiền phức), - bác
kết luận.
- Wuncht man Dochots, so hat man
auch Klopots (Muốn có "đôkhôt" (lời lãi), thì phải chị
"khơlôpôt" (phiền phức), - Vaxya Vexlovxki trêu bác người Đức. - Tôi
rất thích tiếng Đức, - anh quay sang Anna nói tiếp, vẫn với nụ cười quen thuộc.
- Thôi đi, - nàng bảo anh ta, giọng
nửa đùa cợt nửa nghiêm trang. - Ông Vaxili Xemionich ạ, lúc này chúng tôi đã
tưởng gặp ông ngoài đường, - nàng nói với bác sĩ, một người ốm yếu. - Ông có ra
đấy phải không?
- Vâng, nhưng tôi biến ngay, - bác sĩ
đáp, giọng muốn bông lơn nhưng thực tế lại hoá ra thê thảm.
- Vậy ra, ông đã tập đi dạo nhiều
đấy nhỉ.
- Vâng, rất tốt ạ.
- Thế còn bà lão bệnh nhân ra sao?
Chắc không phải sốt thương hàn chứ?
- Thương hàn hay không thì bệnh tình
bà ta cũng chả khá hơn.
- Thật đáng buồn! - Anna nói và sau
khi làm tròn nhiệm vụ xã giao bằng cách đó với những người thường lui tới nhà,
nàng bèn quay sang các bạn thân.
- Dù sao đi nữa, cứ theo lời bà chỉ
dẫn mà chế tạo máy thì quả là khó đấy, Anna Arcadievna ạ, - Xvyajxki nói đùa.
- Không được ư, tại sao vậy? - Anna
nói với một nụ cười chứng tỏ nàng thừa biết trong cách mình giải thích cơ chế
máy gặt có một cái gì duyên dáng không lọt khỏi mắt Xvyajxki. Cái nét làm đỏm
mới đó khiến Đôly ngạc nhiên một cách khó chịu
- Nhưng, bù lại, kiến thức của Anna
Arcadievna về kiến trúc thì thật kì diệu, - Tuskievich nói.
- Đúng thế, hôm qua tôi đã nghe Anna
Arcadievna nói về chân cột và vòm dưới mái, - Vexlovxki nói.
- Có đúng thế không?
- Cái đó chẳng có gì là lạ khi người
ta thường xuyên trông thấy, nghe thấy những chuyện ấy, - Anna nói. - Tôi chắc
ngay đến chuyện làm nhà bằng vật liệu gì, anh cũng không biết phải không?
Đarya Alecxandrovna thấy Anna không
thích cái giọng cợt nhã giữa nàng và Vexlovxki nhưng vẫn phải chịu.
Trong trường hợp này, Vronxki tuyệt
nhiên không hề xử sự như Levin. Rõ ràng chàng coi sự ba hoa của Vexlovxki chẳng
có gì quan trọng và trái lại, còn khuyến khích bông đùa nữa.
- Phải, Vexlovxki, anh thử nói xem
người ta gắn đá vào nhau như thế nào?
- Tất nhiên là bằng xi măng.
- Hoan hô! Nhưng xi măng là cái gì
chứ?
- Một thứ cồn dán… không, một thứ
mát tít, - Vexlovxki trả lời, làm tất cả phá lên cười.
Câu chuyện giữa các thực khách - trừ
bác sĩ, kiến trúc sư và quản lí vẫn lặng lẽ ủ ê - cứ thao thao bất tuyệt: khi
thì lướt nhanh, khi lại kéo dài xung quanh người này hoặc người khác. Có lúc,
Đarya Alecxandrovna bị chọc tức đã nổi nóng đỏ mặt tía tai lên và sau đó lại tự
hỏi xem mình có buột miệng nói quá câu nào chăng. Chả là Xvyajxki nhắc tới
Levin, kể lại những tư tưởng kì quặc của chàng cho rằng máy móc chỉ tổ làm hại
nền nông nghiệp Nga.
- Tôi không được hân hạnh quen ông
Levin đó, - Vronxki mỉm cười nói, - nhưng có lẽ ông ta chưa bao giờ trông thấy
những máy móc mà ông ta lên án. Hoặc giả nếu ông ta đã trông thấy và thể nghiệm
qua thì hẳn đó là máy móc Nga chứ không phải máy móc nước ngoài. Như vậy làm
sao ông ta có thể có nhận định được?
- Ông ta nhìn sự vật theo quan điểm
Thổ Nhĩ Kỳ, - Vexlovxki quay lại Anna mỉm cười nói.
- Tôi không đủ trình độ bênh vực ý
kiến của anh ấy, - Đôly nói và đỏ bừng mặt, - nhưng tôi có thể nói đó là người
rất học thức và nếu có mặt ở đây, hẳn anh ấy sẽ biết cách trả lời các vị như
thế nào, còn tôi thì xin chịu.
- Tôi mến ông ta lắm và chúng tôi là
bạn rất thân, - Xvyajxki mỉm cười nói, vẻ hiền từ. Nhưng xin lỗi, ông ta có hơi
gàn tí đấy. Chẳng hạn, ông ta quả quyết rằng chế độ hành chính hành tỉnh và toà
án hoà giải là vô ích và từ chối không chịu tham gia.
- Đó là thói thờ ơ của người Nga
chúng ta, - Vronxki vừa nói vừa rót nước đá vào một cái cốc có chân mỏng mảnh -
không chịu thừa nhận những bổn phận do quyền lợi buộc phải làm và do đó, phủ
nhận mọi bổn phận.
- Tôi chưa từng thấy người nào làm
tròn bổn phận triệt để hơn Levin, - Đarya Alecxandrovna nói, khó chịu về giọng
trịch thượng của Vronxki.
- Về phần tôi, - Vronxki nói tiếp,
rõ ràng bị câu chuyện kích thích mạnh, - chính tôi như các vị đang thấy đây,
trái lại, tôi rất biết ơn về cái vinh dự được bầu làm thẩm phán hoà giải danh
dự, nhờ ông Nicolai Ivanovich đây (chàng chỉ Xvyajxki). Tôi cho rằng đối với
tôi, nhiệm vụ đến toà án xử một tên nông dân ăn trộm ngựa cũng quan trọng như
mọi việc tôi có thể làm. Và nếu được bầu làm đại biểu nghị viện, tôi sẽ coi đó
là một vinh dự. Đó là cách duy nhất để trả nợ xã hội về những đặc quyền tôi
được hưởng với tư cách là điền chủ. Khốn thay, người ta lại không hiểu tầm quan
trọng cần thiết của điền chủ lớn trong bộ máy nhà nước.
Thấy chàng có vẻ tự tin đến thế ở
ngay nhà chàng, tại bàn ăn của chàng, Đarya Alecxandrovna lấy làm lạ. Bà nhớ
lại Levin, vốn suy nghĩ khác hẳn, cũng có thái độ dứt khoát như thế trong nhận
định khi ngồi trước bàn ăn nhà mình. Nhưng bà mến Levin, nên đứng về phía
chàng.
- Vậy thì, thưa bá tước, chúng tôi
có thể trông cậy ở ngài trong kì hội nghị sắp tới chứ? - Xvyajxki nói.
- Phải khởi hành sớm hơn để mồng tám
đã ở đó rồi. Nếu ngài cho tôi được vinh dự đón ngài ghé qua nhà…
- Em cũng có phần đồng ý với em rể
chị, - Anna nói, nhưng vì lí do khác kia, - nàng mỉm cười nói thêm.
- Em thiết nghĩ thời gian gần đây,
những nhiệm vụ xã hội chúng ta trở nên nhiều quá. Đâu đâu cũng vấp phải những
người hoạt động xã hội y như những viên chức trước kia. Alecxei ở đây mới sáu
tháng nay mà đã là uỷ viên của năm, sáu tổ chức khác nhau: nào quản lí tài sản,
nào quan toà, nào nghị viện, nào bồi thẩm. Cứ cái đà này 2 bao nhiêu thì giờ
của anh ấy rồi sẽ bỏ vào đấy hết. Và em sợ những chức vụ quá nhiều đó chỉ đơn
thuần có tiếng mà không có miếng. Ông Nicolai Ivanovich, ông là uỷ viên của bao
nhiêu hội, - nàng vừa nói vừa quay về phía Xvyajxki. - Hình như vào khoảng hai
mươi phải không?
Anna nói đùa, nhưng giọng nàng
thoáng lộ vẻ bực tức.
Đarya Alecxandrovna từ nãy chăm chú
quan sát Anna và Vronxki, nhận thấy ngay điều đó. Bà cũng để ý là Vronxki nghe
nói vậy liền nghiêm nghị đanh mặt lại. Thấy quận chúa Vacvara vội vàng lái sang
chuyện bạn bè ở Petersburg, đồng thời nhớ lại lúc ở ngoài vườn, Vronxki đã nói
lạc sang những hoạt động của mình, Đôly chợt hiểu là vấn đề hoạt động xã hội
này có liên quan đến một xung đột ngấm ngấm nào đó giữa Anna và Vronxki.
Bữa tiệc chiều, các loại rượu vang,
việc hầu bàn, tất cả đều hoàn mĩ, nhưng mọi sự đều diễn ra y như trong những
bữa tiệc trịnh trọng, những vũ hội mà Đôly không quen dự nữa: cũng căng thẳng
và chung chung như thế mà lại là một ngày bình thường giữa một nhóm nhỏ với
nhau, thành thử bà đâm khó chịu.
Sau bữa ăn, họ ra sân thượng. Rồi
chơi quần vợt. Đấu thủ chia làm hai tốp, dàn ra hai bên tấm lưới căng thẳng
buộc vào những chiếc cột sơn vàng óng trên sân quần đã được san bằng và lăn nền
cẩn thận. Đarya Alecxandrovna thử chơi nhưng mãi không hiểu ra sao cả.
Khi hiểu ra thì đã mệt quá, đành
phải tới ngồi cạnh quận chúa Vacvara mà xem. Người cùng bên với bà, Tuskievich
cũng bỏ cuộc; nhưng những người khác vẫn chơi tiếp khá lâu. Xvyajxki và Vronxki
cả hai đều đánh rất hay và rất nghiêm túc. Bằng con mắt sắc sảo, họ theo dõi
trái bóng đối phương phát sang, chạy lại không vội vàng mà cũng không chậm trễ,
chờ bóng nẩy lên và đánh trở lại bên kia lưới bằng một nhát vợt chính xác. Chơi
tồi nhất là Vexlovxki. Anh chàng hay nóng mắt, nhưng ngược lại, sự hào hứng của
anh ta đã kích thích các đối thủ. Anh ta cười, reo không ngừng. Cũng như các
ông khác, được sự đồng ý của các bà, chàng đã cởi áo đuôi tôm, để sơ mi trần và
dáng dấp đẹp đẽ, bộ mặt hồng hào nhễ nhại mồ hôi, cùng cử chỉ lập cập của chàng
đã gây ấn tượng sâu sắc.
Đêm ấy, khi Đarya Alecxandrovna đi
nằm, bà vừa nhắm mắt đã thấy Vaxya Vexlovxki bổ nhào tới đầu này đến đầu kia
sân quần.
Suốt cuộc chơi, Đarya Alecxandrovna
thấy chán phèo. Cái lối bờm xờm kiểu cách vẫn tiếp diễn giữa Anna và Vexlovxki
và sự gượng gạo của những người đứng tuổi lao vào một trò chơi trẻ con, khiến
bà khó chịu. Nhưng để khỏi làm người khác mất vui và để tiêu phí thì giờ, bà
cũng tham gia và giả vờ vui thích. Suốt ngày, bà có cảm giác đang đóng kịch với
những diễn viên cừ hơn mình, và diễn xuất kém cỏi của bà đã làm hại đến họ.
Bà đến đây với ý định ở lại chơi hai
này nếu thấy ưng ý. Nhưng ngay chiều hôm ấy, trong cuộc chơi quần vợt, bà quyết
định ngày mai sẽ ra về. Những lo lắng dằn vặt của người mẹ mà khi đi đường bà
ghét cay ghét đắng, giờ đây như đã chuyển sang một phạm vi khác và lại hấp dẫn
bà sau một ngày vắng nhà.
Sau khi dùng trà tối và đi thuyền
chơi đêm một lúc, Đarya Alecxandrovna trở về phòng một mình, cởi áo dài, ngồi
xuống chải mớ tóc thưa thớt chuẩn bị đi ngủ, và cảm thấy nhẹ hẳn người. Thậm
chí, bà còn khó chịu khi nghĩ Anna có thể bất chợt đến. Bà muốn suy nghĩ một
mình.
--------------------------------
1 Thủ đô nước Áo.
Chương
23
Đôly sắp đi nằm thì Anna bước vào
trong bộ quần áo ngủ.
Ban ngày, Anna đã mấy lần mon men
đến những chuyện tâm tình nhưng mỗi lần, cứ nói được vài câu, nàng lại ngừng
bặt. "Ta sẽ trở lại những chuyện ấy sau, khi chỉ có hai chị em mình với
nhau. Em có nhiều điều cần nói với chị", nàng đã nói vậy.
Vậy mà giờ đây, còn có hai người,
Anna cũng chẳng biết nói gì. Nàng ngồi bên cửa sổ, nhìn Đôly, điểm lại trong
trí nhớ tất cả những chuyện tâm tình dự trữ sẵn định thổ lộ tưởng như không bao
giờ cạn và chẳng moi ra được điều gì cần nói. Hình như mọi chuyện đều nói cả
rồi.
- Kitty có khoẻ không? - nàng vừa
nói, vừa thở dài đánh thượt và nhìn Đôly, vẻ phạm lỗi. - Chị Đôly, chị hãy nói
thật với em: cô ấy có giận em không?
- Giận cô ư? Ồ, không đâu! - Đarya
Alecxandrovna mỉm cười nói.
- Nhưng cô ấy ghét em, khinh em phải
không?
- Không! Nhưng cô biết đấy, chuyện
đó không thể tha thứ được.
- Phải, phải, Anna vừa nói vừa, quay
mặt đi và nhìn qua cửa sổ. - Nhưng, em đâu có tội. Mà ai là kẻ có tội kia chứ?
Thế nghĩa là thế nào? Có cách nào khác không? Chị nghĩ thế nào về chuyện đó? Có
thể nào chị lại không phải là vợ anh Xtiva được?
- Thật tình, tôi chẳng biết gì cả.
Nhưng cô hãy nói cho tôi hay…
- Vâng, vâng, nhưng ta chưa nói xong
chuyện Kitty. Cô ấy có sung sướng không? Nghe nói Levin là người khá lắm thì
phải.
- Nói vậy còn chưa đủ. Tôi chưa từng
thấy người đàn ông nào tốt hơn.
- Ôi! Thật đáng mừng! Em rất mừng!
Nói đó là người khá lắm còn chưa đủ, - nàng nhắc lại.
Đôly mỉm cười.
- Nào cô kể về mình đi. Tôi với cô
còn phải nói chuyện dài. Tôi đã nói chuyện với… - Đôly không biết nên gọi chàng
thế nào. Gọi là "bá tước" hay "Alecxei Kirilovich", bà đều
thấy ngượng mồm.
- Với Alecxei, - Anna đỡ lời. - Em
biết chị và anh ấy đã nói chuyện với nhau. Nhưng em muốn hỏi thật chị nghĩ thế
nào về em, về cuộc đời em?
- Làm thế nào bất mà chợt nói ngay
được? Thật tình, tôi không biết đâu.
- Không, dù sao chị cũng cứ nói cho
em nghe… Chị đã thấy em sống như thế nào rồi đó. Có điều chị nên nhớ là chị đến
thăm chúng em vào mùa hè, giữa lúc không phải chỉ có hai chúng em thôi… Nhưng
chúng em đến ở đây từ đầu xuân, sống hoàn toàn chỉ có hai đứa với nhau, rồi sẽ
lại chỉ còn hai đứa với nhau và em không mong muốn gì khác nữa. Tuy nhiên, chị
hãy hình dung đôi khi em phải lẻ loi ở đây, không có anh ấy và điều đó sẽ còn
tái diễn… Mọi cái đều khiến em nhìn thấy trước là điều đó sẽ còn lặp đi lặp lại
luôn và anh ấy sẽ sống nửa thời gian ngoài nhà mình, - nàng vừa nói, vừa đứng
dậy và lại ngồi bên Đôly.
- Tất nhiên, - nàng chặn trước không
để cho Đôly kịp vặn lại, tất nhiên, em không muốn cưỡng bức giữ anh ấy đâu.
Phải, em chả giữ anh ấy đâu. Bây giờ là mùa đua, đàn ngựa của anh ấy sẽ dự
cuộc, anh ấy sẽ đi. Em rất mừng cho anh ấy. Nhưng chị hãy nghĩ đến em, hãy hình
dung hoàn cảnh em… Vả lại nói chuyện ấy thì ích gì? - nàng mỉm cười. - Anh ấy
nói với chị chuyện gì vậy?
- Nói đúng vấn đề chính tôi đang
định bàn với cô, nên tôi sẽ dễ dàng biện hộ cho anh ấy: về những biện pháp để…
(Đarya Alecxandrovna ngần ngừ) để bình thường hoá, để cải thiện hoàn cảnh của
cô… Cô biết tôi nhìn nhận sự việc thế nào rồi đó… nhưng dù sao, nếu có thể thì
tốt hơn hết là cô chú cưới nhau đi.
- Chuyện li dị ư? - Anna nói. - Chị
có biết người đàn bà độc nhất đến thăm em ở Petersburg là Betxy Tvecxkaia
không? Em chắc chị biết bà ta chứ? Nói cho cùng, đấy là người đàn bà truỵ lạc
nhất trên đời. Mụ ta dan díu với Tuskievich và lừa dối chồng một cách bỉ ổi
nhất. Thế mà mụ ta còn mở mồm bảo là không muốn đi lại với em chừng nào tình
cảnh em chưa hợp pháp. Chị đừng tưởng em so sánh. Em hiểu rõ chị, chị thân mến
ạ. Nhưng muốn hay không, em cũng vẫn nhớ đến chuyện ấy… Thế anh ấy nói với chị
những gì vậy? - nàng nhắc lại.
- Nói rằng anh ấy đau khổ cho cô và
cho bản thân. Có thể cô sẽ nói đó là ích kỉ, nhưng sự ích kỉ ấy mới cao quý và
chính đáng biết bao! Trước hết anh ấy muốn hợp pháp hoá con gái mình, sau nữa,
trở thành chồng cô, có quyền đối với cô.
- Còn có người đàn bà nào nô lệ đến
như em trong tình cảnh này nữa? - Anna buồn bã ngắt lời bà.
- Và nhất là, anh ấy muốn… cô không
phải đau khổ.
- Không thể được. Rồi sao nữa?
- Sau nữa anh ấy muốn các con của cô
với anh ấy được mang họ bố, điều này rất chính đáng.
- Con nào? - Anna lim dim mắt hỏi và
không nhìn Đôly.
- Anna và các cháu sau này…
- Về vấn đề đó, anh ấy có thể yên
tâm: em sẽ không có đứa con nào khác nữa.
- Làm sao cô có thể nói thế được?
- Em sẽ không có con vì em không
muốn có nữa. Và mặc dầu đang xúc động, Anna vẫn tủm tỉm cười khi thấy trên mặt
Đôly một vẻ tò mò ngây thơ pha lẫn kinh ngạc và sợ hãi.
- Khi em ốm dậy, bác sĩ đã bảo…
…
- Không thể thế được! - Đôly tròn
xoe mắt, nói. Đối với bà, đây là một phát hiện có hậu quả và ảnh hưởng to lớn
đến nỗi, thoạt đầu, bà chỉ cảm thấy mình không đủ sức hiểu hết mà cần suy đi
nghĩ lại thật kĩ mới vỡ lẽ được.
Phát hiện này đột nhiên cắt nghĩa
cho bà hiểu tại sao một số gia đình chỉ có một hai đứa con (điều bà chưa bao
giờ hiểu nổi), khuấy động trong bà biết bao tư tưởng, suy nghĩ và tình cảm trái
ngược nhau đến nỗi bà không còn biết nói gì mà chỉ đăm đăm nhìn Anna bằng đôi
mắt mở to kinh ngạc. Đây chính là điều bà hằng mơ ước, nhưng giờ đây khi biết
có thể làm được thế, bà lại sợ. Bà cảm thấy đó là giải pháp quá đơn giản đối
với một vấn đề quá phức tạp.
- Như thế có trái đạo đức không? -
bà chỉ hỏi thế sau một lúc yên lặng.
- Tại sao? Chị hãy nghĩ xem, em phải
chọn một trong hai con đường: hoặc có mang, nghĩa là ốm đau, hoặc được là người
thân yêu, là bạn của chồng em - gọi thế cũng được chứ sao, - Anna nói cố ý dùng
một giọng hời hợt và phù phiếm.
- Phải, phải, - Đarya Alecxandrovna
nói, thừa nhận lí lẽ của chính mình nhưng không thấy nó có sức mạnh thuyết phục
như trước.
- Chị hay người khác, - Anna nói như
đoán được ý nghĩ của bà, - thì còn có thể hồ nghi, nhưng đối với em… chị nên
hiểu em chỉ là vợ anh ấy chừng nào anh ấy còn yêu em thôi. Và làm thế nào duy
trì được tình yêu của anh ấy? Như thế này ư?
Nàng vòng đôi bàn tay trắng nõn ra
đằng trước bụng.
Như vẫn xảy ra trong lúc xúc động,
những ý nghĩ và kỉ niệm dồn dập đến trong tâm trí Đarya Alecxandrovna nhanh kì
lạ.
- Mình không biết giữ Xtiva, bà nghĩ
bụng, anh ấy đã rời khỏi mình; nhưng người đàn bà đầu tiên đã khiến anh ấy phụ
mình, cũng không biết giữ anh ấy nốt, tuy ả thật vui tươi, xinh đẹp. Anh ấy đã
bỏ ả để vớ con khác. Liệu Anna có giữ được Vronxki bằng cách này không? Nếu chỉ
nhắm nhe có thế thôi hẳn y sẽ tìm thấy những trang phục và điệu bộ quyến rũ
hơn. Dù cô ấy có những cánh tay trần trắng, đẹp đến đâu, thân hình có thanh tú
đến đâu, vẻ mặt linh hoạt giữa mớ tóc đen nhánh có duyên dáng đến đâu, y cũng
sẽ tìm thấy những cái mĩ miều hơn, hệt như đức ông chồng thân yêu, đáng thương
và vô tư cách của mình".
Đôly không trả lời và chỉ thở dài.
Anna nhận thấy tiếng thở dài đó hàm ý không đồng tình, bèn nói tiếp. Nàng còn
dự trữ những lí lẽ sắc bén không thể bác bỏ được.
- Chị bảo thế là xấu ư? Nhưng cần
phải suy lí mới ra nhẽ, nàng nói tiếp. Chị quên mất hoàn cảnh em. Làm sao em
lại mong có con được? Em không nói đến những đau đớn, em không sợ đau đâu.
Nhưng chị thử nghĩ xem các con em rồi sẽ ra sao? Những đứa trẻ bất hạnh không
được mang họ bố. Nguyên việc sinh ra trên đời cũng đủ khiến chúng phải xấu hổ
vì mẹ, vì bố, vì nguồn gốc sinh thành.
- Chính vì thế mới cần phải li dị.
Nhưng Anna không nghe bà. Nàng muốn
diễn đạt đến đầu đến đũa những lí lẽ mà đã bao lần nàng tự nhủ với mình.
- Trời cho em lí trí làm gì nếu
không đem vận dụng nó để khỏi phải sinh ra đời những đứa trẻ bất hạnh? Nàng
nhìn Đôly, nhưng không đợi trả lời, nàng lại tiếp - Em sẽ mãi mãi cảm thấy có
tội với những đứa con xấu số đó. Nếu không ra đời thì ít ra chúng cũng không
khổ sở. Còn nếu chúng khổ thì em sẽ là người duy nhất chịu trách nhiệm.
Đó chính là những lí lẽ mà Đarya
Alecxandrovna từng viện ra; nhưng bây giờ bà nghe nói vậy mà chẳng hiểu gì.
"Làm sao có thể mang tội với những kẻ không có trên đời?", bà tự hỏi.
Và một ý nghĩ chợt đến: nếu như không hề có Grisa, đứa con cưng của bà, thì
liệu có hơn không? Bà thấy điều đó thật kì lạ, thật phi lí đến nỗi phải lắc đầu
xua tan mớ ý nghĩ điên rồ và quay cuồng đó.
- Phải, tôi cho thế là xấu, bà nói,
vẻ ghê tởm lộ rõ trên nét mặt.
- Chị đừng quên chị là người thế nào
và em là người thế nào… Vả lại, - Anna nói thêm như cũng cảm thấy thế là xấu,
mặc dầu lí lẽ của nàng rất vững trong khi Đôly thì đuối lí, chị đừng quên điều
cốt yếu là em không ở cùng hoàn cảnh như chị. Đối với chị, vấn đề đặt ra là chị
có muốn thôi có con không; với em, là em có muốn có con nữa không. Và hai điều
đó thật khác xa nhau. Chị nên hiểu, trong hoàn cảnh em, em không thể mong muốn
điều đó được.
Đarya Alecxandrovna không đáp lại.
Thốt nhiên, bà cảm thấy cách biệt với Anna đến nỗi có những vấn đề hai người sẽ
chẳng bao giờ nhất trí được và tốt hơn hết là đừng nói đến chuyện đó.
Chương
24
- Chính vì thế càng cần phải bình
thường hoá hoàn cảnh cô, nếu có thể được, - Đôly nói.
- Vâng, nếu có thể, Anna đáp, giọng
đột nhiên đổi khác, trầm tĩnh và buồn bã.
- Phải chăng không thể li dị được?
Nghe nói là chồng cô đồng ý mà.
- Chị Đôly, em muốn ta đừng nói
chuyện đó.
- Ừ thôi, không nói chuyện ấy nữa, -
Đarya Alecxandrovna vội nói khi thấy vẻ đau đớn trên mặt Anna.
- Nhưng chị thấy hình như cô coi
chuyện đó quá bi thảm.
- Em ấy à? Tuyệt nhiên không. Em
hoàn toàn bằng lòng và mãn nguyện. Chị thấy đó: em khiến người ta mê mệt,
Vexlovxki…
- Phải, nói thật tình, điệu bộ
Vexlovxki làm tôi khó chịu. - Đarya Alecxandrovna nói, định chuyển sang chuyện
khác.
- Tại sao vậy? Điều đó chỉ khiến
Alecxei khoái chí thôi, không có gì khác cả; đó là một chú bé, em nắm gọn hắn
trong tay; em muốn làm gì hắn thì làm. Y như thằng cháu Grisa.. Chị Đôly! -
nàng nói tiếp, đột nhiên đổi giọng, - chị bảo em nhìn sự việc quá bi thảm. Chị
không hiểu được đâu. Thật ghê sợ quá. Em cố để khỏi nhìn thấy…
- Tuy nhiên, cần phải thấy! Phải làm
tất cả những gì cô có thể làm.
- Nhưng cái gì là cái em có thể làm?
Chẳng có gì cả. Chị bảo em phải kết hôn với Alecxei, tưởng như em không nghĩ
đến chuyện ấy. Em không nghĩ đến chuyện ấy! - nàng nhắc lại, mặt đỏ dừ. Nàng
đứng dậy, dướn thẳng người, thở dài và nhẹ nhàng dạo quanh phòng, thỉnh thoảng
lại dừng bước. - Em không nghĩ đến chuyện đó ư. Không ngày nào, giờ nào em không
nghĩ đến rồi lại tự trách mình về ý nghĩ đó… vì nó có thể làm em phát điên. Làm
em phát điên lên, - nàng nhắc lại. - Cứ nghĩ đến chuyện đó là em không tài nào
ngủ được nếu không uống moóc phin. Nhưng thôi được. Ta hãy bình tĩnh nói
chuyện. Người ta bảo em li dị. Trước hết, lão ta không thuận đâu. Hiện nay, lão
ta đang bị nữ bá tước Lidia Ivanovna mê hoặc.
Đarya Alecxandrovna, ngồi rất thẳng
trên ghế tựa, ái ngại nhìn Anna đi ngang đi dọc.
- Cần phải thử xem, - bà dịu dàng
nói.
- Cứ cho là thế đi. Chị có biết thế
nghĩa là thế nào không? - nàng nói, rõ ràng đang phát biểu một ý nghĩ đã nghiền
ngẫm hàng nghìn lần và thuộc lòng. - Thế nghĩa là em sẽ phải hạ mình viết thư
cho lão ta, trong khi vẫn ghét lão mà lại phải nhận lỗi với lão… Nhưng cứ giả
sử là em cố làm thế. Hoặc giả em sẽ được lão ưng thuận. Giả sử em nhận được sự
đồng ý… - Lúc này Anna dừng bước ở đầu phòng đằng kia, sửa lại rèm. - Em được
lão ta đồng ý: còn… còn con trai em thì sao? Họ sẽ không trả nó cho em đâu. Nó
sẽ lớn lên trong nhà bố nó mà em đã bỏ, vừa lớn lên vừa khinh miệt em. Chị nên
hiểu em yêu hai người như nhau, mà cả hai, em đều yêu hơn chính bản thân mình:
Xerioja và Alecxei.
Nàng đến giữa phòng và dừng lại
trước mặt Đôly, hai tay ép chặt vào ngực. Trong chiếc áo choàng trắng, vóc dáng
nàng có vẻ cao lớn lạ thường. Nàng cúi đầu, cặp mắt ướt long lanh nhìn Đôly,
gầy bé, yếu ớt, run run xúc động trong chiếc áo ngắn vá víu, với chiếc mũ đêm
chùm đầu.
- Trên đời, em chỉ yêu hai người đó
và có người này thì không thể có người kia. Em không thể liên kết hai người lại
được, mà đó lại là mong ước duy nhất của em. Và nếu không đạt được điều đó thì
mọi cái khác đối với em đều chẳng quan trọng. Tất cả, tất cả đều không quan
trọng gì đối với em. Chuyện này trước sau sẽ kết thúc bằng cách này hay cách
khác, cho nên em không thể, em không muốn nói đến nó. Chị đừng trách em, đừng
chỉ trích em. Chị trong trắng quá nên không thể hiểu hết những đau khổ của em.
Nàng lại gần Đôly, ngồi xuống cạnh
và vừa cầm tay vừa nhìn bà, vẻ phạm lỗi.
- Chị nghĩ thế nào? Chị nghĩ thế nào
về em? Đừng khinh em nhé. Em không đáng khinh đâu. Em chỉ là một kẻ bất hạnh.
Trên đời này, nếu có ai bất hạnh thì đó chính là em, - nàng nói và quay đi,
nước mắt giàn giụa.
Còn lại một mình, Đôly cầu kinh và
đi nằm. Bà thương hại Anna hết lòng trong khi nói chuyện với nàng; nhưng bây
giờ, bà không thể buộc mình nghĩ đến nàng. Gia đình bà, các con bà hiện lên
trong kí ức với một sức quyến rũ mới, một ánh hào quang mới. Cái thế giới riêng
của bà ấy, giờ đây sao mà thân thiết, êm đềm đến nỗi bà không muốn xa nó thêm
ngày nào nữa; cho nên bà quyết định hôm sau phải ra về.
Trong khi đó, Anna đã trở về phòng
riêng. Nàng lấy một cái cốc nhỏ, rót vài giọt thuốc gồm chủ yếu là moóc phin,
rồi sau khi uống xong và nằm yên không động đậy một lúc, nàng sang buồng ngủ,
bình thản và thư thái.
Khi Anna bước vào, Vronxki chăm chú
nhìn nàng. Chàng dõi tìm dấu vết của câu chuyện mà chàng biết nàng đã trao đổi
với Đôly vì thấy nàng nán lại phòng bà ta lâu đến thế. Nhưng trên vẻ mặt bừng
bừng một nỗi xúc động cố nén và hơi bí ẩn của nàng, chàng không thấy gì ngoài
cái sắc đẹp tuy đã quen thuộc, đã biết rõ cùng niềm dục vọng do nó gợi lên, mà
bao giờ cũng vẫn làm chàng say đắm. Chàng không muốn hỏi hai chị em nói chuyện
gì, hi vọng nàng sẽ nói ra trước. Thế nhưng nàng chỉ bảo:
- Em thật hài lòng thấy chị Đôly làm
mình vừa ý. Có đúng thế không mình?
- Anh quen chị ấy đã lâu. Đó là một
người đàn bà rất tốt, nhưng quá đỗi tầm thường. Dù sao, anh cũng rất mừng khi
thấy chị ấy đến chơi.
Chàng cầm tay Anna và đăm đăm nhìn nàng,
vẻ dò hỏi.
Nàng hiểu cái nhìn ấy theo một nghĩa
khác và trả lời bằng một nụ cười.
Sáng hôm sau, mặc dầu chủ nhân năn
nỉ giữ lại, Đarya Alecxandrovna vẫn sửa soạn lên đường. Gã xà ích của Levin,
mặt lầm lầm và quả quyết, mình mặc áo choàng cũ và đầu đội mũ giống như của
cánh giữ ngựa trạm, đánh chiếc xe có những cái chắn bùn vá víu với cỗ ngựa
thắng xộc xệch đi vào con đường rải cát dẫn đến thềm nhà phủ thảm.
Cuộc chia tay với Vacvara và toán
đàn ông thật khó chịu cho Đarya Alecxandrovna. Sau một ngày, cả khách lẫn chủ
đều cảm thấy rõ họ không hợp nhau và tốt hơn hết là nên chia tay nhau. Duy chỉ
có Anna là buồn. Nàng biết sau khi Đôly về, sẽ chẳng còn ai đến đánh thức dậy
những tình cảm mà cuộc gặp gỡ này đã khuấy động trong tâm hồn nàng. Những tình cảm
đó thật đau xót nhưng nàng biết đó là phần tốt đẹp nhất của tâm hồn mình và
chẳng bao lâu nữa, phần tâm hồn đó sẽ bị cảnh sống hiện thời tràn lấn mất.
Khi tới giữa cánh đồng, Đarya
Alecxandrovna cảm thấy khoan khoái như trút được gánh nặng. Bà vừa định hỏi
những người đồng hành xem họ có vừa ý khi ở nhà Vronxki không, thì gã xà ích
Filip đã lên tiếng trước.
- Nói là trọc phú thì họ quả là trọc
phú đấy, nhưng họ chỉ cho tôi tất tần tật có ba đấu lúa mạch. Tội nghiệp mấy
con ngựa, gà chưa gáy sáng, đã ngốn hết sạch. Ba đấu, thật có cũng bằng không!
Vừa đủ để bắt đầu thấy ngon miệng! Hiện nay, ở các trạm thay ngựa, người ta
tính bốn lăm kôpêch một đấu lúa mạch. Ở ta, tôi chắc chả ai chi li từng đấu lúa
với ngựa của khách.
- Phải, vị lãnh chúa quả có khắt khe
thật, - gã thủ hạ tán thành.
- Còn đàn ngựa, anh thấy có đẹp
không? - Đôly hỏi,
- À, ngựa của họ thì không chê vào
đâu được. Và đồ ăn thức uống cũng tốt. Tuy vậy, cháu vẫn thấy không thoải mái,
bà Đarya Alecxandrovna ạ; cháu không biết bà có nghĩ như cháu không, - gã nói,
bộ mặt đẹp và đôn hậu quay về phía bà.
- Ừ, tôi cũng thế. Này anh, liệu ta
có tới nơi trước khi trời tối không?
- Chúng cháu sẽ cố hết sức.
Về đến nhà, Đarya Alecxandrovna thấy
các con mạnh khoẻ và xinh xắn hơn bao giờ hết. Bà sôi nổi tả lại chuyến đi, nào
người ta đón tiếp bà ra sao, nào sự tráng lệ, sang trọng, những trò tiêu khiển
của gia đình Vronxki và bà không cho phép ai bình phẩm họ.
- Phải hiểu Anna và Vronxki - và bây
giờ tôi hiểu họ kĩ hơn - mới thấy họ dễ mến, dễ thương biết bao, - bà nói, lần
này hết sức thành thật, quên bẵng cái cảm giác bất mãn và khó chịu không xác
định nổi đã xâm chiếm bà khi ở nhà họ.
Chương
25
Vronxki và Anna sống cả mùa hè và
một phần mùa thu ở nông thôn, vẫn trong những điều kiện như vậy, Anna và chồng
nàng vẫ chưa hề li di. Họ quyết định không rời khỏi nhà; nhưng sau thời gian
dài sống cô độc, nhất là trong mùa thu khách khứa đi cả rồi, cả hai đều cảm
thấy không thể chịu đựng được cuộc sống đó và cần có sự thay đổi.
Nhìn bề ngoài, với cuộc sống như
thế, tưởng như họ chẳng cần mong muốn gì hơn nữa: giàu có, khoẻ mạnh, có một
đứa con, người nào việc ấy. Anna, ngay cả lúc vắng khách, vẫn tiếp tục chăm chút
thân thể và đọc rất nhiều tiểu thuyết và những trước tác nghiêm túc hợp thời.
Nàng gửi mua tất cả những sách được khen trên báo chí nước ngoài và đọc tất cả
những thứ đó với sự chăm chú chỉ có thể thấy trong cảnh cô đơn. Ngoài cái đó,
nàng còn nghiên cứu trong sách hoặc chuyên san mọi vấn đề Vronxki quan tâm
thành thử chàng thường hay hỏi nàng về những vấn đề nông học, kiến trúc, hay
thậm chí cả vấn đề nuôi ngựa hoặc thể thao nữa. Ngạc nhiên về sự hiểu biết và
trí nhớ của nàng, thoạt đầu chàng còn nghi ngờ và yêu cầu dẫn chứng: nàng liền
tìm trong sách những đoạn chàng hỏi và chỉ cho chàng xem.
Việc sắp đặt bệnh viện cũng khiến
nàng quan tâm. Không những nàng góp phần trông coi, mà còn bắt tay làm thật sự
và tìm ra cách bố trí mới. Nhưng dù sao, lo lắng chủ yếu của nàng vẫn tập trung
vào bản thân: bản thân nàng được Vronxki yêu thương đến mức nào và có thể thay
thế đến chừng mực nào tất cả những gì chàng đã từ bỏ. Vronxki tôn trọng lòng
mong muốn giờ đây đã trở thành mục đích duy nhất của đời nàng, là không những
làm vui lòng mà còn phục vụ chàng, nhưng đồng thời lại khó chịu vì những sợi
dây tình ái nàng tìm cách bao quanh chàng. Thời gian càng trôi qua, chàng càng
luôn thấy vướng víu vì những sợi dây đó, càng muốn kiểm tra xem chúng có cản
trở tự do của mình không, tuy chưa đến nỗi muốn thoát khỏi chúng. Nếu không có
cái khao khát càng ngày càng tăng, muốn được tự do, không phải lời đi tiếng lại
mỗi khi chàng lên tỉnh họp hay dự đua ngựa, thì hẳn Vronxki đã hoàn toàn mãn
nguyện về cuộc sống. Vai trò chàng đã chọn - vai trò một điền chủ giàu có làm
hạt nhân cho giới quý tộc Nga - không những hoàn toàn hợp với sử thích của
chàng mà còn mang lại những mãn nguyện ngày một lớn, giờ đây khi chàng đã sống
sáu tháng như vậy. Công việc tiến hành đúng hướng, ngày một thu hút chàng. Bất
kể những món tiền kếch xù bỏ vào xây bệnh viện, những máy móc, gia súc đặt từ
Thuỵ Sĩ và bao nhiêu khoản mua sắm khác, chàng vẫn đinh ninh rằng mình không hề
phá tán cơ nghiệp mà trái lại còn củng cố thêm là khác. Đụng tới vấn đề lợi tức,
vấn đề bán gỗ, bán hoa màu, bán len hoặc cho phát canh ruộng đất, Vronxki cứng
rắn như đá tảng và biết giữ giá. Đối với nông nghiệp, chàng ưng những phương
pháp đơn giản nhất, bảo đảm nhất và tỏ ra khôn ngoan, tiết kiệm trong từng chi
tiết nhỏ. Mặc dầu viên quản lí người Đức cơ mưu và lọc lõi trình bày mỗi khoản
mua sắm mới như một món tiết kiệm có thể thu lãi tức khắc để thuyết phục chàng,
Vronxki vẫn không chịu nhượng bộ. Chàng lắng nghe đến cùng, chất vấn và chỉ
đồng ý khi công việc dự định thật hoàn toàn mới mẻ ở Nga và có thể gây dư luận.
Chàng chỉ quyết định tiêu những món lớn khi có khoản thừa ra và mỗi lần tiêu
như vậy, chàng điều tra từng chi tiết nhỏ, lo sao mua được những gì tốt nhất
xứng đáng với đồng tiền bỏ ra. Bằng cách ấy, rõ ràng chàng tuyệt nhiên không
làm tổn hại đến tài sản mà còn vun đắp thêm.
Vào tháng mười, có cuộc bầu cử đại
biểu quý tộc tỉnh Casin, nơi có trại ấp của Vronxki, Xvyajxki, Koznưsev,
Oblonxki và một phần nhỏ của Levin.
Do những hoàn cảnh đặc biệt và những
nhân vật tham gia, cuộc bầu cử đã được giới thượng lưu lưu ý, được mọi người
bàn tán xôn xao và chờ đón. Những người ở Moskva, Petersburg, ở nước ngoài,
chưa bao giờ dự bầu cử, cũng đổ về tỉnh.
Từ lâu, Vronxki đã hứa với Xvyajxki
là sẽ có mặt.
Trước đó ít bữa, Xvyajxki, thường
qua lại Vozđvijenxcoie luôn, đã ghé thăm Vronxki.
Vừa mới hôm trước, Vronxki và Anna
đã suýt cãi nhau về chuyến đi này. Bây giờ là vào giai đoạn buồn tẻ nhất của
mùa thu ở nông thôn; Vronxki sẵn sàng nghênh chiến, đã báo cho Anna biết mình
sắp đi bằng một vẻ lạnh lùng và nghiệm nghị chưa từng thấy trong những lần nói
chuyện trước đây. Chàng rất ngạc nhiên thấy Anna đón tin đó một cách rất bình
tĩnh và chỉ hỏi chàng bao giờ về. Chàng chăm chú nhìn nàng, không hiểu được vẻ
thản nhiên ấy. Nàng đáp lại cái nhìn ấy bằng một nụ cười. Chàng vốn biết Anan
có tài giấu kín tâm sự và chỉ sử dụng tài đó khi quyết định một điều gì không
muốn cho chàng hay. Chàng sợ tình trạng đó; nhưng vì muốn tránh cãi cọ, nên
chàng làm ra vẻ tin, thậm chí có phần thành thực tin là nàng đã biết điều hơn.
- Anh mong mình sẽ không buồn.
- Em cũng thế, - Anna nói. - Hôm
qua, em vừa nhận được một hòm sách từ hiệu Gochie gửi đến. Không, em sẽ không
buồn đâu.
"Cô nàng muốn đổi giọng đây,
chàng nghĩ thầm. Càng tốt, nếu không lại như mọi lần trước".
Thế là chàng đi dự bầu cử, không ép
nàng phải cắt nghĩa tỏ tường. Kể từ buổi đầu dan díu, đây là lần đầu tiên hai
người tạm biệt nhau, không phân giải ngọn ngành. Một mặt, chàng cũng áy náy
nhưng mặt khác, lại thấy thế là ổn hơn.
"Mới đầu, như bây giờ chẳng
hạn, thì có một cái gì mập mờ, khuất tất nhưng rồi sau, nàng sẽ quen đi thôi.
Dù sao, vì nàng, mình cũng sẵn sàng hi sinh hết thảy, trừ sự độc lập",
chàng tự nhủ.
Chương
26
Vào tháng chín, Levin đến Moskva
trông nom Kitty đẻ. Chàng ăn không ngồi rồi ở Moskva được một tháng thì Xergei
Ivanovich chuẩn bị đi Casin (ông có một trang trại ở tỉnh này và rất quan tâm
đến cuộc bầu cử sắp tới). Ông mời em trai cùng đi, chàng cũng có một khu đất ở
quận Xelezniev. Hơn nữa, Levin cũng cần đến Casin giải quyết giúp bà chị đang ở
nước ngoài một việc cấp thiết về bảo trợ và thu nợ.
Levin ngần ngừ, nhưng Kitty thấy
chồng đang chán ngấy Moskva, bèn khuyên chàng nên đi và bí mật đặt may một bộ
đồng phục đại biểu quý tộc hết tám mươi rúp. Món chi này khiến Levin quyết định
lên đường. Thế là chàng đi Casin.
Levin ở Casin đã năm hôm, hàng ngày
đi họp và chạy chọt công việc cho bà chị vẫn chưa thu xếp ổn thoả. Tất cả các
đại biểu quý tộc đều bận chuẩn bị bầu cử và ngay đến vấn đề đơn giản nhất thuộc
thẩm quyền hội đồng bảo trợ, lúc này cũng không thể giải quyết được. Việc thứ
hai: thu nợ bồi hoàn, cũng gặp trở ngại. Sau những cuộc vận động dài đằng đẵng
để bãi lệch sai áp 1, tiền đã sẵn sàng nạp nhưng quản lí văn khế, một người rất
ân cần, không giao phiếu cho chàng đến Ngân khố lĩnh được, vì cần có chữ kí của
vị thủ chỉ, mà ông này chưa giải chức, còn đang mắc dự hội nghị. Tất cả những
rầy rà, đi đi lại lại ấy, tất cả những cuôc trò chuyện với những người rất tốt,
rất thông cảm cái phiền toái của địa vị người đi cầu cạnh, nhưng không giúp đỡ
gì được, tất cả sự căng thẳng không đi đến đâu ấy gây cho Levin một cảm giác
dằn vặt, tương tự như nỗi bất lực đến uất máu thường cảm thấy trong mơ khi muốn
dùng sức mạnh cơ thể vậy. Chàng luôn luôn cảm thấy điều đó khi nói chuyện với
viên đại tụng đôn hậu của mình. Ông này hình như làm tất cả những gì có thể làm
và vận dụng tất cả sáng kiến của trí thông minh để giúp Levin ra khỏi bước gay
go. "Ngài thử làm thế này, ông ta bảo chàng, ngài hãy đến nơi này, nơi nọ
xem", và viên đại tụng dựng lên cả một kế hoạch để nghiên cứu những cản
trở toàn bộ công việc còn lại. Nhưng ngay sau đó, ông lại nói thêm: "Cách
này rồi cũng chẳng ăn thua gì đâu, nhưng ngài cứ thử coi". Và Levin lại
thử, lại đến gặp người khác. Ai nấy đều tốt và đáng yêu, nhưng cái chướng ngại
vật chàng đã phải đi vòng để tránh, lại trồi lên chắn ngang đường. Điều bực
mình nhất là Levin không tài nào hiểu mình đang đương đầu với ai và công việc
của mình lở dở thì lợi cho ai. Và điều đó, hình như không ai biết cả; cả viên
đại tụng cũng vậy. Nếu Levin hiểu được cũng như chàng vẫn hiểu chỉ có xếp hàng
mới lại gần được cửa bán vé ở ga, thì hẳn chàng sẽ không bực mình; nhưng chẳng
ai có thể cắt nghĩa cho chàng hay tại sao lại có những trở lực đó.
Levin đã thay đổi nhiều từ khi lấy
vợ, chàng trở nên kiên nhẫn, và mặc dầu không hiểu tại sao mọi sự lại sắp đặt
ra như thế, chàng vẫn cố không phẫn nộ mà chỉ tự nhủ rằng nếu chưa biết đầy đủ
thì không có quyền phê phán, rằng có lẽ cần phải thế. Giờ đây, trong khi dự bầu
cử và tham gia vào đó, chàng cũng cố không bình phẩm, không tranh cãi và cố hết
sức hiểu cho được cái sự kiện ấy mà những người trung thực và đáng trọng chàng
hằng kính nể, đang bận tâm đến một cách hết sức nghiêm chỉnh và nhiệt thành. Từ
khi lấy vợ, Levin đã khám phá trong cuộc đời nhiều khía cạnh trọng đại mà trước
kia, vì khinh suất, chàng cho là nhỏ nhặt, vì vậy chàng đồ chừng cuộc bầu cử
này có một ý nghĩa thật sự mà chàng cần tìm cho ra.
Xergei Ivanovich giảng giải cho
chàng ý nghĩa và tầm quan trọng của cái gọi là cách mạng đó. Vị đại biểu quý
tộc trong tỉnh này, theo luật pháp, nắm trong tay nhiều tổ chức quan trọng, kể
cả những ban bảo trợ (chính những ban bảo trợ đã làm tình làm tội Levin), nắm
những món tiền kếch xù, những trường trung học, việc giáo dục công cộng và sau
hết là nắm quyền cai trị ở tỉnh, vị đại biểu quý tộc đó là Xnietcov, một nhà
quý tộc lâu đời, từng phung phí một tài sản rất lớn, một người trung trực,
lương thiện theo kiểu ông ta, nhưng hoàn toàn không biết đến những yêu cầu của
thời đại. Trong mọi vấn đề, ông ta luôn bảo vệ giới quý tộc, dứt khoát chống
lại việc phát triển giáo dục công cộng và gán cho hội đồng tự trị địa phương
một tính chất đẳng cấp, chính ra nó phải có tầm quan trọng rất lớn. Cần thay
thế ông ta bằng một người hoạt động, trẻ tuổi, hợp thời, hoàn toàn mới và phải
cầm cân nẩy mực thế nào để khai thác ở những quyền lợi giành cho giới quý tộc -
không phải với tư cách quý tộc mà với tư cách thành viên Hội đồng tự trị địa
phương - tất cả những gì có thể khai thác với lợi ích của "chế độ tự
quản". Tại tỉnh Casin giàu có bao giờ cũng đi tiên phong này, hiện nay tập
trung nhiều lực lượng to lớn đến nỗi một hành động hợp thời tiến hành ở đây có
thể làm gương cho những tỉnh khác và cho toàn nước Nga. Vì vậy khoá họp này rất
quan trọng. Người ta đoán trước người thay thế Xnietcov sẽ là Xvyajxki hoặc hơn
thế nữa là Neviedovxki, một giáo sư cũ, một người đặc biệt thông minh và bạn
rất thân của Xergei Ivanovich.
Viên thống đốc đọc diễn văn khai mạc
khoá họp đề nghị các nhà quý tộc khi chọn lựa các chức sắc, không nên dựa theo
cảm tình mà phải dựa theo giá trị con người và vì lợi ích Tổ quốc; ông hi vọng
giới quý tộc Casin sẽ làm tròn nghĩa vụ một cách tôn nghiêm như trong những
cuộc bầu cử trước, và, do đó, chứng minh lòng tin cậy của đức vua.
Đọc xong diễn văn, viên thống đốc
rời khỏi phòng và các nhà quý tộc ồn ào, náo nhiệt ra theo, một số còn mừng rỡ
nữa, họ vây quanh thống đốc trong khi ông mặc áo lông và thân mật chuyện trò
với vị đại biểu quý tộc. Muốn dự tất cả không bỏ sót cái gì, Levin cũng xen vào
đám đông và nghe hấy viên thống đốc nói: "Xin ông chuyển lời tới bà Maria
Ivanovna rằng nhà tôi rất lấy làm tiếc vì phải đến an dưỡng đường". Đến
đây, các nhà quý tộc vui vẻ khoác áo lông và tất cả đến nhà thờ.
Ở đây, Levin cùng mọi người giơ tay
lên, lặp lại lời đức giám mục, tuyên thệ bằng những lời nguyền kinh khủng nhất
là sẽ đáp ứng mọi hi vọng của thống đốc. Những tế lễ tôn giáo bao giờ cũng tác
động đến Levin cho nên khi thốt lên những tiếng:"Tôi hôn thánh giá"
và quay lại nhìn đám người cả trẻ lẫn già cũng đang đọc câu ấy, chàng bỗng thấy
nao nao trong lòng.
Ngày hôm sau và hôm sau nữa, người
ta bàn về ngân sách và trường nữ trung học, những vấn đề chẳng có gì lí thú,
theo lời Xergei Ivanovich; cho nên Levin đang bận chạy vạy công việc, không dự
họp. Ngày thứ tư, người ta kiểm tra các tài khoản của tỉnh. Và lần đầu tiên nẩy
ra va chạm giữa phái mới và phái cũ. Tiểu ban chịu trách nhiệm kiểm tra tài
khoản báo cáo với hội nghị là mọi sự đều hợp lệ. Ngài đại biểu quý tộc đứng
dậy, rưng rưng nước mắt, cám ơn hội nghị đã tỏ lòng tin cậy ông. Các nhà quý
tộc hoan hô và bắt tay ông. Nhưng giữa lúc đó, một người trong phái Xergei
Ivanovich tuyên bố rằng ông ta nghe nói tiểu ban nọ không hề tiến hành kiểm tra
vì cho thế là xúc phạm đến ngài đại biểu. Một uỷ viên trong tiểu ban dại dột
xác nhận điều đó. Bấy giờ, một người thấp bé, rất trẻ nhưng rất chanh chua bèn
nói bóng gió rằng chắc ngài đại biểu quý tộc sẽ vui lòng tường trình công việc
trị dân, nhưng sự tế nhị quá đáng của tiểu ban đã tước mất của ngài sự thoả mãn
tinh thần đó. Thế là các vị kiểm tra rút lời tuyên bố và Xergei Ivanovich liền
nêu những điểm cần báo cáo cho hội nghị biết: hoặc các tài khoản đó đã được
kiểm tra, hoặc là chưa, và ông phát triển mãi cái lí luận hai mặt đó. Một nhà
hùng biện của phe đối lập vặn lại Xergei Ivanovich. Sau đó Xvyajxki lên tiếng,
rồi lại đến lượt cái ông chanh chua. Cuộc tranh luận kéo dài mãi không sao chấm
dứt được. Levin rất ngạc nhiên thấy người ta tranh luận vấn đề này lâu đến thế,
nhất là khi chàng hỏi Xergei Ivanovich có nghi Xnietcov thụt két không, ông này
đã trả lời:
- Ồ, không! Ông ta là người lương
thiện. Nhưng cần phải lay chuyển nề nếp điều khiển công việc theo kiểu gia
trưởng ấy.
Ngày thứ năm, cuộc bầu cử đại biểu
quận diễn ra. Ở một số quận, ngày hôm đó khá là vũ bão. Trong quận Xelezniev,
Xvyajxki được nhất trí bầu lên và hôm đó ông mở tiệc chiêu đãi.
--------------------------------
1 Thuật ngữ pháp lí có nghĩa là lệnh
quan toà cho phép chủ nợ được giữ lại của cải của một người khác đang nắm tiền
bạc hoặc đồ đạc của người mắc nợ chung cả hai bên.
Chương
27
Cuộc bầu cử đại biểu tỉnh được quy
định vào ngày thứ sáu. Tất cả các phòng đều đông đủ những nhà quý tộc mặc đồng
phục nhiều màu nhiều vẻ. Nhiều người mãi hôm đó mới đến. Bạn bè từ lâu xa nhau,
người từ Crưm đến, người ở Petersburg, kẻ ở nước ngoài về, bây giờ lại gặp mặt.
Gần bàn thống đốc, dưới ảnh đức hoàng đế, những cuộc tranh luận diễn ra rôm rả.
Các nhà quý tộc, trong phòng họp lớn
cũng như phòng nhỏ, tụ tập thành phe cánh và những cái nhìn hằn học, nghi ngờ,
phút im bặt đột ngột khi một địch thủ đến gần, tiếng xì xào trong góc và tận
ngoài hành lang, tất cả chứng tỏ mỗi phe đều có những bí mật riêng. Bề ngoài,
các nhà quý tộc chia làm hai loại rõ ràng: loại cũ và loại mới. Những vị kì cựu
phần nhiều mặc đồng phục kị binh, hải quân hay lục quân. Đồng phục của các nhà
quý tộc cũ cắt theo kiểu cổ, bồng vai thắt đáy, thân ngắn và chật như thể người
mặc đã lớn lên trong đó. Những vị trẻ thì mặc đồng phục không, cái cúc, thân áo
chùng, vai rộng với gi lê trắng hoặc cổ áo đen thêu lá nguyệt quế tượng trưng
Bộ Tư pháp. Một số người trẻ mặc triều phục điểm cho phòng họp thêm vui mắt.
Nhưng sự phân chia già trẻ không
trùng với sự phân chia phe phái. Theo Levin nhận xét, một số người lớp trẻ
thuộc về phái già; ngược lại, vài nhà quý tộc rất cao tuổi đang thì thầm với
Xvyajxki rõ ràng là những vai chủ động hăng hái của phái mới.
Levin đang ở phòng nhỏ, cạnh một
nhóm bạn thân; tại đây, người ta hút thuốc và ăn đồ nguội. Chàng lắng nghe mọi
người nói và đem hết tâm trí ráng sức hiểu xem đó là vấn đề gì, nhưng vô hiệu.
Xergei Ivanovich là trung tâm, những người khác tụ tập quanh. Lúc đó, ông đang
nghe Xvyajxki và Khliuxtov, đại biểu một quận thuộc khác thuộc phe họ.
Khliuxtov không đồng ý nhân danh quận mình yêu cầu Xnietcov ra ứng cử; Xvyajxki
đang tìm cách thuyết phục ông làm thế và Xergei Ivanovich tán thành kế hoạch
đó. Levin không hiểu tại sao phe đối lập lại yêu cầu vị đại biểu họ toan loại
trừ đệ đơn ứng cử.
Stepan Ackađich vừa uống một cốc
rượu và ăn vài món đồ nguội, lại gần họ trong bộ đồng phục thị thần và lau
miệng bằng khăn tay vải mịn, xức nước hoa.
- Chúng ta đang chiếm lĩnh vị trí,
Xergei Ivanovich ạ! - ông vừa nói, vừa vuốt râu má.
Và sau khi lắng nghe câu chuyện, ông
ủng hộ Xvyajxki.
- Chỉ cần một quận thôi, còn quận
Xvyajxki thuộc phe đối lập quá lộ liễu rồi, - ông nói. Trừ Levin, mọi người đều
hiểu.
- Thế nào, Koxtia, cả chú nữa, hình
như chú cũng bén mùi rồi đấy à? - ông quay lại - Levin nói thêm và khoác tay
chàng. Nếu Levin bén mùi thì hẳn chàng đã hài lòng, nhưng chàng không tài nào
hiểu đó là chuyện gì và sau khi lảng ra vài bước, chàng bèn phát biểu thắc mắc
với Stepan Ackađich.
- O, sanct simplicitas! 1 - Stepan
Ackađich nói, rồi bằng vài câu, ông giảng cho Levin vỡ lẽ.
Nếu tất cả các quận đều yêu cầu
Xnietcov ra ứng cử như các kì trước, người ta sẽ bỏ phiếu tán thành bầu ông ta
hết. Cần phải tránh điều đó. Lần này, tám quận đồng ý yêu cầu ông ta: nếu hai
quận trong số đó từ chối, Xnietcov có thể rút đơn ứng cử. Và bấy giờ phái cũ sẽ
chọn lựa ngay trong phe họ một đại biểu khác và tất cả kế hoạch sẽ sụp đổ. Còn
như nếu chỉ có quận Xvyajxki không đề cử, thì Xnietcov vẫn cứ ra tranh cử. Ta
sẽ chuyển một phần số phiếu cho ông ta: phe đối lập bị lạc hướng, bấy giờ sẽ bỏ
phiếu cho ứng cử viên của đối phương, khi người này ra tranh cử.
Levin chỉ hiểu một nửa và định hỏi
thêm vài câu nữa thì đột nhiên mọi người bỗng nhao nhao lên cùng một lúc và đi
về phía phòng họp lớn.
- Có chuyện gì đấy? Cái gì! Ai vậy?
- Thẩm tra quyền bầu cử ư? Thẩm tra ai vậy? - Phải, họ gạt bỏ. - Nhưng không
mà. - Họ không chịu thừa nhận Flerov. - Tại sao, vì đã từng ra chốn tụng đình
ư? - Cứ cái kiểu ấy thì họ sẽ không thừa nhận ai hết. - Thật hèn hạ.
- Đó là chuyện pháp luật! Levin nghe
thấy những tiếng xôn xao từ khắp phía, và sợ bỏ qua sự kiện bất thường kia,
chàng hoà mình vào đám người đang hối hả đi về phòng lớn. Bị xô đẩy, chàng trôi
về phía bàn danh dự; quanh đó, vị đại biểu quý tộc, Xvyajxki và nhiều nhân vật
khác đang tranh luận.
--------------------------------
1 Tiếng La tinh: Ôi sự ngây thơ thần
thánh! Người ta cho rằng nhà cách mạng Tiệp Khắc Jan Huýt (1369-1415) đã thốt
ra câu này khi thấy một bà già góp một thanh gỗ vào đống củi, nơi bọn cầm quyền
thiêu sống ông.
Chương
28
Levin đứng ở khá xa. Cạnh chàng, một
nhà quý tộc thở khò khè và một vị khác đi giày cao cổ kêu ken két, khiến chàng
không nghe được rõ. Chàng chỉ thoáng thấy giọng nói khẽ khàng của vị đại biểu
quý tộc rồi tiếng the thé của ông chanh chua, rồi giọng Xvyajxki. Theo chàng
hiểu thì họ đang tranh luận về ý nghĩa của một số điều khoản luật pháp và của
những tiếng: "bị thẩm vấn".
Đám đông rẽ ra cho cho Xergei
Ivanovich đi qua. Ông này sau nghe xong tràng thuyết lí của ông chanh chua, bèn
gợi ý nên giở lại văn bản sắc luật cho chắc chắn và yêu cầu thư kí tìm lại điều
luật đó. Luật ghi là trong trường hợp ý kiến bất đồng, cần bỏ phiếu.
Xergei Ivanovich đọc bản sắc luật
rồi đi vào giải thích ý nghĩa, nhưng lúc đó, một điền chủ bèn ngắt lời ông: đó
là một người to béo và cao lớn, lưng hơi gù, ria mép nhuộm, mặc đồng phục thắt
đáy có cổ áo đỡ lấy gáy. Ông ta lại gần, gõ chiếc nhẫn lên bàn, và dõng dạc nói
lớn:
- Bỏ phiếu! Bỏ phiếu! Không tranh
luận nữa!
Một vài giọng nói đột nhiên cất lên
và nhà quý tộc đeo nhẫn càng bực già, quát tháo dữ hơn. Nhưng không ai rõ ông
nói gì. Ông ta cũng đề nghị làm như Xergei Ivanovich, nhưng rõ ràng ghét ông
này cùng tất cả phe phái; tình cảm đó truyền sang phe đối lập và cũng gây phẫn
nộ như thế, tuy biểu lộ dưới hình thái lịch sự hơn. Người ta la hét; có một
phút lộn xộn đến nỗi vị đại biểu quý tộc phải yêu cầu im lặng.
- Bỏ phiếu! Bỏ phiếu! Tất cả các vị
quý tộc sẽ hiểu tôi.
- Chúng ta đổ máu… - Lòng tin cậy
của đức vua…
- Đừng nghe ông đại biểu, ông ta
không ra lệnh cho chúng ta được.
- Đó không phải là vấn đề… - bỏ
phiếu kín… - Thật đê tiện!
Từ khắp phía, vang lên tiếng gào
thét giận dữ điên cuồng, những cái nhìn và những bộ mặt càng giận dữ, điên
cuồng hơn. Levin hoàn toàn không hiểu sự tình ra sao và ngạc nhiên thấy vấn đề
xét xem có nên bỏ phiếu quyết nghị trường hợp Flerov hay không lại gây phẫn nộ
đến thế. Chàng quên mất cái đòi hỏi phải hạ bệ vị đại biểu của tỉnh vì lợi ích
chung, theo phép tam đoạn luận mà sau đó Xergei Ivanovich giảng giải cho chàng:
muốn đánh bại ông ta cần có đa số phiếu, muốn giành đa số, phải đồng ý cho
Flerov có quyền bỏ phiếu; muốn chuẩn nhận Flerov, cần biết cách giải thích điều
luật.
- Thế cho nên chỉ cần một phiếu là
có thể chuyển đa số về bên nào. Cần phải nghiêm túc và có tinh thần kiên trì
nếu ta muốn làm việc vì lợi ích công cộng, - Xergei Ivanovich kết luận. Nhưng
Levin quên mất điều đó, chàng thấy khổ tâm khi thấy những người trung thực
chàng hằng kính trọng, rơi vào tình trạng điên cuồng và phẫn khích như thế. Để
thoát khỏi cảm giác khó chịu đó, chàng không đợi cuộc tranh luận kết thúc mà đi
thẳng sang phòng nhỏ, ở đó chỉ có bọn bồi. Thấy họ lau chùi bát đĩa, cốc, tách
với vẻ mặt thư thái, Levin đột nhiên nhẹ hẳn người như vừa ra khỏi một căn
phòng xú uế đến nơi thoáng đãng. Chàng đi đi lại lại vui thích nhìn họ. Chàng
rất khoái một người hầu để râu má hoa râm bất chấp bọn trẻ trêu chọc, vẫn điềm
tĩnh dạy họ gấp khăn ăn, Levin định bắt chuyện với bác ta thì viên thư kí phòng
bảo trợ - một ông già bé nhỏ có cái đặc biệt là biết tên tục và tên bố của tất
cả các nhà quý tộc trong tỉnh - đến làm chàng lãng đi mất.
- Xin lỗi, ngài Konxtantin
Dimitrievich, - lão nói, - lệnh huynh đang tìm. Sắp bỏ phiếu rồi.Levin trở lại
phòng họp lớn, nhận một tấm phiếu trắng và theo sau ông anh Xergei Ivanovich,
tiến lại gần bàn, cạnh đó Xvyajxki đang đứng, vẻ giễu cợt và quan trọng, hít
hít bộ râu thu gọn trong bàn tay.
Xergei Ivanovich cho tay vào hòm
phiếu, đặt phiếu và dịch ra một chút cho Levin qua. Đến lượt Levin lại gần,
nhưng quên tịt không biết làm thế nào. Chàng hoang mang, quay về phía Xergei
Ivanovich, hỏi: "Bỏ vào đâu? " Chàng hi vọng không ai nghe thấy vì
chàng hỏi khẽ và xung quanh mọi người đều đang nói chuyện. Nhưng những người
đang nói bỗng im bặt và câu hỏi không hợp thời lọt vào tai họ. Xergei Ivanovich
cau mày.
- Đây là vấn đề lập trường, - ông
nghiêm nghị nói.
Một vài người mỉm cười. Levin đỏ
mặt, vội lùa bàn tay phải cầm phiếu xuống dưới tấm dạ và đặt phiếu sang phải.
Làm xong, chàng chợt nhớ là phải giấu cả tay trái nữa và vội luồn tay trái
xuống dưới tấm dạ, nhưng chậm quá rồi. Mỗi lúc một thêm bối rối, chàng hấp tấp
rút lui xuống hàng cuối.
- Một trăm hai mươi sáu phiếu thuận!
Chín mươi tám phiếu trống! - viên thư kí tuyên bố, không nhấn rõ những chữ
"r". Rồi có tiếng cười: trong hòm phiếu có một chiếc cúc và hai hạt
dẻ. Flerov được chấp nhận và phe mới thắng thế.
Nhưng phái cũ chưa chịu thua. Levin
nghe thấy người ta yêu cầu Xnietcov ra tranh cử và trông thấy đám đông quý tộc
xúm quanh ngài đại biểu đang nói. Chàng lại gần. Đáp lời các nhà quý tộc,
Xnietcov nói ông không xứng đáng với lòng tin cậy và yêu mến của họ vì ông chỉ
có ưu điểm duy nhất là tận tâm cống hiến mười hai năm của cuộc đời cho giới quý
tộc. Ông nhắc lại nhiều lần: "Tôi đã phụng sự lòng tin và chân lí trong
phạm vi sức lực tôi. Tôi kính trọng và cảm tạ các ngài". Bỗng nhiên, ông
dừng bặt, nghẹn ngào nước mắt và rời khỏi phòng. Những giọt nước mắt đó là do
ông thấy bị đối xử bất công, do lòng yêu mến giới quý tộc, hay do lâm vào thế
bí, cảm thấy kẻ thù vây bốn bề? Muốn thế nào đi nữa, nỗi xúc động của ông cũng
truyền sang xung quanh. Phần lớn những người có mặt đều cảm động và Levin thấy
trìu mến Xnietcov. Ra đến cửa, ngài đại biểu quý tộc va phải Levin.
- Xin lỗi, ông bỏ quá cho, - ông
nói; khi nhận ra Levin, ông mỉm cười, rụt rè. Levin có cảm giác ông muốn nói
điều gì nhưng xúc động không thốt nên lời. Vẻ mặt và bộ dạng cả con người ông
trong bộ đồng phục đầy huân chương và chiếc quần trắng nẹp khi ông hối hả đi
ra, khiến Levin nghĩ đến một con vật bị săn đuổi. Vẻ mặt ấy càng khiến Levin
thương cảm vì mới hôm qua, chàng còn đến nhà ông hỏi về chuyện bảo trợ, và đã
thấy ông trong tư thế đường bệ của một con người phúc hậu, một ông chủ gia
đình. Một ngôi nhà rộng với những đồ đạc cổ; những lão bộc ăn mặc xuề xoà nhưng
bộ điệu cung kính, rõ ràng là nông nô cũ không muốn đổi chủ; một đàn bà phúc
hậu, mập mạp, đội mũ trùm đầu bằng ren và quàng khăn san kiểu Thổ Nhĩ Kỳ, đang
vồ vập âu yếm con bé cháu ngoại xinh xẻo; một cậu bé dáng dấp thanh nhã đi học
về đang hôn bàn tay khoẻ mạnh của bố; cốt cách oai vệ, vẻ hoà nhã của chủ nhân,
tất cả đều gợi lòng tôn kính và cảm tính của Levin. Cho nên, bây giờ, ông già
khiến chàng thương hại; chàng muốn nói với ông đôi lời thân ái.
- Tôi hy vọng ngài vẫn đứng đầu
chúng tôi, - chàng bảo ông ta.
- Tôi không biết, - vị đại biểu nói,
vừa quay lại, vẻ sợ hãi. Tôi già rồi, mệt rồi. Có nhiều người xứng đáng hơn,
trẻ hơn. Để họ thay tôi.
Và vị đại biểu đi khuất qua một cửa
ngách.
Phút long trọng đến gần. Phải bắt
tay vào bầu ngay thôi. Thủ lĩnh hai phái bấm đốt ngón tay tính số phiếu thuận
và phiếu trống.
Cuộc tranh chấp xung quanh Flerov đã
khiến cho phe mới được thêm phiếu của ông này và tranh thủ thêm thời gian đưa
về được ba nhà quý tộc mà phái cũ đã dùng mưu làm cho không tham dự bầu cử
được. Hai đại biểu vốn thích ma men đã bị bọn tay sai của Xnietcov chuốc rượu
say mềm còn vị thứ ba bị giấu mất bộ đồng phục.
Được tin, phe mới đã đủ thì giờ cử
người kiếm một bộ đồng phục, đồng thời cho xe ngựa chở một trong hai vị say
rượu về, trong khi còn tranh luận.
- Tôi đưa về được một ông, phải vã
nước vào mặt đấy, - vị đại biểu đi tìm nói với Xvyajxki.
- Nhưng không sao, được việc chán.
- Không say quá, không đến nỗi té
nhào chứ? - Xvyajxki hất đầu hỏi.
- Không, tỉnh táo rồi. Miễn là đừng
cho ông ta uống nữa. Nhưng tôi đã bảo người giữ rượu đừng để ai dọn cho ông ta
thứ gì cả, bất cứ vì lý do gì.
Chương
29
Gian phòng hẹp, nơi hút thuốc và ăn
đồ nguội, chật ních người. Không khí mỗi lúc một thêm sôi động và vẻ lo lắng lộ
rõ trên mặt mọi người. Hồi hộp nhất là những vị đứng đầu hai phe hiện đã nắm
được đích xác con số cử tri. Họ chuẩn bị lao vào cuộc chiến đấu sắp tới. Những
người khác giống như binh lính trước hôm chiến đấu, tuy chuẩn bị đánh nhau
nhưng vẫn kiếm trò tiêu khiển. Người ăn đứng, ăn ngồi ở bàn; kẻ đi đi lại lại
hút thuốc và chuyện trò với bạn bè gặp lại sau thời gian xa cách.
Levin không đói, cũng không nghiện
thuốc; chàng không muốn đến nhập bọn với phe cánh mình, tức là Xergei
Ivanovich, Stepan Ackađich trong bộ đồng phục hoàng triều giám mã đang đứng
giữa bọn họ nói chuyện sôi nổi. Hôm qua, Levin thấy anh ta rồi và thận trọng
tránh vì không muốn gặp. Chàng lại gần cửa sổ và ngồi xuống, quan sát các nhóm
và lắng nghe mọi người bàn tán xung quanh. Chàng buồn buồn khi thấy tất cả đều
náo động, lo lắng; chỉ có một ông già bé nhỏ, rụng hết răng và nói lắp, mặc
đồng phục hải quân là nhàn rỗi và thờ ơ như chàng.
- Đồ khốn khiếp! Tuy nhiên, tôi đã
xạc cho hắn một mẻ, như hát hay vậy! Suốt ba năm trời mà không chuẩn bị xong! -
một địa chủ quý tộc, người tầm thước, lưng gù, tóc bôi sáp rủ xuống cổ áo thêu
đồng phục, vừa nói vừa nện gót đôi ủng mới rõ ràng diện để đi bầu cử. Ông ta
giận dữ nhìn Levin và đột ngột quay đi.
- Phải, đúng vậy, thật là xấu xa, -
người tiếp chuyện, thân hình thấp bé, trả lời, giọng nhỏ nhẻ.
Theo sau họ, là cả một đám đông vây
quanh một vị tướng to béo. Rõ ràng họ đang tìm một góc để nói chuyện cho kín
đáo.
- Sao hắn dám nói là tôi sai đánh
cắp quần của hắn! Tôi đoán hắn đã bán đi để uống rượu. Tôi thì nhổ toẹt vào hắn
và cả cái tước hoàng thân của hắn ấy chứ lại. Nhưng hắn đừng có mà nói thế, đê
tiện!
- Nhưng, tôi xin các vị! Họ dựa vào
luật pháp đấy, - có tiếng người nói trong một nhóm khác; - phụ nữ phải được ghi
trong danh sách quý tộc.
- Tôi bất cần luật pháp! Tôi cứ nói
theo tâm linh. Không phải tự nhiên mà chúng ta là quý tộc. Xin hãy tin là thế.
- Bẩm quan lớn, mời ngài lại dùng
sâm banh hảo hạng.
Một nhóm khác theo sau một nhà quý
tộc đang kêu inh ỏi: đó là một trong ba người bị chuốc rượu say.
- Xưa nay tôi vẫn khuyên Maria
Xemionovna cho phát canh ruộng đất, vì bà ta chẳng biết đường nào mà lần, - một
điền chủ ria lấm tấm bạc, mặc quân phục cựu đại tá Tổng tham mưu, dịu dáng nói.
Đó là nhân vật Levin đã gặp ở nhà Xvyajxki. Chàng nhận ra ngay ông ta. Nhà điền
chủ cũng nhìn thấy Levin và họ chào nhau.
- Rất sung sướng được gặp lại ngài.
Tất nhiên! Tôi nhớ rất rõ mà. Năm ngoái, ta gặp nhau ở nhà Nicolai Ivanovich.
- Công việc canh tác của ngài ra sao
ạ? - Levin nói.
- Mỗi ngày một tệ, - ông kia mỉm
cười trả lời, vẻ căm phẫn nhưng bình thản tựa hồ tin chắc đó là chuyện tất yếu
không tránh được. - Còn ngài, làm sao ngài lại đến tỉnh chúng tôi vậy - ông
hỏi. Ngài đến tham gia coup d' Etat 1 của chúng tôi ư? - ông đanh thép nói,
nhưng phát âm sai chữ Pháp vừa dùng. - Tất cả nước Nga hẹn gặp nhau ở đây. Có
cả thị thần, chỉ thiếu Bộ trưởng nữa thôi, - ông chỉ cái dáng bệ vệ của Stepan
Ackađich vận đồng phục thị thần và quần trắng đang đi dạo cạnh vị tướng.
- Xin thú thật với ngài tôi chẳng
hiểu gì mấy về ý nghĩa cuộc bầu cử này, - Levin nói.
Vị điền chủ nhìn chàng.
- Nhưng có gì cần hiểu đâu. Nó chẳng
có ý nghĩa gì cả. Đó là một tổ chức lỗi thời chỉ kéo dài hoạt động do quán tính
mà thôi. Ngài hãy nhìn xem những bộ đồng phục chúng nói một cách hùng hồn rằng:
đây là một cuộc hội nghị thẩm phán hoà giải, uỷ viên thường trực v.v… chứ không
phải hội nghị quý tộc.
- Vậy tại sao ngài lại đến? - Levin
hỏi.
- Hoàn toàn chỉ do thói quen thôi.
Hơn nữa, cần duy trì những mối liên hệ của mình. Quả tình, có thể nói đây là
nghĩa vụ tinh thần. Và, thực ra, nó cũng dính dáng đến quyền lợi của tôi. Con
rể của tôi muốn ra ửng cử làm uỷ viên thường trực: gia đình nó không có tài
sản, cần phải nâng đỡ bọn nó. Và những ông này, tại sao họ lại đến đây? - ông
vừa nói vừa chỉ ông chanh chua đã lên đăng đàn tranh luận.
- Đó là một thế hệ quý tộc mới.
- Gọi là mới thì còn khả dĩ. Nhưng
không phải là quý tộc. Đó là những kẻ sở hữu tài sản, còn chúng tôi là chúa
đất. Với danh nghĩa quý tộc, họ cắn xé lẫn nhau.
- Nhưng ngài vừa nói đây là một tổ
chức lỗi thời mà.
- Phải, phải, nhưng dù sao, họ cũng
phải kính nể chúng tôi hơn một chút chứ. Cho dù chỉ đối với Xnietcov… Có thể
chúng tôi không đáng giá là bao, nhưng dòng dõi chúng tôi phải trải qua hàng
ngàn năm mới có cội có cành được. Nếu ngài cần vạch vạt đất trồng hoa trước cửa
nhà và nếu ở đó có một cây cổ thụ… dù nó già cỗi và cong queo, hẳn ngài cũng
không vì vạt hoa mà đẵn ông tổ đó xuống, ngài sẽ vạch thế nào để dùng được cả
cái cây. Vì chắc chắn nó không thể mọc lại được trong vòng một năm, - ông thận
trọng hạ giọng và chuyển ngay sang chuyện khác. - Còn ngài, trại ấp của ngài
thế nào ạ?
- Chẳng ăn thua mấy. Lợi tức không
quá năm phần trăm.
- Vậy là công sức của ngài không
được tính đến. Ngài cũng phải có một giá trị nào đó chứ, phải không? Tôi nói
vậy là nói cho tôi đấy. Trước khi lui về với ruộng đất, mỗi tháng tôi lĩnh ba
ngàn rúp tiền lương. Bây giờ, tôi làm việc nhiều hơn và cũng như ngài, tôi có
được năm phần trăm, hơn nữa, chỉ được thế khi công việc trôi chảy. Công lao khó
nhọc chẳng được kể vào đâu cả.
- Vậy tại sao ngài lại hăng hái thế,
nếu bị lỗ vốn?
- À đấy! Biết làm thế nào? Đó là
thói quen, vả chăng tôi cảm thấy bắt buộc phải thế. Tôi sẽ nói kĩ hơn với ngài,
- ông hứng lên nói thêm và tì khuỷu tay vào cửa sổ - Con trai tôi không thích
cái nghiệp canh nông tí nào. Nó chỉ quan tâm đến khoa học. Thành thử sẽ không
có ai nối nghiệp. Vì thế tôi vẫn tiếp tục. Tôi vừa cho trồng một vườn cây ăn
quả.
- Phải, - Levin nói, - thế là hoàn
toàn đúng. Tôi có cảm giác sẽ không thu lợi được gì ở đất đai, vậy mà tôi vẫn
tiếp tục. Đó là một thứ bổn phận ta cảm thấy phải làm đối với ruộng đất.
- Này nhé, - vị điền chủ nói tiếp. -
Tôi ở cạnh một thương gia. Y có đến thăm tôi và chúng tôi cùng đi một vòng
quanh trại. Ngài có biết y nói thế nào không: "Thưa ngài Stepan
Vaxilievich, trong trại của ngài, tất cả đều đâu vào đó, trừ có khu vườn này bị
bỏ hoài". Vậy mà, tôi vẫn chăm chút khu vườn cẩn thận. "Vào địa vị
ngài, tôi sẽ chặt những cây bồ đề này vào lúc đang căng nhựa. Ngài có tới một
ngàn cây như thế, mỗi cây, ngài có thể làm được hai cái xà ra trò. Và hiện nay,
thứ đó đáng giá đấy. Vâng, nếu ở địa vị ngài, tôi sẽ dùng chúng làm gỗ dựng
nhà".
- Và bằng số tiền đó, y sẽ mua gia
súc hoặc ruộng đất với giá rẻ mạt rồi phát canh cho nông dân chứ gì, - Levin
mỉm cười nói nốt, chàng đã nhiều lần gặp thứ lí luận đó. Và y sẽ làm giàu, còn
ngài và tôi, chúng ta chỉ cầu sao giữ được của cải và để lại cho con cháu.
- Tôi chắc ngài đã có gia đình? - vị
điền chủ hỏi.
- Vâng, - Levin tự hào đáp. - Phải,
trong chuyện này, có cái gì kì lạ, - Chàng nói tiếp. - Chúng ta sống không tính
toán tựa hồ được bố trí đứng canh ngọn lửa thiêng, y hệt những nữ thần giữ của
thời xưa vậy.
Vị điền chủ cười lặng lẽ dưới hàng
ria bạc trắng.
- Cũng có một số người như ông bạn
Nicolai Ivanovich của chúng ta hoặc bá tước Vronxki, vừa mới về ở trại ấp đã
muốn tiến hành canh tác quy mô; nhưng cho đến nay, cái đó chỉ dẫn đến chỗ ngốn
hết vốn liếng thôi.
- Nhưng tại sao ta không làm như bọn
lái buôn? Tại sao ta không đốn vườn làm xà nhà? - Levin nói, trở lại cái ý nghĩ
đã làm chàng ngạc nhiên.
- Để bảo tồn ngọn lửa thiêng, như
ngài nói. Vả chăng, đó không phải là công việc của nhà quý tộc. Phận sự của
chúng ta không phải ở đây, trong cuộc bầu cử này, mà ở nơi kia, ở góc trời của
chúng ta. Chúng ta có bản năng đẳng cấp về những gì nên làm và những gì không
nên làm. Vả chăng nông dân cũng thế, thỉnh thoảng, tôi nhận xét thấy vậy: một
nông dân tốt làm được bao nhiêu ruộng thì nhận rẽ bấy nhiêu. Thậm chí ruộng
xấu, anh ta cũng cày. Không hề tính toán: thường thường là lỗ đứt đuôi.
- Cũng như chúng ta vậy, - Levin
nói. - Tôi rất sung sướng được gặp ngài, - chàng nói thêm khi thấy Xvyajxki lại
gần.
- Từ buổi sơ kiến ở nhà ngài, đây là
lần đầu chúng tôi gặp lại nhau, - vị điền chủ nói, - và chúng tôi thấy ở nhau
nhiều điều tâm đắc lắm.
- Tôi đánh cuộc rằng các ngài đã nói
xấu trật tự xã hội mới phải không? - Xvyajxki mỉm cười nói.
- Có lẽ.
- Cần phải tâm sự cho nhẹ mình.
--------------------------------
1 Tiếng Pháp trong nguyên bản, nghĩa
là đảo chính.
Chương
30
Xvyajxki khoác tay Levin kéo về phía
nhóm bạn.
Lần này, chàng không thể tránh được
Vronxki. Anh ta đứng với Stepan Ackađich cùng Xergei Ivanovich và nhìn đúng về
phía Levin.
- Rất hân hạnh. Hình như tôi đã được
may mắn gặp ngài… Ở nhà quận công phu nhân Tsecbaxcaia thì phải, - chàng nói và
bắt tay Levin.
- Vâng, tôi rất nhớ cuộc gặp gỡ của
chúng ta, - Levin nói. Chàng bỗng đỏ mặt và lập tức quay sang nói chuyện với
ông anh.
Vronxki khẽ mỉm cười và tiếp tục câu
chuyện với Xvyajxki; rõ ràng chàng chẳng muốn bắt chuyện với Levin chút nào;
nhưng Levin trong khi nói chuyện với anh trai, chốc chốc lại liếc nhìn Vronxki,
tự hỏi xem nên nói gì để sửa chữa lại thái độ bất lịch sự của mình.
- Tình hình tiến triển đến đâu rồi?
- chàng quay lại Xvyajxki và Vronxki, hỏi.
- Vẫn chuyện Xnietkov thôi, phải làm
sao để ông ta hoặc rút lui hoặc ra tranh cử, - Xvyajxki đáp.
- Vậy ông ta có ra tranh cử không?
- Nói cho đúng thì chẳng ra không mà
cũng chẳng ra có, - Vronxki đáp.
- Nếu ông ta rút lui thì ai sẽ ra
ứng cử thay? - Levin hỏi và thỉnh thoảng lại liếc nhìn Vronxki.
- Ai muốn thì cứ việc, - Xvyajxki
nói.
- Anh chăng? - Levin hỏi.
- Nhất định không phải tôi rồi, -
Xvyajxki bối rối nói và e ngại nhìn ông chanh chua đang đứng cạnh Xergei
Ivanovich.
- Vậy thì ai? Neviedovxki chăng? -
Levin nói, cảm thấy bối rối.
Nhưng nói thế lại càng hỏng. Vì cả
Neviedovxki và Xvyajxki, cả đều là ứng cử viên.
- Không khi nào! - ông chanh chua
trả lời.
Đó chính là Neviedovxki. Xvyajxki
giới thiệu ông ta với Levin.
- Hình như cả anh cũng bị chuyện này
kích thích phải không? - Stepan Ackađich vừa nói, vừa nháy mắt với Vronxki.
- Việc này cũng giống như đua ngựa.
Có thể đánh cá được đấy.
- Phải, thật là lôi cuốn, - Vronxki
nói. - Khi đã bắt đầu muốn đi đến cùng. Đấu tranh mà! - chàng cau mày nói và
đôi lưỡng quyền rắn rỏi hóp lại.
- Xvyajxki thật là nhà chiến thuật
cừ khôi! Với ông ta, mọi sự đều rõ ràng.
- À phải! - Vronxki nói, vẻ lơ đãng.
Im lặng một lúc, trong khi đó
Vronxki - dù sao cũng phải chú mục vào một cái gì - ngắm Levin, từ chân, đồng
phục, lên đến mặt và nhận thấy đôi mắt buồn bã của Levin đăm đăm nhìn mình,
chàng nói cho có chuyện:
- Làm sao ông ở nông thôn suốt năm
mà không làm thẩm phán hoà giải? Tôi không thấy ông mang đồng phục thẩm phán
hoà giải.
- Vì tôi cho toà án hoà giải là một
tổ chức ngu xuẩn, - Levin trả lời, vẻ u ám, từ nãy chàng vẫn chờ dịp nói chuyện
với Vronxki để làm dịu bớt sự thô kệch lúc đầu của mình.
- Trái lại, tôi không tin là thế, -
Vronxki nói với một vẻ ngạc nhiên bình thản.
- Đó là một thứ trò chơi, - Levin
ngắt lời chàng. - Chúng ta không cần đến thẩm phán hoà giải. Trong suốt tám
năm, tôi không gặp vụ tố tụng nào. Và khi gặp thì việc xét xử lại trái với
lương tri. Thẩm phán hoà giải ở cách ấp của tôi bốn mươi dặm. Vì một việc chỉ
đáng hai rúp mà phải cử người thay quyền mình tốn mười lăm rúp.
Và chàng kể chuyện một nông dân đánh
cắp bột ở nhà người xay bột và khi bị chửi là đồ ăn trộm, anh ta bèn đệ đơn
kiện người kia là vu cáo. Toàn cộ câu chuyện thật ngớ ngẩn, không đúng chỗ và
trong khi nói, chính bản thân Levin cũng thấy thế.
- Thật là độc đáo! - Stepan Ackađich
nói với nụ cười ngọt như mía lùi tươi tắn nhất của ông. Ta đi chăng? Hình như
đang tiến hành đầu phiếu đấy. Và họ chia tay.
- Tôi thật không hiểu, - Xergei
Ivanovich nói, ông đã để ý tới lời lẽ vụng dại của em trai, - tôi không hiểu
sao chú lại mất ý thức chính trị đến mức ấy. Đó là thiếu sót chung của người
Nga chúng ta. Ông đại biểu quý tộc là kẻ địch, thì chú lại đánh bạn mày tao chi
tớ và yêu cầu ông ấy đệ đơn ứng cử. Còn bá tước Vronxki… chẳng phải tôi muốn
kết thân với anh ta đâu, tôi đã từ chối lời anh ta mời dự tiệc, nhưng anh ta
đứng về phe mình, tại sao lại biến anh ta thành thù địch? Tiếp đó, chú lại hỏi
Neviedovxki có ra tranh cử không. Ai lại làm thế bao giờ.
- Chao! Tôi chẳng hiểu gì cả! Toàn
chuyện tầm phơ hết, Levin cau có trả lời.
- Chú nói đó là chuyện tầm phơ,
nhưng khi dính vào là chú làm rối tinh lên.
Levin lặng thinh và họ cùng sang
phòng họp lớn.
Vị đại biểu quý tộc tỉnh vẫn quyết
định tái cử tuy cảm thấy người ta đang âm mưu chơi ông một vố và không phải tất
cả đều tán thành đề cử ông. Yên lặng trong phòng họp và viên thư kí cất giọng
to tát, rành rọt thông báo đại uý cận vệ Mikhain Stepanovich Xnietcov ra ứng cử
đại biểu quý tộc tỉnh.
Các đại biểu quận rời bàn mình để
lên ngồi vào bàn danh dự có đĩa đựng phiếu và cuộc bầu cử bắt đầu.
- Bên phải! - Stepan Ackađich thì
thầm nhắc Levin khi họ tới gần bàn. Nhưng Levin quên khuấy những điều giảng
giải, và e rằng Stepan Ackađich đã nhắc lầm. Xnietcov há chẳng phải là địch thủ
sao? Khi tiến đến hòm phiếu, chàng cầm phiếu trong tay phải, nhưng lại tự nhủ
mình nhầm và đến phút cuối, chuyển nó sang tay trái. Một người lão luyện đứng
cạnh hòm phiếu, chỉ cần thấy khuỷu tay cử động là đủ đoán được phiếu bỏ sang
bên nào, y cau mày, vẻ không bằng lòng. Lần này, thậm chí y không cần đến sự
tinh tường đó cũng vẫn thấy.
Tất cả im lặng và người ta nghe thấy
tiếng kiểm phiếu. Tiếp đó, một giọng lẻ loi tuyên bố số phiếu thuận và phiếu
chống. Vị đại biểu được bầu với đại đa số phiếu. Có tiếng ồn ào, mọi người bổ
về phía cử ra vào. Xnietcov bước vào và lớp quý tộc xúm quanh chúc mừng ông.
- Vậy bây giờ là xong phải không? -
Levin hỏi Xergei Ivanovich.
- Đó mới chỉ là bắt đầu, - Xvyajxki
mỉm cười trả lời thay Xergei Ivanovich.
- Người thế chân đại biểu có thể
được một số phiếu lớn hơn nữa kia.
Levin hoàn toàn quên bẵng cái thủ
đoạn ấy. Lúc đó, chàng chỉ nhớ trong việc này có một sự gian giảo, nhưng chàng
chán ngấy không muốn nhớ ra nó là thế nào nữa. Chàng chợt buồn và muốn giải
thoát khỏi đám đông này.
Thấy không ai để ý đến mình và cảm
thấy mình là thừa, chàng bèn lẻn sang phòng nhỏ, nơi có quán ăn, và nhẹ hẳn
người khi gặp lại cánh hầu bàn. Lão hầu bàn già mời chàng dùng một món ăn và
chàng nhận lời.
Sau khi ăn một đĩa sườn xào đậu và
chuyện gẫu với lão hầu bàn về các chủ cũ của lão, Levin đi lên tầng trên: chàng
không muốn trở lại phòng họp lớn vì ở đó chàng thấy rất khó chịu.
Trên này, đông đủ các bà mặc quần áo
sang trọng đang cúi mình trên bao lơn, không muốn để lọt lời phát biểu nào ở
dưới. Ngồi cùng với các bà, có những luật sư ăn mặc tề chỉnh, giáo sư trung học
đeo mục kỉnh và sĩ quan. Chỗ nào cũng bàn chuyện bầu cử: nào là ngài đại biểu
đã kiệt sức, nào là các cuộc tranh luận thật rôm rả; Levin thấy một nhóm đang
ca ngợi ông anh mình. Một bà nói với một viên luật sư:
- Tôi rất sung sướng được nghe
Koznưsev nói! Thật bõ công bỏ bữa chiều! Tuyệt! Đâu ra đấy, rành rọt và dễ
hiểu! ở toà án của ông, chả ai nói được như vậy. Chỉ có Maiden, nhưng ông ta
còn lâu mới hùng biện được như thế.
Levin kiếm được một chỗ trống gần
bao lơn, cúi xuống nhìn và nghe.
Tất cả các nhà quý tộc, tập hợp theo
huyện, ngồi sau những dóng ngang. Ở giữa phòng, một người mặc đồng phục cố cất
cao cái giọng yếu ớt lên tuyên bố:
- Phó thuyền trưởng Evgheni
Ivanovich Apukhtin được đề cử giữ trách nhiệm đại biểu quý tộc của tỉnh. Trong
phòng im phăng phắc, rồi có tiếng một ông già lí nhí nói:
- Rút lui!
- Quan cố vấn triều đình Petr Petrovich
Bon được đề cử… - một người khác lên tiếng.
- Rút lui! - một giọng trẻ, the thé
gào lên.
Lại giới thiệu và lại: "Rút
lui!". Cứ thế kéo dài đến gần tiếng đồng hồ. Levin tì khuỷu tay vào bao
lơn, nhìn và nghe. Mới đầu, chàng ngạc nhiên và cố tìm hiểu điều đó nghĩa là
thế nào; khi tin chắc không tài nào hiểu nổi, chàng phát chán. Rồi nhớ lại vẻ
khích động và phẫn nộ nhìn thấy trên tất cả các bộ mặt lúc nãy, chàng đâm ra
buồn bã: chàng quyết định ra về và bắt đầu đi xuống. Trên sàn gác, chàng gặp một
học sinh đang đi bách bộ, vẻ rầu rầu và mắt thâm quầng. Trong cầu thang, chàng
gặp một bà đi giày cao gót đang thoăn thoắt leo lên và một viên kiểm sự thay
biện lí xun xoe bên cạnh.
- Tôi đã thưa với bà là chúng ta sẽ
đến kịp mà, - viên kiểm sự nói, khi Levin né mình cho bà kia đi qua.
Levin ra đến phòng ngoài, vừa rút vé
gửi áo mũ ra thì viên thư kí đuổi kịp.
- Thưa ngài Konxtantin Dimitrievich,
mọi người đang bỏ phiếu.
Neviedovxki lúc nãy từ chối kiên
quyết thế, giờ lại xin ứng cử. Levin lại gần cửa phòng họp lớn: cửa đóng. Viên
thư kí gõ cửa: cửa mở và hai điền chủ mặt đỏ tía tai nhào ra, xô bắn cả Levin.
- Tôi không chịu được nữa! - một vị
nói.
Tiếp theo là bộ mặt vị đại biểu quý
tộc ló ra sau cánh cửa. Bộ mặt mệt rũ, lo lắng ấy nom thật dễ sợ.
- Tôi đã bảo anh là không để ai ra
mà! - ông quát người gác cửa.
- Nhưng thưa quan lớn, có người vào
ạ.
- Lạy Chúa! - ngài đại biểu thở dài
đánh thượt và chân kéo rệt, đầu cúi gằm, quay lại gần chiếc bàn giữa phòng họp.
Đúng như dự tính, Neviedovxki đã
thắng phiếu. Ông ta trở thành đại biểu quý tộc của tỉnh. Người thì vui vẻ, hài
lòng, sung sướng, kẻ thì bất mãn và buồn rầu. Xnietcov tuyệt vọng ra mặt không
giấu nổi. Khi Neviedovxki rời phòng họp, đám đông phấn khởi quây lấy và đi theo
ông, như đã đi theo viên thống đốc ngày đầu tiên, khi ông ta khai mạc khoá họp
và như đã đi theo Xnietcov khi ông trúng cử.
Chương
31
Hôm đó, vị đại biểu vừa đắc cử và số
lớn người thuộc phe chiến thắng dự tiệc ở nhà Vronxki.
Vronxki đến dự bầu cử một phần vì ở
nông thôn đang lúc buồn chán và muốn khẳng định sự độc lập của mình với Anna,
một phần là để tạ ơn Xvyajxki đã vận động cho chàng trong kì bầu hội đồng tự
trị địa phương, bằng cách ủng hộ ông ta trong cuộc tuyển cử này và nhất là để
làm tròn thật chu đáo tất cả những bổn phận xuất sinh từ địa vị điền chủ quý
tộc chàng đã tự chọn cho mình. Nhưng chàng hoàn toàn không ngờ công việc bầu cử
lại làm chàng bận tâm và thích thú đến thế, và cũng không ngờ mình đã sắm vai
xuất sắc đến thế. Là một nhân vật hoàn toàn mới trong môi trường này, chàng đã
thu được thắng lợi rõ rệt và không lầm khi nghĩ rằng mình đã có uy tín trong
giới quý tộc. Uy tín đó là nhờ ở tài sản, tên tuổi chàng, ở ngôi nhà đẹp đẽ
ngoài thành phố chàng mua lại của Sirkôp, một người bạn cũ, một nhà tài chính
từng lập ở Casin một ngân hàng phồn thịnh; nhờ ở tay đầu bếp cừ khôi Vronxki
đưa từ nông thôn ra; nhờ ở tình thân giữa chàng với quan thống đốc, một người
bạn và hơn thế nữa, một người được chàng che chở; và nhất là nhờ ở phong cách
giản dị với mọi người, chẳng mấy chốc đã xoá bỏ cái giai thoại về tính kiêu kì
người ta gán cho chàng. Bản thân chàng cảm thấy rằng, trừ cái anh chàng ngây
ngô đã kết duyên cùng Kitty Tsecbaxcaia, cái anh chàng vì chuyện nhỏ mọn mà
sinh sự 1 điên cuồng tuôn ra những điều dở hơi chẳng ăn nhập vào đâu, còn tất
cả mọi người chàng đã làm quen, giờ đây đều thuộc phe cánh chàng cả. Chàng thấy
rõ - và những người khác cũng cảm thấy như chàng - là chàng đã đóng góp rất
nhiều vào thắng lợi của Neviedovxki. Và giờ đây, ăn mừng Neviedovxki trúng cử ngay
trong nhà mình, chàng có một cảm giác đắc thắng khoan khoái đối với vị đắc cử
kia. Việc bầu cử hấp dẫn Vronxki đến nỗi chàng tự nhủ là ba năm nữa, nếu đã
thành gia thất thì chính chàng sẽ ra tranh cử. Cũng như ngày xưa, sau khi nhờ
tên giô-kê mà được giải, chàng bỗng muốn đích thân ra chạy đua.
Lúc này, người ta đang ăn mừng thắng
lợi của tên giô-kê. Vronxki ngồi ở nghế chủ toạ: bên phải chàng, là viên thống
đốc trẻ tuổi một tướng tuỳ tùng nhà vua. Đối với mọi người, đó là quan đầu
tỉnh: ông đã long trọng đọc diễn văn khai mạc bầu cử, ai nấy đều cung kính, quỵ
luỵ trước ông ta như Vronxki đã thấy; nhưng đối với Vronxki, đó chỉ là anh
chàng Maxlov Catca (biệt hiệu của ông hồi ở trường Hoàng tộc thiếu sinh quân)
cứ thấy mặt chàng là lúng túng đến nỗi Vronxki phải cố làm cho anh ta được
thoải mái. Bên trái chàng là Neviedovxki với bộ mặt trẻ măng, mỉa mai và lạnh
như tiền. Thái độ Vronxki đối với ông ta giản dị và kính trọng.
Xvyajxki vui vẻ cam chịu thất bại.
Thậm chí ông cũng chẳng coi đó là thất bại nữa kia, như chính miệng ông nói khi
nâng cốc chúc mừng Neviedovxki: không gì sung sướng hơn là có vị đại biểu thuộc
khuynh hướng mới mà giới quý tộc cần phải theo. Cho nên - ông nói - tất cả
những người trung thực đều vui sướng chào mừng thắng lợi hôm nay.
Stepan Ackađich vui thích được tiêu
thì giờ một cách thú vị và được thấy mọi người đều thoả mãn. Trong bữa tiệc
ngon lành, người ta ôn lại tỉ mỉ từng giai đoạn bầu cử. Xvyajxki hài hước nhại
lại bài diễn từ sướt mướt của vị đại biểu quý tộc và quay về phía Neviedovxki
nhận xét rằng quan lớn 2 sắp phải chọn những lí lẽ phức tạp hơn những giọt nước
mắt để biện hộ cho việc kiểm tra ngân sách. Một vị khách bông phèng kể là ngài
đại biểu đã cho gọi một loạt người hầu mặc quần chẽn để phục vụ vũ hội và giờ
sắp phải cho về, trừ phi vị đại biểu mới cũng muốn tổ chức vũ hội.
Người ta luôn miệng thưa: "Ngài
đại biểu của chúng tôi" hoặc "quan lớn" khi nói với Neviedovxki.
Dùng danh hiệu ấy, người ta cảm thấy thích thú y như khi gọi một cô dâu mới là
Phu nhân vậy. Neviedovxki không những tỏ vẻ thờ ơ mà còn ra điều coi khinh cách
gọi đó; tuy nhiên rõ ràng ông đang sung sướng và cố nén không để bột phát ra
niềm vui có thể thành lạc điệu trong cái giới tân tiến và tự do bao gồm tất cả
bọn họ.
Trong bữa tiệc, người ta đánh nhiều
điện tín cho những người quan tâm đến tiến triển của cuộc bầu cử. Xvyajxki phởn
trí gửi cho Đarya Alecxandrovna bức điện tín sau đây: "Neviedovxki trúng
cử trội hai mươi phiếu. Chúc mừng. Truyền tin đi". Ông đọc to bức điện và
thêm vào: "Phải làm mọi người vui thích". Còn Đôly, khi nhận được
điện, chỉ thở dài nghĩ đến số tiền một rúp tiêu phí, và đoán chắc nó được đánh
đi vào cuối bữa tiệc. Bà biết một trong những nhược điểm của Xtiva là thích
đánh điện tín vào cuối bữa tiệc.
Phù hợp với bữa ăn bổ béo và các
loại rượu vang nhập từ nước ngoài vào, tất cả đều sang trọng, giản dị và vui
vẻ. Khoảng hai mươi tân khách đã được Xvyajxki chọn trong số những nhân vật
mới, trí tuệ nhất và cao sang nhất của phái tự do. Người ta nâng cốc nửa thật
nửa bỡn cợt chúc mừng cả vị đại biểu mới, cả quan thống đốc, cả ông chủ nhà
băng, cả "vị chủ nhân đáng yêu của chúng ta", Vronxki rất vui thích.
Chàng cứ ngỡ không bao giờ tìm thấy phong thái như vậy ở tỉnh lẻ.
Bữa tiệc càng về cuối càng vui. Vị
thống đốc mời Vronxki đến dự một cuộc hoà nhạc lấy tiền giúp những "người
Xlav anh em" 3 do vợ ông tổ chức, bà rất muốn làm quen với bá tước.
- Sẽ có khiêu vũ và ở đó anh sẽ gặp
hoa khôi của chúng tôi. Mọi sự sẽ hoàn mĩ.
- Không hợp với tôi, - Vronxki đáp
lại bằng cái thành ngữ mình ưa thích, nhưng chàng mỉm cười và hứa sẽ đến.
Đúng trước khi đứng dậy khỏi bàn ăn,
lúc mọi người đã châm xì gà, tên hầu phòng của Vronxki lại gần chàng với một lá
thư đặt trên khay.
- Thư gửi tay từ Vozđvijenxcoie, -
gã nói với một vẻ đầy ý nghĩa.
- Thật kì lạ, hắn giống viên kiểm sự
Xventitxki quá, - một vị khách chỉ tên hầu phòng, nói bằng tiếng Pháp.
Vronxki vừa đọc thư, vừa cau mày.
Bức thư do Anna gửi đến. Chưa đọc, chàng đã biết trước nội dung. Dự tính cuộc
bầu cử sẽ kết thúc trong vòng năm ngày, chàng đã hứa thứ sáu sẽ trở về. Hôm nay
là thứ bảy và chàng biết bức thư sẽ trách móc chàng không về đúng hẹn. Bức thư
chàng gửi chiều qua chắc chưa tới nơi.
Nội dung thư quả đúng như chàng
đoán, nhưng hình thức thì thật bất ngờ. Nó làm chàng đặc biệt khó chịu.
"Anni ốm nặng lắm, bác sĩ nói
có thể là bị viêm. Vì chỉ có một mình, em đâm hoang mang. Quận chúa Vacvara làm
vướng víu nhiều hơn là giúp đỡ em. Em đợi mình hôm kia, hôm qua và bây giờ em
phái người đi xem mình đang ở đâu, mình ra sao rồi. Em định đến gặp mình, nhưng
sau lại thôi vì biết làm thế chỉ khiến mình khó chịu. Mình hãy trả lời đôi câu
cho em biết đường mà lần".
Con bé ốm mà cô ta định đi! Con mắc
bệnh mà cô ta lại giở cái giọng hằn học này!
Sự tương phản giữa niềm vui hồn
nhiên của cuộc bầu cử với mối tình nặng trĩu và buồn thảm mà chàng phải quay
về, khiến Vronxki sửng sốt. Nhưng dù sao cũng phải đi và chàng đành đáp chuyên
tàu đêm đầu tiên.
--------------------------------
1 A propos de bottles (tiếng Pháp
trong nguyên bản).
2 Chỉ Xnietkov, đại biểu quý tộc cũ.
3 Đây chỉ thời kỳ trước cuộc chiến
tranh Xecbi.
Chương
32
Trước khi Vronxki đi dự cuộc bầu cử,
Anna nghĩ những cuộc cãi vã cứ tái diễn giữa hai người mỗi lần chàng đi khỏi
nhà, chỉ khiến Vronxki trở nên lạnh nhạt chứ không gắn bó được chàng với mình,
nên đã quyết định cố hết sức tự chủ để bình tĩnh chịu đựng cuộc chia tay. Nhưng
con mắt lạnh lùng và nghiêm nghị đăm đăm nhìn nàng khi chàng báo tin lên đường,
đã làm nàng phật ý, thành thử lúc chàng chưa đi, nàng đã mất bình tĩnh rồi.
Ngồi một mình, suy nghĩ về cái nhìn
nói lên quyền được tự do ấy, như mọi lần nàng lại đi đến chỗ phải thú nhận là
mình đã xuống giá. "Chàng có quyền đi bất cứ lúc nào và nơi nào chàng
muốn. Không những có quyền đi mà còn có quyền bỏ mình nữa. Chàng có đủ mọi quyền,
còn mình chẳng có quyền gì cả. Nhưng dù biết vậy, chàng cũng không nên đối xử
như thế. Vả chăng, chàng đã làm gì kia chứ?… Chàng đã nhìn mình với một vẻ lạnh
lùng và nghiêm nghị. Thật là mơ hồ, không cụ thể, tuy nhiên trước kia điều đó
có xảy ra bao giờ đâu và cái nhìn đó nói lên rất nhiều, nàng nghĩ thầm. Nó
chứng tỏ chàng bắt đầu lạnh nhạt với mình".
Và mặc dầu đinh ninh rằng chàng bắt
đầu lạnh nhạt với mình, nàng vẫn không thể làm gì, không thể thay đổi thái độ
đối với chàng. Cũng như trước kia, nàng chỉ có thể giữ chàng bằng tình yêu và
duyên sắc của mình thôi. Và cũng như trước kia, chỉ có cách bận bịu suốt ngày
rồi đến đêm uống mooc phin, nàng mới có thể dẹp được những ý nghĩ kinh khủng về
những gì sẽ xảy tới nếu một ngày kia chàng không yêu nàng nữa. Thật ra cũng còn
một cách: không phải là giữ chàng (nàng chỉ ao ước được chàng yêu), mà là nhích
lại gần chàng, tạo một tình thế khiến chàng không thể bỏ mình được. Cách đó là
li dị với Karenin và kết hôn với chàng. Nàng bắt đầu ao ước giải pháp đó và
định bụng hễ Vronxki hoặc Xtiva bàn lại việc này là nàng ưng thuận ngay.
Nàng đã sống một mình trong tâm
trạng đó suốt năm ngày chàng vắng nhà.
Nàng tiêu thì giờ bằng cách dạo
chơi, chuyện trò với quận chúa Vacvara, đến thăm bệnh viện và nhất là đọc sách
không ngừng, hết quyển này đến chuyển khác. Nhưng đến ngày thứ sáu, khi gã xà
ích trở về một mình, nàng thấy không còn đủ sức cũng như không còn cách nào
tránh nghĩ đến chàng, đến việc chàng đang làm ở nơi kia. Giữa lúc ấy thì con
ốm. Anna tự cưỡng ép mình săn sóc nó, nhưng việc ấy cũng chẳng làm nàng khuây
chút nào, hơn nữa bệnh con bé cũng không nặng gì. Dù cố gắng đến đâu, nàng vẫn
không thể yêu con bé và cũng không thể làm ra bộ yêu nó được. Chiều đến, ngồi
một mình, Anna băn khoăn về Vronxki đến nỗi đã định lên tỉnh; nhưng sau khi suy
nghĩ, nàng viết bức thư đầy mâu thuẫn mà Vronxki đã nhận được, và không hề đọc
lại, nàng cho người cầm tay mang đến tận nơi. Hôm sau nhận được thư Vronxki,
nàng đâm ra ân hận về bức thư của mình. Nàng hãi hùng chờ đợi chàng sẽ lặp lại
cái nhìn lạnh toát hôm ra đi, nhất là khi chàng biết con bé không ốm nặng.
Nhưng dù sao, nàng cũng vẫn bằng lòng vì đã viết bức thư ấy. Anna giờ đây cũng
vẫn phải tự thú rằng Vronxki đã chán mình, chàng tiếc rẻ phải từ bỏ tự do để
trở lại bên nàng, tuy vậy nàng vẫn sung sướng thấy chàng về. Chàng cứ việc buồn
chán, miễn là chàng ở đây bên nàng để nàng trông thấy chàng, biết rõ từng cử
chỉ của chàng.
Nàng ngồi trong phòng khách, dưới
ngọn đèn, với một cuốn sách mới của Ten, vừa đọc vừa lắng nghe gió rít bên
ngoài và từng giây từng phút đợi cỗ xe tới. Nhiều lần nàng tưởng nghe thấy
tiếng bánh xe, nhưng đã lầm; cuối cùng, nàng nghe thấy không những tiếng bánh
xe mà cả tiếng xà ích kêu rồi tiếng xe lăn khe khẽ phía dưới thềm nhà phủ thảm.
Cả quận chúa Vacvara đang chơi sắp bài cũng xác nhận thế. Anna đỏ bừng mặt,
đứng dậy, nhưng đáng lẽ đi xuống như hai lần trước, nàng lại đứng sững tại chỗ.
Nàng bỗng thấy xấu hổ về sự trí trá của mình và nhất là lo ngay ngáy không biết
thái độ chàng khi thấy nàng sẽ ra sao. Cảm giác bị xúc phạm biến mất; nàng chỉ
còn sợ chàng không bằng lòng thôi. Nàng chợt nhớ là từ chiều hôm qua, con gái
đã khoẻ hoàn toàn. Thậm chí, nàng còn bực mình vì con bé đã bình phục vào lúc
nàng gửi thư đi. Rồi nàng sực nghĩ chàng đã ở đây, toàn vẹn, vòng tay, cặp mắt.
Nàng nghe thấy tiếng chàng nói. Và quên hết tất cả, nàng vui vẻ chạy bổ ra đón.
- Thế nào, Anna ra sao rồi? - chàng
rụt rè từ dưới hỏi vọng lên và nhìn Anna đang chạy lại.
Chàng ngồi trên ghế tựa cho gã hầu
phòng cởi đôi ủng lót lông thú.
- Con đã khá hơn.
- Còn mình? - chàng lắc lư người
nói.
Nàng đưa cả hai tay nắm lấy tay
chàng kéo về phía mình, mắt vẫn không rời chàng.
- Tốt, anh rất hài lòng, - chàng nói
và lạnh lùng đưa mắt nhìn từ bộ tóc đến chiếc áo mà chàng biết nàng đã mặc để
đón chàng.
Tất cả cái đó làm chàng vui thích,
nhưng nỗi vui thích ấy đã nhàm rồi! Và cái vẻ khắc khổ lạnh lùng mà nàng xiết
bao kinh sợ, bỗng in rõ trên mặt chàng.
- Anh rất bằng lòng. Còn mình, mình
có khoẻ không? - chàng nhắc lại, lấy khăn tay lau bộ râu bị ướt và hôn tay
nàng.
"Không sao, nàng tự nhủ, mình
chỉ cần chàng có mặt ở đây thôi; khi ở đây rồi, chàng không thể không yêu mình,
chàng không dám thế".
Họ vui vẻ qua buổi tối cùng quận
chúa Vacvara, bà này phàn nàn về việc Anna uống moóc phin trong khi Vronxki đi
vắng.
- Biết làm thế nào? Cháu không tài
nào ngủ được… Cứ nghĩ vẩn vơ, mắt chong chong. Khi anh ấy ở đây, cháu có uống
bao giờ đâu. Phải, hầu như không bao giờ.
Chàng kể chuyện bầu cử và bằng những
câu hỏi khéo léo, Anna đã lái Vronxki nhắc đến thành công của mình là điều
chàng khoái nhất. Nàng kể mọi chuyện nhà mà chàng quan tâm. Nàng chỉ báo cho
chàng biết những việc tốt lành.
Nhưng đến đêm khuya, khi còn lại một
mình với nhau, Anna thấy đã lại thu phục được chàng hoàn toàn, nên muốn xoá bỏ
ấn tượng khó chịu do bức thư gây nên. Nàng nói:
- Có đúng là anh đã bực mình khi
nhận được thư em và không tin lời em, phải không? Vừa nói vậy, nàng đã hiểu, dù
có sẵn lòng yêu thương nàng đến mấy, chàng cũng không tha thứ được.
- Phải, - chàng nói.
- Bức thư của em thật kì lạ quá đỗi:
Anni ốm mà em định đi.
- Tất cả đúng như vậy.
- Anh không ngờ vực gì.
- Có, anh có nghi ngờ. Em thấy anh
đang bực mình.
- Hoàn toàn không mà. Có điều làm
anh phật ý, là em không muốn thừa nhận có những bổn phận…
- Bổn phận phải đi nghe hoà nhạc…
- Thôi không nói chuyện ấy nữa, -
chàng nói.
- Có chứ, tại sao lại không nói
chuyện ấy?
- Anh chỉ muốn nói, ở đời, người ta
có thể gặp những việc cần thiết phải chạy vạy. Chẳng hạn, anh sắp phải đi
Moskva vì chuyện nhà cửa… Chao, Anna, tại sao em dễ hờn giận đến thế? Em há
chẳng biết anh không thể sống thiếu em hay sao?
- Nếu như vậy, - Anna nói, giọng đột
nhiên khác hẳn, - có nghĩa là em là gánh nặng cho anh… Mà đúng thế, anh về một
ngày, rồi anh lại đi, như thói thường của những…
- Anna, nói thế thật tàn nhẫn. Anh
sẵn sàng hi sinh cả đời anh… Nhưng nàng không nghe chàng.
- Nếu anh đi Moskva, em cũng theo
đi. Em sẽ không ở lại đây đâu. Hoặc là chúng mình phân li, hoặc là phải sống
cùng nhau.
- Em thừa biết đó là mong ước duy
nhất của anh. Nhưng muốn thế…
- Thì cần phải li dị? Em sẽ viết thư
cho lão ta. Em thấy không thể sống thế này được nữa… Nhưng em sẽ đi Moskva với
anh.
- Thật cứ như em doạ anh ấy. Dù sao,
anh cũng không mong muốn gì hơn là không phải xa em, - Vronxki mỉm cười nói.
Nhưng trong khi nói lời âu yếm đó, thì chính cái nhìn lạnh lùng, hằn học của
con người bị hành tội đến phát cáu, lại long lên trong mắt chàng.
Nàng bắt gặp cái nhìn ấy và đoán
được ý nghĩa của nó.
"Nếu quả như vậy thì thật bất
hạnh!", cái nhìn đó nói. Đó là một cảm giác thoáng qua, nhưng nàng không
bao giờ quên được.
Anna viết thư cho chồng xin ly dị và
cuối tháng mười một, sau khi chia tay với quận chúa Vacvara có việc phải đi
Petersburg, nàng đến ở Moskva với Vronxki. Giờ đây, họ sống như vợ chồng, ngày
này qua ngày khác đợi Alecxei Alecxandrovich trả lời đồng ý ly dị.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét